همه چیز درباره بلوک قلبی ؛ انواع، علائم، علل و درمان | کافه پزشکی

بلوک قلبی یا بلوک شاخه ای، شرایطی است که بر سیستم الکتریکی قلب تأثیر می گذارد. این بیماری با بیماری شریان کرونر متفاوت است که در آن عروق خونی قلب تحت تأثیر قرار می گیرند. در بلوک قلبی، ضربان قلب به طور نامنظم و کندتر از حد معمول می زند و می تواند حتی تا ۲۰ ثانیه نیز متوقف شود.

این امر به دلیل تاخیر، انسداد و یا اختلال در مسیر الکتریکی است که برای ایجاد ضربان قلب طی می شود و می تواند ناشی از صدمه یا آسیب عضله یا دریچه های قلبی باشد. بلوک قلب به خودی خود معمولاً نیازی به درمان مستقیم ندارد اما اقداماتی صورت می پذیرد. همراه کافه پزشکی باشید

بلوک قلبی چیست؟

یک قلب سالم در حدود ۶۰ تا ۱۰۰ بار در دقیقه می تپد. ضربان قلب، انقباض عضله قلب است که خون را به بدن منتقل می کند.

به طور معمول، هر انقباض عضله قلب توسط سیگنال های الکتریکی که از دهلیز یا اتاق بالایی قلب حرکت می کنند و به بطن ها یا اتاق های تحتانی قلب می رسند، کنترل می شود.

بلوک جزئی قلب هنگامی اتفاق می افتد که تکانه های الکتریکی با تاخیر برسند یا متوقف شوند و از ریتم منظم قلب جلوگیری شود.

بلوک کامل قلب هنگامی است که سیگنال های الکتریکی کاملاً متوقف می شوند و ضربان قلب در هر دقیقه به حدود ۴۰ تا کاهش می یابد.

بعضی اوقات، بلوک باعث می شود قلب به درستی پمپاژ نکند و بنابراین عضلات و اندام ها از جمله مغز اکسیژن کافی را برای عملکرد صحیح دریافت نمی کنند.

بلوک قلب به طور معمول باعث ایجاد سبکی، غش و تپش قلب می شود. بسته به شدت انسداد قلب، این امر می تواند خطرناک باشد. به عنوان مثال، بلوک قلب درجه سه می تواند شرایط قبلی مانند نارسایی قلبی را بدتر کند و باعث از دست دادن هوشیاری و حتی ایست قلبی ناگهانی شود. همچنین ممکن است درد قفسه سینه وجود داشته باشد.

انواع بلوک قلبی

سه نوع انسداد قلبی وجود دارد.

بلوک قلبی درجه یک شامل اختلالات جزئی ضربان قلب مانند ضربان یکی در میان است. این بیماری کم خطر ترین نوع انسداد قلبی است و به طور کلی نیازی به درمان ندارد.

بلوک قلبی درجه دو زمانی رخ می دهد که بعضی از سیگنال های الکتریکی هرگز به قلب نمی رسند و باعث عدم ایجاد ضربان می شود شود. ممکن است بیمار احساس سرگیجه کند و به ضربان ساز احتیاج داشته باشد. بطن ممکن است منقبض نشود زیرا ضربان دهلیزی به بطن ها نرسیده است.

بلوک قلبی درجه سوم یا کامل هنگامی است که سیگنال های الکتریکی بین اتاق های فوقانی و تحتانی قلب حرکت نمی کنند. این نوع بیشتر در بیماران قلبی دیده می شود و بدون دستگاه ضربان ساز، خطر جدی حمله قلبی وجود دارد.

علل بلوک قلبی

در قلب سالم ضربان های الکتریکی که به داخل عضله قلب حرکت می کنند، دستور می دهند که قلب دچار انقباض یا ضربان شود. تکانه ها در طول یک مسیر حرکت می کنند؛ شروع از دهلیز، رسیدن به گره دهلیزی (AV) و سپس به سمت بطن ها.

در طول این مسیر، خوشه ای از الیاف قلبی قرار دارند. این مجموعه تحت عنوان باندل هیس یا باندل AV نامگذاری می شوند. این باندل (دسته) به دو شاخه راست و چپ تقسیم می شود. باندل ها تکانه های الکتریکی را به بطن های قلب هدایت می کنند. هر بطن یک شاخه دارد.

آسیب به یکی از شاخه های باندل می تواند باعث انقباضات غیر هماهنگ بطن شود و ضربان غیر طبیعی قلب را ممکن است در پی داشته باشد.

سیگنال مسدود شده در سمت راست قلب معمولاً جدی نیست اما بلوک در سمت چپ می تواند خطر بیشتری را برای ابتلا به بیماری شریان کرونر یا برخی دیگر از مشکلات قلبی نشان دهد.

علائم بلوک قلبی

اگر شخصی دچار انسداد قلبی شود، ممکن است موارد زیر را تجربه کند:

• ضربان قلب آهسته یا نامنظم یا تپش قلب
• تنگی نفس
• سبکی و غش
• درد یا ناراحتی در قفسه سینه
• مشکل در انجام ورزش به دلیل کمبود خون در بدن

عوامل خطر ابتلا به بیماری بلوک قلبی

شایع ترین علت، زخم شدن و اسکار بافت قلب با افزایش سن افراد است. برخی از افراد با بلوک قلبی متولد می شوند اما افراد مسن با سابقه بیماری قلبی یا سیگار کشیدن بیشتر در معرض خطر هستند.

شرایط زیر خطر را افزایش می دهد:

• کاردیومیوپاتی
• ترومبوز عروق کرونر
• میوکاردیت یا التهاب عضله قلب
• اندوکاردیت یا التهاب دریچه های قلبی
• بافت اسکار در قلب، به دنبال جراحی یا حمله قلبی.

ممکن است بلوک حاد یا ناگهانی قلب بعد از حمله قلبی یا عمل قلب نیز ایجاد شود. این وضعیت می تواند به عنوان عارضه ای از بیماری لایم نیز ایجاد شود.

تشخیص بلوک قلبی

پزشک در مورد علائم با بیمار صحبت کرده و به قلب آنها گوش می دهد. بسته به سن و سابقه پزشکی، پزشک ممکن است به بیماری قلبی شک کند.

تعدادی آزمایش تشخیصی برای بلوک وجود دارد.

نوار قلب (ECG) رایج ترین تست است و فعالیت قلب را ثبت می کند. پروب های قرار داده شده بر روی پوست قفسه سینه، پالس های الکتریکی قلب را به عنوان الگوهای موج نشان می دهد.

ناهنجاری های موج ممکن است نشان دهنده بلوک باشد. ECG همچنین می تواند نشان دهد که کدام یک از شاخه های چپ یا راست تحت تأثیر قرار گرفته است.

هولتر ریتم قلب، یک دستگاه قابل حمل است که ضربان قلب بیمار را ثبت می کند. بیمار آن را زیر لباس خود قرار می دهد و در حالی که فعالیت های عادی خود را به مدت ۱ تا ۲ روز انجام می دهد، اطلاعات مربوط به فعالیت الکتریکی قلب ثبت می شود.

هنگام بروز علائم، بیمار یک دکمه را فشار می دهد. این کار رکورد لحظه ای از ریتم قلبی را ثبت می کند.

اکوکاردیوگرام نوعی اسکن سونوگرافی است که به پزشک اجازه می دهد عضلات قلب و دریچه ها را ببیند.

تست الکتروفیزیولوژی از شوک الکتریکی جزئی برای تعیین علت ریتم غیر طبیعی استفاده می کند.

در تست شیب تخت، بیمار روی تختی قرار می گیرد که موقعیت را دائما تغییر می دهد. این امر می تواند باعث ایجاد آریتمی یا ضربان غیر طبیعی شود.

درمان بلوک قلبی

هیچ درمان خاصی برای بلوک وجود ندارد. اکثر مبتلایان علامتی ندارند و در نتیجه نیازی به درمان پیدا نمی کنند. با این حال، هر علت اساسی مانند فشار خون بالا به درمان نیاز دارد.

اگر فردی که دارای بلوک شاخه چپ است دچار حمله قلبی شود، ممکن است برای بازگرداندن جریان خون از طریق شریان های مسدود شده به درمان احتیاج داشته باشد. این کار با استفاده از یک ماده ضد لخته مانند استرپتوکیناز برای حل لخته های خون و افزایش جریان خون به قلب انجام می شود اما داروهای ضد لخته خطر خونریزی را افزایش می دهند.

ضربان ساز مصنوعی، وسیله ای کوچک و باتری محور است که در طی یک عمل جراحی یک تا دو ساعته و تحت بی حسی موضعی در نزدیکی در زیر پوست ناحیه ترقوه کاشته شود.

بسیاری از ضربان سازها می توانند فقط در صورت لزوم اقدام به تولید یک ضربه الکتریکی کنند. برخی می توانند احساس کنند که ضربان قلب متوقف شده و باید برای شروع مجدد آن یک ضربه الکتریکی ایجاد می کند. این باتری می تواند سالها کار کند.

ضربان سازها از تلفن های همراه یا وسایل خانگی متاثر نمی شوند اما فرد دارای ضربان ساز نباید از تحت MRI قرار بگیرد.

عوارض بلوک قلبی

افرادی که بلوک شاخه سمت چپ دارند بیشتری برای ابتلا به عوارض نسبت به افراد دارای بلوک سمت راست دارند

عوارض احتمالی شامل موارد زیر هستند:

• آریتمی قلبی یا ضربان قلب نامنظم
• برادی کاردی یا ضربان قلب کمتر از ۶۰ ضربه
• ایست قلبی
• مرگ ناگهانی قلبی که می تواند در طی یک ساعت از شروع علائم ایجاد شود

بلوک همیشه قابل اجتناب نیست اما با رعایت رژیم غذایی سالم، ورزش منظم، به حداقل رساندن مصرف الکل و جلوگیری از مصرف دخانیات می توان خطر بیماری قلبی را کاهش داد.

منبع : medicalnewstoday.com | ترجمه اختصاصی کافه پزشکی