آزمایش های اندازه گیری قند خون + توضیحات و مقادیر | کافه پزشکی

مشکل ما در بیماری دیابت ، ضخیم شدن غشاء پایه عروق و بدنبال آن کاهش اکسیژناسیون بافتهاست . در این شرایط فاز ترمیم بافتها نیز مشکل میشود. همچنین در این بیماران اختلال در دیاپدز و اختلال فانکشن نوتروفیلها را داریم که باعث استعداد بیشتر به عفونت میشود. در بیماران دیابتی از نظر دندانپزشکی با مشکلاتی مواجه هستیم ، ازقبیل شیوع بیشتر بیماریهای لثه و پریودنتال ، تاخیر در ترمیم زخمها ، شیوع کاندیدای فرصت طلب ، احتمال بیشتر سیستمیک شدن عفونتهای حاد لوکالیزه ، ابتلاء به بیماریهای چشم وعروق کرونر و نارسایی کلیه بخاطر درگیری عروق و اختلالات آن . همراه کافه پزشکی باشید

مواردی که اندازه گیری قند خون توصیه میشود ، از قبیل :

۱٫ وقتی با علائم مشخص دیابت ( پلی اوری – پلی دیپسی – پلی فاژی ) روبرو باشیم. 
۲٫ وقتی که بیمار با عفونتهای مکرر پوستی و جوشهای چرکی فولیکولهای مو مراجعه میکند.
۳٫ در رابطه با آبسه های مکرر پریودونتال و پریودونتیت پیشرفته ای که مقدار زیادی از استخوان آلوئل تحلیل رفته است .
۴٫ خصوصا وقتی که علائم فوق در افراد چاق با سابقه مثبت فامیلی وجود داشته باشد.
۵٫ در تمام افراد چاق که بالای ۵۷ سال سن دارند و سابقه مثبت فامیلی دیابت وجود دارد.
۶٫ افرادی که وجود دیابت در آنها مشخص شده ، ولی مدتها تست نداده اند و نمیدانند میزان قند خون آنها چقدر است .

آزمایشهای لازم برای بررسی دیابت عبارتند از ؛

1. بررسی قند ادرار Glocosuria
2. بررسی قند ناشتا Fasting Blood Sugar – FBS
3. (Hour post prandial (HPP
4. تست تحمل گلوگز ( Oral Glocose Tolerance ( OGTT

قند خون را میتوان بوسیله نوار یا اندازه گیری مستقیم ، بررسی کرد . قند ادرار با نوار مخصوص اندازه گیری مینمایند. در حالت طبیعی نباید قند در ادرار وجود داشته باشد. وقتی قند در ادرار مشاهده میشود که میزان سرمی آن از ۱۶۰ میلیگرم در دسی لیتر بالاتر باشد. نوار مخصوص اندازه گیری حاوی آنزیم گلوکز اکسیداز است که گلوکز را تبدیل به اسید گلوکونیک و H2O2 میکند و O2 آزاد شده را با موادی روبرو میکند که باعث احیاء آنها و ایجاد رنگی مینماید که بستگی به غلظت گلوکز دارد. برای اندازه گیری قند خون محیطی ، کافی است با لانست چند قطره خون محیطی را بدست آورده و نوار را به آن آغشته نمائیم.

موارد مثبت کاذب عبارتند از ؛ ۱٫ حاملگی و شیردهی ( در شیر دهی بخاطر لاکتوزی که دفع میشود ) ۲٫ هیپرتیروئیدیسم که باعث هیپرگلیسمی میشود ولی علت آن دیابت نیست . ۳٫ در بعضی بیماران کلیوی مثل سندرم – نفروتیک بعلت اختلال درمتابولیسم و انتقال مواد در ناحیه توبولر ، قند در ادرار ظاهر میگردد. ۴٫ در بعضی افراد بصورت خانوادگی ، آستانه دفع ادراری قند ، پائین بوده و بدون هیپرگلیسمی قند در ادرار دیده میشود. ۵٫ هیپرگلیسمی بدنبال مصرف کورتن ، سندرم کوشینگ ، فئوکروموسیتوما و تزریق آدرنالین ۶٫ خوردن زیاد مواد قندی که بالا رفتن آن گذرا و موقتی است .

FBS

برای انجام این آزمایش ، بیمار از عصر روز قبل ( حدود ده تا دوازده ساعت ) بجز آب ، نباید چیزی خورده باشد. قند ناشتا برحسب اینکه قند پلاسمایی باشد یا قند کاپیلری ، متفاوت است . قند کل خون ۴۶ درصد مقدار قند پلاسمایی است و میزان قند سرم و پلاسما باهم مساوی است . گاه بصورت Fasting Plasma Sugar هم بیان میشود.

میزان قند پلاسمایی = قند کل خون × ٪ ۴۶

بطور کلی میزان قند پلاسمایی ۱۱۵ میلیگرم در دسی لیتر است و میزان قند کل خون ۱۰۰ میلیگرم در دسی لیتر میباشد.

HPP

این تست از FBS حساستر است . به بیمار ناشتا ۷۵ گرم گلوکز داده میشود. میزان طبیعی قند کل خون که پس از دوساعت اندازه گیری میشود ، باید زیر ۱۲۰ میلیگرم در دسی لیتر و میزان پلاسمایی آن بین ۱۲۰ تا ۱۴۰ باشد.

OGTT

بیمار طی سه روز قبل از آزمایش ، باید رژیم خاصی داشته باشد و هر روز ۱۵۰-۳۰۰ میلیگرم گلوکز مصرف کرده باشد. روز آزمایش بعد از مصرف ۷۵ گرم گلوکز ، قند خون را به فاصله نیم ، یک ، یک ونیم ، دو و سه ساعت اندازه گیری میکنند. در یک فرد عادی بالاترین رقم این تست از ۱۶۰ بالاتر نیست . ولی در افراد دیابتیک بالاتر از ۱۶۰ میباشد و زمان طولانی لازم است تا به حد طبیعی برسد. در افراد عادی بعد از دوساعت پس از صرف گلوکز ، به حد طبیعی میرسد. لازم به ذکر است که دراین آزمایش هم بیمار باید از ۱۰-۱۲ ساعت قبل ، ناشتا بوده واز چند روز قبل سیگار نکشیده باشد.

اندازه گیری انسولین

اندازه گیری انسولین برای تشخیص دیابت کمک کننده نیست ومیزان آن در افراد مختلف متفاوت است . در عین حال میتوان از تغییرات انسولین در رابطه با خوردن گلوکز ، کمک گرفت . همیشه کاهش ترشح انسولین ، دیابت ایجاد نمیکند . بلکه ممکن است ترشح انسولین طبیعی باشد ، ولی رسپتور انسولینی در سطح سلول موجود نباشد. بهرحال اندازه گیری انسولین بعد از صرف گلوکز ، سلامت کار پانکراس از نظر ترشح انسولین را نشان میدهد.

اندازه گیری گلیکوهموگلوبین Glycosylated Hemoglobin 

گلوکز میتواند به اسید آمینه والین انتهای زنجیره بتای هموگلوبین A متصل شود و ایجاد گلیکوهموگلوبین نماید. در حالت طبیعی ۵٫۶ – ۹ درصد هموگلوبین بصورت گلیکوهموگلوبین است و مقادیر بیشتر از ۹ درصد برای تشخیص دیابت ارزشمند است . مزیت این روش به اندازه گیری قند خون ، اینست که قند خون تحت تاثیر عوامل گذرا میباشد . یعنی با مصرف زیاد گلوکز ، قند خون بالا میرود. ولی اگر گلیکوهموگلوبین بالا باشد ، نشان دهنده اینست که بمدت طولانی قند خون بالا بوده است . اگر گلیکوهموگلوبین و FBS هر دو بالا باشد ، تشخیص دیابت بدون نیاز به آزمایشهای دیگر معمولاٌ قطعی است .