همه چیز درباره تب‌ کریمه کنگو از زبان سازمان بهداشت جهانی | کافه پزشکی

تب‌ کریمه کنگو (CCHF) یک بیماری شیوع پذیر است که توسط ویروس تیک بورن (Nairovirus) از خانواده بونیاویریدا ایجاد شده است. بیماری CCHF باعث شیوع تب شدید خونریزی دهنده با نرخ مرگ و میر ۱۰ تا ۴۰ درصد می شود.

آفریقا، کشورهای خاورمیانه و جنوب آسیا، محدودیت جغرافیایی اصلی بیماری تب خونریزی دهنده کریمه کنگو است. همراه کافه پزشکی باشید

تب کریمه کنگو در حیوانات و کنه ها

میزبان ویروس CCHF شامل طیف گسترده ای از حیوانات وحشی و خانگی مانند گاو، گوسفند و بز است. بسیاری از پرندگان در برابر عفونت مقاوم هستند اما شتر مرغ ها مستعد هستند و ممکن است شیوع بالای عفونت را در جایی که منشأ موارد انسانی بوده اند نشان دهند. به عنوان مثال ،شیوع موارد سابق در یک کشتارگاه شتر مرغ در آفریقای جنوبی رخ داده است. 

حیوانات به دلیل نیش کنه های مبتلا، آلوده می شوند و ویروس حدود یک هفته پس از عفونت در جریان خون آنها باقی می ماند و این امکان را می دهد که وقتی پشه دیگری آنها را نیش می زند، چرخه حیوانات نیز ادامه یابد. اگرچه تعدادی از گونه های کنه قادر به آلوده شدن به ویروس CCHF هستند اما کنه های جنس هیالوما نوع اصلی هستند.

انتقال تب کریمه کنگو

ویروس CCHF یا با نیش کنه یا از طریق تماس با خون حیوانات آلوده یا بافت ها در طی و بلافاصله پس از ذبح به افراد منتقل می شود. بیشتر موارد در افراد درگیر در صنعت دامداری مانند کارگران کشاورزی، کارگران کشتارگاه و دامپزشکان رخ داده است.

انتقال انسان به انسان می تواند ناشی از تماس نزدیک با خون، ترشحات، اندام ها یا مایعات بدن افراد آلوده باشد. عفونت های بیمارستانی نیز می تواند به دلیل عدم استفاده مناسب از تجهیزات پزشکی، استفاده مجدد از سوزن و آلودگی وسایل و داروهای پزشکی رخ دهد.

علائم و نشانه های تب کریمه کنگو

طول دوره کمون بستگی به نحوه انتقال ویروس دارد. به دنبال عفونت توسط نیش کنه، دوره کمون معمولاً یک تا سه روز و حداکثر نه روز است. دوره کمون پس از تماس با خون یا بافت های آلوده معمولا پنج تا شش روز و حداکثر ۱۳ روز است.

شروع علائم به صورت ناگهانی همراه با تب، میالژی، سرگیجه، درد و سفتی گردن، کمردرد، سردرد، درد چشم و فوتو فوبیا (حساسیت به نور) وجود دارد. در اوایل ممکن است حالت تهوع، استفراغ، اسهال، درد شکم و گلو درد وجود داشته باشد و به دنبال آن نوسانات شدید خلقی و سردرگمی ایجاد می شود. بعد از گذشت دو تا چهار روز، تحریک ممکن است با خواب آلودگی و افسردگی جایگزین شود و درد شکم ممکن است در ربع فوقانی راست با هپاتومگالی قابل ردیابی (بزرگ شدن کبد) همراه شود

سایر علائم بالینی شامل تاکی کاردی (ضربان قلب سریع)، لنفادنوپاتی (بزرگ شدن غدد لنفاوی) و بثورات پوستی بر روی سطوح مخاط داخلی مانند دهان و گلو و روی پوست است. پتشی ممکن است جای خود را به بثورات بزرگتری به نام اکیموز بدهد. معمولاً شواهدی از هپاتیت وجود دارد و موارد شدید ممکن است به نارسایی سریع کلیوی، نارسایی ناگهانی کبدی یا نارسایی ریوی بعد از روز پنجم بیماری ختم شود.

میزان مرگ و میر ناشی از CCHF تقریباً ۳۰٪ است که مرگ در هفته دوم بیماری رخ می دهد. در بیمارانی که بهبود می یابند، بهبود به طور کلی از روز نهم یا دهم پس از شروع بیماری آغاز می شود.

تشخیص تب کریمه کنگو

عفونت ویروس CCHF را می توان با تست های مختلف آزمایشگاهی تشخیص داد:

• تست الیسا (ELISA)
• تشخیص آنتی ژن
• خنثی سازی سرم
• تست (RT-PCR)
• جداسازی ویروس توسط کشت سلولی

بیماران مبتلا به فرم شدید بیماری و همچنین در بیمارانی که در چند روز اول بیماری قرار دارند، معمولاً پاسخ آنتی بادی قابل اندازه گیری ندارند و بنابراین تشخیص در این افراد با شناسایی ویروس یا RNA در نمونه های خون یا بافت حاصل می شود.

آزمایشات بر روی نمونه های بیمار خطر زیست محیطی شدید دارند و فقط باید در حداکثر شرایط مهار بیولوژیکی انجام شوند. با این حال، اگر نمونه ها غیرفعال شده اند (به عنوان مثال با ویروسیدها، پرتوهای گاما، فرمالدئید، گرما و غیره)، می توانند در یک محیط با حداکثر ایمنی دستکاری شوند.

درمان تب کریمه کنگو

مراقبت های حمایتی با مدیریت علائم، رویکرد اصلی مدیریت تب کریمه کنگو در افراد است.

داروی ضد ویروسی “ریباویرین” برای درمان عفونت CCHF با فواید ظاهری استفاده شده است. هر دو فرمولاسیون خوراکی و داخل وریدی به نظر می رسد مؤثر باشد.

پیشگیری و کنترل تب کریمه کنگو

کنترل CCHF در حیوانات و کنه ها

پیشگیری یا کنترل عفونت CCHF در حیوانات و کنه ها دشوار است زیرا چرخه حیوانات معمولاً مورد توجه قرار نمی گیرد و عفونت در حیوانات اهلی معمولاً مشهود نیست. علاوه بر این، گونه های کنه گسترده هستند؛ بنابراین کنترل کنه با آکاریسید ها (مواد شیمیایی در نظر گرفته شده برای از بین بردن کنه) تنها یک گزینه واقع بینانه است.

به عنوان مثال، به دنبال شیوع در کشتارگاه شتر مرغ در آفریقای جنوبی (در بالا ذکر شد)، اقدامات لازم برای اینکه شتر مرغ ها به مدت ۱۴ روز در قرنطینه قبل از کشتار بدون کنه باقی بمانند، انجام شد. این امر خطر ابتلای حیوان را در طی ذبح کاهش می دهد و از ابتلا به انسان جلوگیری می کند.

هیچ واکسنی برای استفاده در حیوانات موجود نیست.

کاهش خطر عفونت در انسان

اگرچه یک واکسن مشتق از مغز موش علیه CCHF در مقیاس کوچک در شرق اروپا ساخته و مورد استفاده قرار گرفته است اما در حال حاضر هیچ واکسن ایمن و مؤثری برای استفاده انسان در دسترس نیست.

در صورت عدم وجود واکسن، تنها راه کاهش عفونت در افراد، آگاهی از عوامل خطر و آموزش افراد در مورد اقدامات انجام شده برای کاهش قرار گرفتن در معرض ویروس است.

توصیه های بهداشت عمومی باید در چندین جنبه مورد توجه قرار گیرد.

کاهش خطر انتقال از کنه به انسان:

• لباس محافظ (آستین بلند، شلوار بلند) بپوشید.
• لباس های رنگی بپوشید تا امکان تشخیص آسان کنه ها روی لباس فراهم شود.
• از آکاریسید های تأیید شده (مواد شیمیایی برای از بین بردن کنه) بر روی لباس استفاده کنید.
• از مواد دافع تأیید شده بر روی پوست و لباس استفاده کنید.
• به دنبال از بین بردن یا کنترل آلودگی های کنه بر روی حیوانات یا در اصطبل ها و انبار ها باشید.
• از رفتن مناطقی که کنه ها به وفور وجود دارند بخصوص در فصلی که بیشترین فعالیت را دارند، خودداری کنید.

کاهش خطر انتقال از حیوانات دیگر به انسان:

• هنگام دست زدن به حیوانات یا بافت های آنها بخصوص در هنگام ذبح، قصابی و یا در خانه، از دستکش و سایر لباس های محافظ استفاده کنید.
• حیوانات قرنطینه قبل از ورود به کشتارگاه ها یا دو هفته قبل از ذبح کردن به طور معمول باید چک شوند.

کاهش خطر انتقال انسان به انسان در جامعه:

• از تماس فیزیکی نزدیک با افراد آلوده به CCHF جلوگیری کنید.
• هنگام مراقبت از افراد بیمار، از دستکش و تجهیزات محافظ استفاده کنید.
• بعد از مراقبت از بیمار یا مراجعه به افراد بیمار، مرتبا دست ها را بشویید.

کنترل عفونت در مراکز درمانی

کارکنان مراقبت های بهداشتی که مراقب بیماران مشکوک یا تأیید شده CCHF هستند، باید اقدامات احتیاطی استاندارد در مورد کنترل عفونت را انجام دهند. این موارد شامل بهداشت اساسی دست، استفاده از تجهیزات محافظ شخصی، روش های تزریق ایمن و اقدامات دفن ایمن است.

نمونه ها از افراد مشکوک به CCHF باید توسط پرسنل آموزش دیده که در آزمایشگاه های مجهز کار می کنند، تهیه شوند.

برای توصیه های مربوط به کنترل عفونت در ضمن ارائه مراقبت از بیماران مشکوک یا تایید شده مبتلا به تب خونریزی دهنده کریمه کنگو، باید از مواردی که WHO برای تب خونریزی دهنده ابولا، ماربورگ و کرونا تهیه کرده است استفاده شود.

منبع : who.int | ترجمه اختصاصی کافه پزشکی