بیماری سرخجه (Rubella) ؛ علائم، علل و درمان آن | کافه پزشکی
بیماری سرخجه یا سرخک آلمانی، عفونت ناشی از ویروس سرخجه است. علائم اغلب خفیف است اما اگر عفونت در دوران بارداری رخ دهد، می تواند صدمات شدیدی به جنین از جمله ناشنوایی وارد کند. سرخجه یک بیماری قابل پیشگیری است. از سال ۱۹۶۹، برنامه های واکسیناسیون منجر به کاهش چشمگیر تعداد موارد شده است.
بین ۲۵ تا ۵۰ درصد افرادی که مبتلا به سرخجه هستند متوجه آن نمی شوند. این امر بدان معنی است که فرد می تواند با ویروس سرخجه در تماس باشد و بدون آنکه متوجه شود به آن آلوده شود. اگر عفونت در اوایل بارداری رخ دهد، می تواند باعث سندروم مادرزادی سرخجه شود و تأثیر طولانی مدتی بر روی جنین داشته باشد. همراه کافه پزشکی باشید
آنچه در این پست کافه پزشکی خواهید دید
علائم بیماری سرخجه
سرخجه در زبان لاتین به معنای “کمی قرمز” است زیرا این بیماری دارای بثورات قرمز رنگ است. علائم معمولاً ۱۴ تا ۲۱ روز پس از عفونت ظاهر می شوند.
بثورات اغلب از روی صورت شروع شده و به سمت تنه و اندام ها حرکت می کند. بعد از ۳ تا ۵ روز، محو می شوند و از بین می رود. خارش نیز ممکن است وجود داشته باشد.
علائم دیگر عبارتند از :
- گرفتگی یا آبریزش بینی
- سردرد
- تب خفیف
- التهاب و قرمزی چشم
- التهاب عصبی
- بزرگ شدن و حساسیت غدد لنفاوی
- درد مفاصل
اگرچه عفونت در هر سنی ممکن است رخ دهد اما سرخجه به ندرت در نوزادان یا افراد بالای ۴۰ سال اتفاق می افتد. فردی که در سنین بالاتر به سرخجه مبتلا شده است، به طور معمول علائم شدیدتری را نشان می دهد.
علل بیماری سرخجه
سرخجه از طریق سرفه و عطسه بین افراد منتقل می شود. تکثیر ویروس در غدد لنفاوی و نازوفارنکس اتفاق می افتد.
بین ۵ تا ۷ روز پس از ایجاد عفونت، ویروس از طریق خون در بدن پخش می شود.
قبل از ظاهر شدن بثورات و یک هفته پس از آن، بیماری سرخجه می تواند واگیردار باشد.
تشخیص بیماری سرخجه
اگر زنی باردار است و با سرخجه تماس پیدا کرده است، باید به پزشک مراجعه کند.
اگر علائمی وجود نداشته باشد، تشخیص با آزمایش بزاق یا نمونه خون تایید می شود. اگر آنتی بادی IgM وجود داشته باشد، عفونت جدید سرخجه را نشان می دهد.
اگر آنتی بادی های IgG وجود داشته باشند، نشان می دهد که عفونت سرخجه در گذشته وجود داشته است یا فرد قبلاً واکسینه شده است.
اگر هیچ آنتی بادی وجود نداشته باشد، فرد حامل ویروس نیست و هرگز ایمن سازی نشده است.
درمان بیماری سرخجه
هیچ دارویی نمی تواند دوره عفونت سرخجه را کوتاه کند و علائم معمولاً به اندازه ای خفیف است که هیچ درمانی لازم نیست.
استراحت در بستر و استامینوفن ممکن است به تسکین علائم کمک کند.
اگر زنی در دوران بارداری به ویروس مبتلا شود، ممکن است گلبولین هایپر ایمیون برای مقابله با ویروس و کاهش احتمال ابتلا به سندروم سرخجه مادرزادی تجویز شود.
فرد مبتلا به عفونت سرخجه باید تا ۱ هفته پس از ظهور بثورات از تماس با کسی که ممکن است باردار باشد و یا هر کسی که سیستم ایمنی ضعیفی دارد خودداری کند.
اگر کودکی مبتلا به سرخجه است، باید محل تحصیل او را از این موضوع آگاه کنید.
سرخجه در مقابل سرخک
سرخجه گاهی اوقات به عنوان “سرخک سه روزه” شناخته می شود زیرا علائم می توانند مشابه باشند. البته علائم سرخجه از علائم سرخک خفیف تر است.
- سرخک باعث ایجاد بثورات قرمز روشن می شود و ممکن است لکه هایی در داخل دهان ظاهر شود اما راش سرخجه به رنگ صورتی است.
- سرفه و عطسه می تواند هر دو ویروس را گسترش دهد.
- دوره کمون برای سرخک ۱ تا ۲ هفته است اما برای سرخجه می تواند ۲ تا ۳ هفته طول بکشد.
- سرخجه نسبت به سرخک، واگیر کمتری دارد.
- علائم در حدود ۹۰ درصد از افراد در معرض سرخک ظاهر می شود اما فقط ۲۵ تا ۵۰ درصد از مبتلایان به سرخجه علامت دارند.
- سرخک می تواند منجر به عوارض مهلک شود اما سرخجه فقط در صورت ابتلا در دوران بارداری جدی است.
- در سرخک ممکن است تب بیش از ۴۰ درجه سانتیگراد (C) یا ۱۰۴ درجه فارنهایت (F) وجود داشته باشد. در سرخجه، تب معمولاً زیر ۳۸٫۳ درجه سانتیگراد یا ۱۰۰٫۹۴ درجه فارنهایت است.
با واکسیناسیون اوریون، سرخک و سرخجه (MMR) می توان از عفونت هر دو ویروس جلوگیری کرد.
سرخجه در دوران بارداری
سرخجه در دوران بارداری بسیار خطرناک است به خصوص اگر عفونت در طی سه ماهه اول بارداری رخ دهد. در این مرحله ۹۰ درصد احتمال انتقال ویروس به جنین وجود دارد.
مهم است که فرد قبل از بارداری در مقابل سرخجه واکسینه شود.
واکسن در دوران بارداری امکان پذیر نیست زیرا واکسن از ویروس ضعیف و زنده استفاده می کند. هرکسی که باردار است و در معرض ویروس قرار گرفته است، باید فوراً به پزشک مراجعه کند.
سندروم سرخجه مادرزادی
ویروس سرخجه می تواند از جفت عبور کرده و وارد گردش خون جنین شود. این اتفاق می تواند باعث از بین رفتن سلول های جنینی یا مانع از تقسیم آنها شود که سندرم سرخجه مادرزادی نام دارد.
سندرم مادرزادی سرخجه هنگامی اتفاق می افتد که یک زن باردار با ویروس سرخجه تماس دارد و از طریق جفت به فرزند متولد نشده منتقل شود.
این سندروم می تواند آسیب جدی به جنین در حال رشد به ویژه مشکلات چشم، مشکلات شنوایی و آسیب قلبی وارد کند یا حتی باعث سقط جنین شود. در سراسر جهان ، هر ساله حدود ۱۰۰۰۰۰ مورد سندروم سرخجه مادرزادی وجود دارد.
غالباً بیش از یک نقص ممکن است ایجاد شود که ناشنوایی شایع ترین آنهاست. اثرات روی جنین می تواند شامل موارد زیر باشد :
- اختلال شنوایی یا ناشنوایی کامل
- آب مروارید
- بیماری مادرزادی قلب، به خصوص تنگی شریان ریوی
- کم خونی
- هپاتیت
- تأخیر در رشد
- آسیب به شبکیه، معروف به رتینوپاتی
- وضعیت غیر معمول سر و صورت
- مشکلات کبد، طحال یا مغز استخوان
- وزن کم هنگام تولد
با آغاز رشد کودک شرایط دیگر ممکن است ظاهر شود :
- اوتیسم
- اسکیزوفرنی
- مشکلات یادگیری
- دیابت نوع ۱
اگر سرخجه بعد از ۲۰ هفته اول بارداری ایجاد شود، مشکلات نادر است. چگونگی تأثیر ویروس روی جنین به طور دقیق مشخص نیست.
جلوگیری از ابتلا به سرخجه
تنها راه جلوگیری از انقباض سرخجه، واکسیناسیون است.
واکسن به صورت ویروس زنده ضعیف شده در می آید. دوز اول در سن ۱۲ تا ۱۵ ماهگی و دوز دوم در ۴ تا ۶ سالگی تزریق می شود.
هر بزرگسالی که هنوز واکسن سرخک، اوریون و سرخجه (MMR) را نزده باید آن را دریافت کند. فقط بزرگسالان زیر به واکسن MMR احتیاج ندارند :
- آزمایش خون نشان می دهد فرد از سرخک، اوریون و سرخجه مصون است
- کسانی که قبل از سال ۱۳۳۵ به دنیا آمده اند
- هر کسی که قبلا دو دوز MMR یا یک دوز MMR به همراه دوز دوم واکسن سرخک را زده است
- هرکسی که قبلا یک دوز MMR زده و در معرض خطر ابتلا به سرخک یا اوریون قرار نگیرد
- زنان باردار یا کسانی که فکر می کنند در ۴ هفته آینده باردار می شوند
- افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف
هرکسی که بیمار باشد باید صبر کند تا بهبود یابد و سپس اقدام به زدن واکسن کند.
عوارض جانبی واکسن
حدود ۱۵ درصد از افراد ۷ تا ۱۲ روز پس از تزریق دچار تب خفیف می شوند و ۵ درصد نیز دچار ورم جزئی می شوند.
دختران جوان یا بزرگسال ممکن است درد مفاصل را تجربه کنند.
هیچ ارتباطی بین واکسیناسیون MMR و اوتیسم وجود ندارد. خطرات عدم واکسینه شدن بیشتر از خطرات ناشی از عوارض جانبی است.
منبع : medicalnewstoday.com | ترجمه اختصاصی کافه پزشکی