یائسگی ؛ عوارض و آسیب های روانی | کافه پزشکی
یائسگی یک واقعه فیزیولوژیک است که معمولا در حدود سن ۴۸ تا ۵۵ سالگی شروع می شود. در این دوره ارگانهای خانم دچار یک سری تغییراتی می شود که این تغییرات هم با افزایش سن و هم با کاهش استروژن در ارتباط است. آنچــه در این دوران مهم است این که این تغییرات طبیعی است و خانمها بـاید با کمک پـــزشک در جهت کاهش علائم وحفظ موقعیت سلامتی تلاش نمایند. همراه کافه پزشکی باشید
آنچه در این پست کافه پزشکی خواهید دید
عوارض یائسگی
۱٫ استئوپروزیس
انسان امروزی درجوامع بشری نسبت به ۲۰۰سال گذشته توده استخوانی بیشتری را در سنینن بعد از ۳۰ سالگی از دست می دهند
فعالیت فیزیکی کمتر در زندگی امروزه بشری
کاهش کلسیم در رژیم غذایی
فقدان زودرس و بیشتر بافت به علت اثرات کشیدن سیگار
استروژن درمانی
مدت مصرف استروژن باید خیلی طولانی باشد تا بتواند از افزایش شکستگیهای ناشی از استئوپروز در سنین بعـد از ۷۵ سالـــگی جلوگیری کند .
۵۰ %خانمهای بالای ۶۰ سال دارای شکستگی های فشـاری ستـــون مهره ها می شوند که تقـریباً در دو سوم آنها تشخیص داده نمی شود.
۸۰% از شکستگی های لگن با استئوپروز در ارتبــاط است. این شکستگی ها افزایش خطر مرگ و میر را به همـراه دارد.
بیش از ۲۰- ۱۵% بیماران مبتلا به شکستگی هــای لـگن در عرض۳ ماه بر اثر شکستگی یا عوارض آن (جراحی، آمبولی ، عوارض قلبی- ریوی ) می میرند. نجات یافتگان نیز تقریبـاً برای همیشه تا پایان عمر علیل و ناتوان هستند.
۲٫ گرگرفتگی
گرگرفتگی از شایع ترین و مشکل آفرین ترین علائم برای خانم هایی است که بـه دوران یـــائسگی پــا می گذارد.
بیش از ۸۵% خانمها در عرض ۳ ماه بعد از یـک یــائسگی طبیـعی یا ایجاد شده توسط جراحی، دچـار گــرگــرفتگی می شوند ولـی به مرور زمان این شکایت حتی بدون درمان کاهش می یابد، بطوری که فقط ۲۵% خانمهــا پس از ۶۰ سالگی از این مشکل شاکی هستند.
مدت گرگرفتگی از ۳۰ ثانیه تا ۵ دقیقه متغیـر است و دفعـات آن از چندین بار درسال تا چندین بار در روز متغیر است.
معمولاً مقدم به این حالت احساس طپش قلب و یا احساس فشــار در داخل سر وجود دارد و ممکن است همراه با گرگرفتگی، ضعف، غش و یا سرگیجه رخ دهد. گرگرفتگی معمولاً به تعـریق و احساس سرما ختم می شود.
درمان
چون گــرگرفتگی ازقطع شدن ناگهانی استروژن ناشی می شود، آشکاراست که روش انتخابی درمان عبارت از جایگزینی استروژن خواهد بود، این روش از کارایی بیش از ۹۵% برخوردار می باشد.
۳٫ بیماری های قلبی عروقی
اثر محافظتی استروژن تا زمان یائسگی سبب کاهش شیـوع بیماریهای قلبی عروقی چون سکته قلبی- مغزی و…… در خانمها نسبت به آقایان می گردد. اما پس از یائسگی و با افزایش سن شیوع این بیماریها در خانمها و آقــایان برابر خواهد شد. اکثر متخصصین درمانهای جانشین شـــونده استروژن را توصیه می کنند.
توجه به موارد ذیل می تواند باعث کاهش مرگ و میر ناشی از بیماریهای قلبی- عروقی گردد:
- قطع سیگار
- کاهش وزن
- کاهش و کنترل فشار خون
- کاهش سطح کلسترول خون
- تغذیه مناسب
- ورزش
۴٫ تغییرات آتروفی
الف- دستگاه های ادراری :
آتروفی دستگاه ادراری منجر به عفونت ادراری می گــردد که علائم دیــزوری، تکررادراری و……. تکرر ادرار ثانویه به نــازکی مخاط مجاری ادرار و مثــانه است. گاهی عفونت ادراری بدون علامت می باشد. خوشبختانه عفونت ادراری قابل تشخیص ودرمان میباشـــد.
درمـــان
درمان با استروژن واژینال از عفونتهای مکرر دستگــاههــای تناسلی و ادرار به طور مؤثری جلوگیری می کند.
بی اختیاری ادراری به صــورت دفع غیر ارادی، ادرار است که یک مشکل اجتمـــاعی یا بهداشتی را به وجود می آورد. شیوع این بیماری با افزایش سن و یائسگی افزایش می یابد.
علت آن کاهش تونیسیته عضلات لگن به علت مشکلات پیــری و آتروفی عضلانی ناشی از کاهش هورمون می باشد.
ب- دستگاه تناسلی :
بافت های قسمت تحتانی واژن، لبهــای ولو، مجاری ادرار و تریگون مثــانه، همگی وابسته بــه استروژن هستند و لذا پس از یائسگی متاثر می گردند.
از علائم ثانویه می توان به موارد ذیل اشاره کرد:
- خشکی واژن
- سوزش و خارش
- مقاربت دردناک
- ترشحات چرکی و خونی
تشخیص:
برای تشخیص واژینیت آتروفیک می توان با نمای تیپیک آن تشخیص داد.
درمان:
تجویز استروژن تنها درمان مؤثر برای این اختـلال بوده و مقدار مورد نیاز برای درمان اختلال مذکور، معمـولاً از مقـــدار لازم برای درمان گرگرفتگی یا استئوپروز کمتر است.
*آنتی بیــوتیک نیز بــرای مـــواردی که مبتلا به عفونت شده اند اندیکاسیون دارد.
* همچنین استفاده از مواد لغزنده در زمان مقاربت توصیه می شود
ج- سینه ها :
در اثر یائسگی و افزایش سن، بافـت عضلانی سینه ها تحلیل رفته و بـاعث کوچک و چروکیده شدن سینه ها می گردند.
د- تغییرات پوستی :
با افزایش سن مقدار کلاژن بافت پوست کاهش یافته منجر به نازک شدن پوست می گردد. استروژن موضعی ضخامت پوست را افزایش داده و چین و چروک های آن را اصلاح می نماید.
۵٫ اثرات روانی
یکی از مشکلاتی که کیفیت زندگی زنـان یائسه را تحت تأثیر قرار می دهد اختـلال خواب ناشی از گرگرفتگیــهای مکرر در طی شب است که با درمان استـروژن این مشکل حل می شود.
تمرکز حواس، بهبود ارتباطات اجتماعی در نتیــجه کاهش فراموشی ناشی از یک خواب خوب خواهد بود.
یائسگی و افسردگی :
همراهی یائسگی با افسردگی یک فرآینـد فیزیولوژیک محسوب نمی شود. افزایش افسردگی در زمان یائسگی و سالهای بعد از آن باید باتوجه به مفاهیم اجتماعی و فرهنگی و روانشناسی خود بررسی گردد.
خانمهای مسنی که نقشهای اجتماعی خود را ادامه داده انــد کمتر از خانمهای که موقعیت و اعمال اجتماعی خود را کنار گذاشته اند مستعد افسردگی هستند. در بیماران مسن، افسردگی سبب بروز دمانس کاذب می گردد که از مشخصـات آن کاهش فعالیت و نشاط و فراموشکاری ظاهری است . خانمهایی که افسردگی دارند با اضافه کردن استروژن بـه درمان ضد افسردگی آنها، پاسخ به درمان بهتر و شدیــدتر می گردد.
۶ – بیماری آلزایمر:
بیماریهای آلزایمر در زنان ۳۰ برابر بیش از مردان دیده می شود. بعد از یائسگی این پروسه تشدید می گردد. استروژن اثرات محافظتی از عملکرد دستگاه عصبی مرکزی دارد. لذا تجویز استروژن می تواند تا حدی از فراموشی و اختلال عملکرد CNS در زمان یــائسگی جلوگیری کند.
کاهش تستوسترون :
همچنان که در خانمها کــاهش استـــروژن مشکلاتی به بار می آورد با افـــزایش سن در آقایان کاهش و حتی در مـــواردی قطع تستوسترون نیز مشکلاتی به بار می آورد از جمله :
– کاهش میل و قدرت جنسی
– خستگی
– بی قراری
– کم شدن قدرت عضلات
– پوکی استخوان
– گرگرفتگی و…
منبع : اختصاصی کافه پزشکی