بررسی اختلال کنش پریشی یا دیسپرکسیا Dyspraxia | کافه پزشکی

دیسپرکسیا اختلالی عصبی است که بر مهارت های حرکتی، حافظه، قضاوت، ادراک، پردازش اطلاعات و سایر توانایی های شناختی تاثیر می گذارد. اگرچه کنش پریشی جزو شرایط پزشکی نیست ولی می تواند بر سیستم ایمنی و عصبی تاثیر بگذارد. شایعترین نوع دیسپرکسیا، اختلال هماهنگی رشدی (developmental coordination disorder) است. از آنجایی که اختلال می تواند بر روی بسیاری از مناطق مختلف مغز و بدن تأثیر بگذارد، اختلال در انواع مختلف و در افراد مختلف رخ می دهد.

دیسپرکسیا در دوران کودکی تشخیص داده می شود، در بزرگسالی ادامه پیدا می کند و گرچه می تواند یک وضعیت منحصر به فرد باشد ولی گاهی با اختلالات دیگر مانند اختلال بیش فعالی کمبود توجه  و اوتیسم همراه است. همراه کافه پزشکی باشید.

علائم دیسپرکسیا

نشانه های کنش پریشی معمولا در اوایل زندگی ظاهر می شود و با نیاز به یادگیری مهارت های زندگی جدید به چالش کشیده می شود. در اوایل، نوزادان مبتلا به دیسپرکسیا بیش از حد تحریک پذیر هستند و مشکلات تغذیه ای دارند. در دوران کودکی ممکن است کودک همچنان با تغذیه نرمال مشکل داشته باشد و دیگر تاخیرهای رشدی همچون مشکل در یادگیری نحوه توالت، عدم بازی با پازل یا اسباب بازی هایی که نیاز به ساخت و ساز دارند، ناتوانی در پرتاب و گرفتن توپ یا یادگیری برای سوار شدن سه چرخه ممکن است وجود داشته باشند.

کودکان مبتلا به دیسپرکسیا ناکارآمد هستند، اغلب وسایل را می اندازند و با فعالیت هایی که شامل هماهنگی دست و چشم هستند مشکل دارند. به عنوان مثال، آنها اغلب دچار مشکل در مدیریت دکمه ها، زیپ ها و ضربه محکم و ناگهانی هستند. به سبب تن ضعیف عضلات در ورزش مشکل دارند و حتی ایستادن های کوتاه و طولانی مدت. این کودکان غالبا تاخیر در سخن گفتن و نوشتن دارند، ممکن است فراموش کار باشند و مشکلات اجتماعی داشته باشند.

مشکلات مربوط به هماهنگی حرکت، حافظه، ادراک، مهارت گفتار و زبان، و کنترل عاطفی معمولا در بزرگسالی ادامه می یابند که باعث مشکلات برنامه ریزی، سازماندهی، تمرکز و دقت می شود. این مشکلات مداوم می تواند منجر به انواع مسائل عاطفی و رفتاری، از جمله افسردگی، اضطراب، اختلالات استرس، عزت نفس پایین، ترس و اعتیاد شود.

علل دیسپرکسیا

علت دیسپرکسیا ناشناخته است، اما این بیماری ممکن است ناشی از ضعف رشد سلول های مغزی باشد. مشکلاتی درون قشر پیشانی مغز که مسئولیت عملکرد اجرایی یا تفکر را دارد و درون مخچه که به مهارت های حرکتی مربوط است وجود دارد. تحقیقات نشان می دهد که مسیرهای عصبی که این دو ناحیه مغز را بهم متصل می کنند، توضیح می دهند که چرا اختلالات رشدی عصبی نظیر دیسپرکسیا بر روی توانایی های شناختی، حرکت و توانایی رفتاری تاثیر می گذارد.

تشخیص دیسپرکسیا

تشخیص دیسپرکسیا می تواند توسط یک روانشناس بالینی، یک روانشناس تئوری، یک متخصص اطفال یا یک درمانگر حرفه ای تایید شود. 

هنگام ارزیابی، جزئیات مربوط به تاریخچه رشد کودک، توانایی فکری و مهارت های حرکتی ناخوشایند مورد نیاز است :

مهارت های حرکتی بزرگ : چگونگی استفاده از عضلات بزرگ که حرکت بدن را هماهنگ می کنند از جمله پریدن، پرتاب کردن، راه رفتن، دویدن و حفظ تعادل.

مهارت های حرکتی جزئی تر : چقدر کودک می تواند از عضلات کوچکتر استفاده کند، از جمله بستن بند، بستن دکمه ها، برش دادن اشکال با یک قیچی و نوشتن.

ارزیابی کننده باید بداند چه زمانی و چگونه نقاط عطف رشد مانند پیاده روی، راه رفتن و صحبت کردن شکل گرفته است. کودک باید برای تعادل، حساسیت لمسی و تغییرات در فعالیت ارزیابی می شود.

درمان دیسپرکسیا

اگرچه دیسپرکسیا نمی تواند به طور قطعی درمان شود، درمان می تواند به رفع نشانه ها کمک کند و باعث بهبود عملکرد و هماهنگی عضلات شود. تشخیص دیسپرکسیا می تواند به کودک اجازه دهد که برای کار درمانی، گفتار درمانی و دیگر خدمات ویژه در قالب سیستم مدرسه آماده شود. در خانه، کودکان می توانند تشویق شوند که در فعالیت های بدنی و بازی های فعال نظیر پازل برای تقویت عضلات و بهبود هماهنگی فیزیکی مشارکت کنند و برای فعالیت هایی نظیر پرتاب یک شی و بهبود هماهنگی چشم و دست کار کنند. مداخلات ساده، مانند استفاده از مداد یا یادگیری برای تایپ کردن، می توانند به مهارت های ارتباطی کمک کنند. در یک مطالعه، اسب درمانی به طور قابل توجهی باعث بهبود راه رفتن و علائم افسردگی در کودکان و نوجوانان مبتلا به دیسپرکسیا شد.

منابع : psychologytoday.com ، medicalnewstoday.com | ترجمه اختصاصی کافه پزشکی