در این پست از کافه پزشکی قصد داریم به بررسی آناتومی دستگاه تولید مثل زنانه همراه با توضیحات و اشکال کاربردی بپردازیم . در نظر داشته باشید که در این پست از توضیحات و شکل های علمی استفاده شده است و قصد ما فقط یادگیری شما عزیزان است ! همراه کافه پزشکی باشید
آنچه در این پست کافه پزشکی خواهید دید
واژن
مجرایی صاف و روی هم خوابیده است که در منطقه ای که پرده بکارت وجوددارد شروع و به فورنیکس رحمی که گردن رحم را در بر می گیرند ختم می شود.
از قدام توسط بافت همبند ی که سپتوم وزیکو واژینال نامیده می شود از مثانه وپیشابراه جدا می شود در سمت خلف بین بخش تحتانی واژن و رکتوم که با یکدیگر سپتوم رکتو واژینال را تشکیل می دهند.
۴ /۱ فوقانی واژن توسط بن بست داگلاس(cul–de-sac ) از رکتوم جدا می شود.
- طول دیواره قدامی ۸-۶ سانتیمتر و خلفی ۱۰-۷ سانتیمتر است . واژن توسط سرویکس به فورنیکس قدامی ، خلفی و دو فورنیکس جانبی تقسیم می شود .
- لبه های عرضی نازک و متعددی به نام روگا در امتداد طول دیواره های قدامی و خلفی واژن وجود دارد .
- هیچ غده ای در واژن نیست . واژن توسط ماده ای شفاف از شبکه مویرگی ساب اپیتلیال واژن نشات می گیرد مرطوب می شود.
- به عنوان کانال زایمان در هنگام زایمان عمل می کند.
خونرسانی واژن
خونرسانی به واژن از طریق شریان واژینال که خود شاخه خلفی شریان ایلیاک داخلی ( هیپوگاستریک داخلی) تامین می شود.
شریان رکتال میانی به قسمت میانی واژن خونرسانی می کند.
شریان رحمی به قسمت فوقانی واژن خونرسانی می کند.
رکتال میانی و رحمی هر دو از شاخه خلفی ایلیاک داخلی منشعب می شوند.
رحم
رحم شبیه گلابی پهن و مسطح است این عضو از دو قسمت بخش فوقانی و مثلثی (body ) و بخش تحتانی استوانه ای (cervix ) تشکیل شده است.
رحم بین مثانه و رکتوم قرار دارد و در حفره لگن حقیقی در خانم های غیر حامله قرار دارد.
شامل سه قسمت هست:
۱٫ فاندوس ، قسمت گرد و گنبدی شکل رحم که در بالای رحم قرار دارد.
۲٫تنه رحم ( body)
۳٫ ایسموس (isthmus) )بخشی از رحم است که بین سوراخ داخلی سرویکس و حفره اندومتر قرار گرفته .
- پوزیشن رحم تمایل به جلو دارد (antroversion ) دارد.
- فاندوس رحم ۹۰ در صد از بافت عضلانی و ۱۰ در صد از بافت پیوندی تشکیل شده است.
- قویترین ناحیه از نظر انقباض فاندوس است.
عملکرد رحم
- ارگانی برای قاعدگی
- دریافت تخمک بارور شده و نگهداری و تغذیه آن تا زمان تولد
- حمایت و حفاظت جنین
- انقباض در زمان زایمان و کمک به خروج جنین.
سرویکس
تحتانی ترین بخش رحم است که به داخل واژن برآمده شده و فضایی به نام فورنیکس را ایجاد کرده است.
قسمت فوقانی سرویکس (سوپرا واژینالیس) در بالای محل اتصال واژن به سرویکس قرار دارد.
قسمت طرفین سرویکس سوپرا واژینالیس به لیگامان کاردینال اتصال دارد.
سرویکس حدود ۲ تا ۴ سانتیمتر طول دارد.
حاوی غدد ترشحی زیادی است که موکوس ترشح می کند.
لیگامان های رحم
لیگامان پهن broad. lig
از دو ساختار بال مانند تشکیل شده اند که از حاشیه های خارجی رحم به دیواره های جانبی لگن کشیده شده آنها حفره لگنی را به دو قسمت قدامی و خلفی تقسیم می کنند.
لیگامان آویزان کننده تخمدان suspensory lig. Of ovary
صفاقی که از زیر انتهای فیمبریا لوله های رحمی به جدار لگن کشیده می شود لیگامان اینفاندیبولوپلویک را بوجود می آورند که از درون آن عروق به نحو قابل توجهی هیپرتروفیه می شوند.
سرویکال عرضی (کاردینال) mackenrod
قاعده ضخیم رباط پهن در امتداد با بافت همبند کف لگن قرار دارد . متراکم ترین قسمت این لیگامان ،لیگامان کاردینال یا سرویکال عرضی یا mackenrod نامیده می شود.
لیگامان گرد Round lig
کمی زیر و قدام به محل انشعاب لوله های رحمی منشا می گیرند هر لیگامان گردبه سمت خارج و پایین به کانال اینگوینال گسترش می یابند و از آن می گذرد تا در نهایت در بخش فوقانی لابیا بزرگ پایان می یابد.
لوله های رحمی
طول لوله رحمی ۱۴-۸ سانتیمتر هستند بخش بینابینی
ایسموس ،آمپول و اینفاندیبولوم تقسیم می شود .
بخش بینابینی در میان دیواره عضلانی رحم قرار دارد .
ایسموس (۳-۲ )یا بخش باریک لوله که به رحم می پیوندد به تدریج به بخش خارجی و عریض تری به نام آمپول (۸-۵) تبدیل می شود.
اپیتلیوم لوله استوانه ای مژک دار است.
تخمدان
اندازه تخمدانها در زنان مختلف بسیار متفاوت است .
۵-۲٫۵ سانتیمتر طول
۳-۱٫۵ سانتیمتر عرض
۱٫۵- ۰٫۶سانتیمتر ضخامت
تخمدانها در بخش فوقانی حفره لگنی در فرو رفتگی مختصری که در دیواره جانبی لگن بین رگهای منشعب از عروق ایلیاک داخلی و خارجی وجود دارد جای می گیرند . این فرو رفتگی حفره تخمدانی waldeyer ovarian fossa گفته می شود.
نقش تخمدان
- تخمک گذاری
- تولید و ترشح هورمونهای استروژن و پروژسترون
استخوان لگن
دو استخوان بی نام که خود شامل :
ایلیوم ، ایسکیوم، و پوبیس
ساکرم خلفی
کوکسیس خلفی
مفاصل لگن
- یک سمفیز پوبیس
- دو مفصل ساکروایلیاک
- یک مفصل ساکروکوکسیژیال
تقسیمات لگن
- لگن توسط خط اتنهایی به دو قسمت لگن کاذب در بالا و لگن حقیقی در پایین تقسیم می شوند.
- لگن حقیقی یک کانال استخوانی است و توسط ساکرم و کوکسیس در عقب و ایسکیوم و پوبیس در اطراف و جلو احاطه شده است.
سطوح لگن حقیقی
- سطح مدخل لگن یا تنگه فوقانی
- سطح تنگه خروجی یا تنگه تحتانی
- سطح لگن میانی ( کوتاه ترین قطر لگن)
لیگامان های لگنی
- رباط هایی که ساکروم و ایلیوم را به هم متصل می کنند ساکروایلیاک می گویند.
- رباط هایی که ساکروم و کوکسیس را بهم متصل می کنند لیگامان ساکرو کوکسیژیال گفته می شود.
- رباط هایی که بین دو استخوان پوبیس هستند لیگامان پوبیس داخلی گفته می شوند.
- دو لیگامان ساکروتوبروس و ساکرواسپینوس است که دیواره خلفی لگن را تشکیل می دهند.
اشکال لگن
- لگن ژنیکوئید
- لگن آندروئید
- لگن آنتروپوئید
- پلاتی پلوئید
منبع : اختصاصی کافه پزشکی
بسیار مفید و عالی
متشکریم از شما
مفید و قابل فهم. تصاویر به فهم مطلب کمک می کنند
سپاس از لطف شما