آزمایش خون : اندازه گیری ویتامین B21 و فولات | کافه پزشکی
ویتامین ب ۱۲ یکی از اجزای مهم در ساخت گلبولهای خون است و جذب آن از طریق مخاط گوارشی است . این ویتامین در معده با فاکتور داخلی ( اینترینسیک ) که از سلولهای پاریتال ناحیه فوندوس معده ترشح میشود و همچنین باپروتئین خاصی ترکیب یافته و کمپلکسی را ایجاد میکند که در مجاورت مخاط ایلئوم تحت تاثبر آنزیمهای پانکراس قرار گرفته و فاکتور پروتئینی آن جدا میشود.همراه کافه پزشکی باشید
بدین تریتب مجموعه ویتامین ب ۱۲ و فاکتور داخلی قابلیت جذب پیدار نموده و از مخاط این ناحیه عبور میکند . قابل ذکر است ویتامین ب ۱۲ در خون توسط پروتئینی بنام ترانس کوبالامین انتقال مییابد. اختلال در هریک از مراحل فوق میتواند سبب کمبود این ویتامین شده وایجاد نوع خاصی از آنمی بنام کم خونی مگالوبلاستیک نماید. این ویتامین بطور طبیعی در کبد ذخیره میشود. چنانچه فردی به دلیلی نتواند از آن استفاده کند ، ذخیره کبدی معمولا بمدت دو تا سه سال کافی خواهد بود. این تست موقعی داده خواهد شد که MCV بیمار بالاتر از ۰۵ فمتولیتر باشد.
علل کمبود این ویتامین عبارتست از :
۱٫ کمبود در رژیم غذایی ( سوء تغذیه و عدم مصرف رژیم گیاهخواری )
۲٫ سوء جذب بعلل گوناگون
- a . اختلال در قسمتهای فوقانی لوله گوارش ( برداشتن معده یا گاسترکتومی ، آتروفی مخاط معده ، نداشتن فاکتور داخلی بعلت ارث یا ایمنولوژیک همچون آنمی پرنیسیوز ، فقدان آنزیمهای پانکراس و غیره )
- b . اختلال در قسمتهای تحتانی لوله گوارش ) بیماری اسپرو ، رزکسیون روده ، نئوپلاسمهای GI )
- c . علل ارثی خیلی نادر ( کمبود مادرزادی ترانس کوبالامین ) اسید فولیک ، نیز عامل مهمی در سنتز گلبولهای سرخ بوده وکمبود آن عواقبی شبیه به کمبود ویتامین ب ۱۲ ایجاد مینماید.
احتمال کمبود آن در موارد زیر است :
۱٫ فقر غذایی
۲٫ حاملگی ، همولیز ، همودیالیز ، افزایش نیاز بدن
۳٫ سوء جذب در قسمتهای تحتانی مخاط گوارش ( بیماری اسپرو ، رزکسیون روده ، نئوپلاسم )
۴٫ عارضه جانبی برخی از داروها ( فنی توئین ، الکل ، ایزونیازید ، کنتراسپتیوهای خوراکی )
فولات سرم براحتی تحت تاثیر میزان فولات رژیم غذایی قرار میگیرد. یک اندیس بسیار خوب برای اندازه گیری میزان فولات ، اندازه گیری فولات گلبولهای قرمز است . عوارض کمبود اسید فولیک و ویتامین ب ۱۲ بشتر بر روی سلولهایی است که تکثیر یا ترن آور زیادی دارند . همچون سلولهای مغز استخوان و سلولهای مخاط دستگاه گوارش .
کمبود این ویتامین ها سبب میشود که این سولها قدرت تقسیم خود را از دست دهند. در نتیجه سلول بزرگ شده و آماده تقسیم میشود ولی نمیتواند به دو سلول تبدیل شود. ماحصل این امر ایجاد آنمی مگالوبلاستیک است. برخی از داروها که در شیمی درمانی ( ۵ – Flouracil ) تجویز میشوند و بروی DNA تاثیر میگذارند ، با همین مکانیسم سبب ایجاد آنمی مگالوبلاستیک میشوند. همچنین سلولهای مخاط گوارشی از جمله مخاط دهان که ترن آور زیادی دارند در کمبود این ویتامین ها دچار آتروفی شده و عوارض آن بصورت سوزش دهان ، گلوسیت آتروفیک ، زخمهای متعدد و اختلال در درک مزه ، بروز میکند.