آترواسکلروزیس یا تصلب شرائین چیست و چگونه درمان می شود ؟ | کافه پزشکی

آترواسکلروزیس Atherosclerosis  شرایطی است که در آن شریان ها به دلیل تجمع پلاک چربی تنگ می شوند و انعطاف خود را از دست می دهند. شریان ها، خون را از قلب به سایر قسمت های بدن حمل می کنند. یک لایه نازک سلولی به نام اندوتلیوم، شریان ها را صاف نگه می دارد و اجازه می دهد خون به راحتی جریان یابد. آترواسکلروزیس هنگامی شروع می شود که اندوتلیوم آسیب دیده باشد و اجازه دهد کلسترول مضر در دیواره شریان تجمع یابد.

این بیماری گردش مناسب جریان خون در اطراف بدن را مختل و عوارض خطرناکی ایجاد می کند. این مقاله توضیح می دهد که چگونه و به چه علت آترواسکلروزیس توسعه می یابد و همچنین علائم و گزینه ها درمان آن شامل چه مواردی است. همراه کافه پزشکی باشید

بدن ما به طور طبیعی یک نوع گلبول سفید را برای پاک سازی این کلسترول می فرستد اما گاهی اوقات سلول ها در محل آسیب دیده گیر می کنند. با گذشت زمان، پلاک می تواند از کلسترول، ماکروفاژها، کلسیم و سایر مواد خونی تولید شود.

گاهی اوقات پلاک به اندازه خاصی رشد می کند و رشد آن متوقف می شود و فرد را با مشکلی مواجه نمی کند. با این حال، گاهی اوقات پلاک رگ را مسدود می کند، جریان خون متوقف می شود و باعث می شود که لخته های خون بیشتری تولید شود ؛ این نکته می تواند شرایط تهدید کننده حیات را به همراه داشته باشد.

در بعضی موارد، پلاک در نهایت می شکند. اگر این اتفاق بیفتد، پلاکت ها در ناحیه آسیب دیده جمع می شوند و لخته خون را تشکیل می دهند. این نکته نیز می تواند شریان را مسدود کند و منجر به عوارض تهدید کننده حیات مانند سکته مغزی و حمله قلبی شود.

این شرایط می تواند در تمام شریان ها رخ دهد اما عمدتا در شریان های بزرگ و دارای فشار بالا رخ می دهد.

علائم آترواسکلروزیس

اولین علائم آترواسکلروزیس در دوران نوجوانی می تواند توسعه یابد و رگه هایی از گلبول های سفید خون در دیواره شریانی ظاهر می شود. اغلب، تا زمانی که پلاک پاره نشود، علائم پدیدار نمی شود. 

علائم بستگی به آن دارد که کدام شریان آسیب دیده است.

آترواسکلروزیس شریان کاروتید

شریان کاروتید خون را به مغز می رساند. جریان خون محدود شده می تواند منجر به سکته مغزی شود و فرد را مستعد علائم متعددی از جمله موارد زیر کند :

• ضعف
• تنگی تنفس
• سردرد
• بی حسی صورت
• فلج

آترواسکلروزیس عروق کرونر

عروق کرونر خون را به قلب می رسانند. هنگامی که رسیدن خون به قلب محدود می شود، می تواند منجر به آنژین صدری و حمله قلبی شود.

علائم عبارتند از:

• استفراغ
• اضطراب شدید
• درد قفسه سینه
• سرفه
• احساس ضعف

آترواسکلروزیس شریان های کلیه

شریان های کلیه خون را به کلیه ها می رسانند. اگر جریان خون محدود شود، خطر جدی برای افزایش ریسک ابتلا به بیماری مزمن کلیه وجود دارد.

فرد مبتلا به انسداد شریان کلیوی ممکن است موارد زیر را تجربه کند :

• از دست دادن اشتها
• تورم دست و پا
• مشکل تمرکز

علل آترواسکلروزیس

عوامل خاصی می توانند به داخل سرخرگ آسیب برسانند و منجر به آترواسکلروزیس شوند.

این عوامل عبارتند از:

• فشار خون بالا
• سطح کلسترول بالا
• سیگار کشیدن
• سطح بالای قند خون

عوارض جانبی آترواسکلروزیس

آترواسکلروزیس می تواند منجر به طیف وسیعی از عوارض جدی و طولانی مدت شود از جمله :

• نارسایی قلبی
• حمله قلبی
• نارسایی کلیه
• آنوریسم
• سکته مغزی
• آریتمی قلبی

عوامل خطر آترواسکلروزیس

بعضی افراد خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می دهند که شامل موارد زیر است :

• دیابت : افراد مبتلا به دیابت کنترل نشده و سطح قند خون بالا، احتمال ابتلا به آترواسکلروزیس را افزایش می دهند.
• ژنتیک : افرادی که یک والد یا خواهر و برادر مبتلا به آترواسکلروزیس و بیماری قلبی عروقی دارند، خطر ابتلای بیشتری نسبت به دیگران دارند.
• آلودگی هوا : قرار گرفتن در معرض آلودگی هوا، خطر افزایش تجمع کلسترول در شریان های عروق کرونر را افزایش می دهد.

افرادی که در معرض این عوامل خطر قرار دارند باید رژیم کم چربی و کم سدیم و اجتناب از مصرف دخانیات را در دستور کار خود قرار دهند.

تشخیص آترواسکلروزیس

کسانی که در معرض خطر ابتلا به آترواسکلروزیس هستند باید آزمایش شوند، چرا که علائم تا زمانی که بیماری قلبی عروقی ایجاد نشود نشان داده نمی شوند. تشخیص بر اساس تاریخچه پزشکی، نتایج آزمایش و معاینه فیزیکی خواهد بود.

سایر آزمونها عبارتند از :

آزمایش خون

شامل اندازه گیری چربی، قند و پروتئین خون است. اگر میزان بالای چربی و قند وجود داشته باشد، این امر می تواند خطر ابتلا به آترواسکلروزیس را افزایش دهد.

معاینه فیزیکی

دکتر با استفاده از استتوسکوپ به شریان ها گوش می دهد تا صدای غیر معمولی در نتیجه جریان خون نامنظم را شناسایی کند. اگر این صدا شنیده شود، می تواند به این معنی باشد که پلاک مانع جریان خون شده است.

ممکن است یک برآمدگی ضربان دار در پشت زانو یا شکم وجود داشته باشد که نشان دهنده آنوریسم است.

جایی که جریان خون محدود است، زخم نیز ممکن است به درستی درمان نشود. پزشک ممکن است این نوع زخم را بررسی کند.

سونوگرافی : اسکن اولتراسوند می تواند فشار خون را در قسمت های متفاوتی از بدن بررسی کند. تغییرات فشار، نشان دهنده جریان خون نامنظم در شریان است.

سی تی اسکن : می تواند برای پیدا کردن شریان های سخت و تنگ مورد استفاده قرار گیرد.

درمان آترواسکلروزیس

طیف وسیعی از درمان های آترواسکلروزیس شامل موارد زیر است :

تغییر سبک زندگی : تمرکز بر مدیریت وزن، فعالیت بدنی و رژیم غذایی سالم است. پزشک ممکن است توصیه کند که خوردن غذاهای حاوی فیبر و مصرف چربی های اشباع، سدیم و الکل را محدود کنید.

داروها : داروهای ضدالتهاب می توانند از ایجاد پلاک یا از لخته شدن خون جلوگیری کنند. دیگر داروها مانند استاتین ها، ممکن است برای کاهش کلسترول تجویز شوند و مهار کننده های آنزیم تبدیل آنژیوتانسین (ACEIs) می توانند به کاهش فشار خون کمک کنند.

جراحی : موارد شدید آترواسکلروزیس ممکن است با روش های جراحی مانند آنژیوپلاستی یا پیوند عروق کرونر (CABG) درمان شود.

آنژیوپلاستی شامل باز شدن انسداد است تا خون دوباره از طریق آن به درستی جریان یابد. CABG عمل جراحی است که در آن از پیوند شریان های دیگر قسمت های بدن به جای قسمتی که پلاک در آن تجمع یافته استفاده می شود.

جلوگیری از توسعه آترواسکلروزیس

جلوگیری از توسعه آترواسکلروزیس یکی از بهترین راه های درمان این بیماری است.

مراحل محدود کردن خطر ایجاد پلاک عبارتند از :

رژیم غذایی : سعی کنید از مصرف چربی های اشباع جلوگیری کنید ؛ آنها سطح کلسترول بد را افزایش می دهند. غذاهای زیر حاوی چربی های اشباع نشده هستند و می توانند به کاهش سطح کلسترول بد کمک کنند :

• روغن زیتون
• آووکادو
• گردو
• ماهی 
• آجیل

ورزش : ورزش سطح آمادگی جسمانی را بهبود و باعث کاهش فشار خون و کاهش وزن می شود.

سیگار کشیدن : سیگار کشیدن یکی از عوامل خطر عمده برای آترواسکلروزیس است و فشار خون را افزایش می دهد. افراد سیگاری باید در اسرع وقت سیگار کشیدن را ترک کنند.

منبع : medicalnewstoday.com | ترجمه اختصاصی کافه پزشکی