صفر تا صد تخمک گذاری (Ovulation) | کافه پزشکی

تخمک گذاری به آزاد شدن تخمک در دوران قاعدگی اشاره دارد. بخشی از تخمدان به نام فولیکول تخمدان، تخمک را آزاد می کند. تخمک همچنین به عنوان گامت ماده نیز شناخته می شود و تنها با رسیدن به بلوغ آزاد می شود.

پس از آزاد شدن، تخمک به سمت لوله فالوپ حرکت می کند؛ جایی که می تواند توسط اسپرم بارور شود. همراه کافه پزشکی باشید

تخمک گذاری و آزاد شدن هورمون ها در دوران قاعدگی توسط بخشی از مغز به نام هیپوتالاموس کنترل می شود. هیپوتالاموس سیگنال هایی را برای ترشح هورمون لوتئینی کننده (LH) و هورمون محرک فولیکولی (FSH) به لوب قدامی و غده هیپوفیز می فرستد.

دانستن زمان تخمک گذاری مهم است زیرا زن در این مدت در بارورترین حالت خود قرار دارد و احتمال بیشتری برای بارداری وجود دارد.

فاز های تخمک گذاری

روند تخمک گذاری توسط دوره ای از افزایش هورمون ها در طول چرخه قاعدگی انجام می شود. می توان آن را به ۳ مرحله تقسیم کرد :

مرحله پیش از تخمک گذاری یا فاز فولیکولار : یک لایه از سلول های اطراف تخمک شروع به مخاطی شدن می کند و گسترش می یابد. لایه رحم شروع به ضخیم شدن می کند.

مرحله تخمک گذاری : آنزیم ها ترشح می شوند و یک حفره تشکیل می دهند. تخمک و شبکه سلول های آن از حفره برای حرکت به سمت لوله فالوپ استفاده می کنند. این دوره باروری است و معمولاً بین ۲۴ تا ۴۸ ساعت به طول می انجامد.

مرحله بعد از تخمک گذاری یا فاز لوتئال : LH ترشح می شود. تخمک بارور شده در رحم کاشته می شود. تخمک نابارور به آرامی تولید هورمون ها را متوقف می کند و ظرف ۲۴ ساعت حل می شود.

پوشش رحم شروع به تجزیه می کند و آماده می شود تا در هنگام قاعدگی از بدن خارج شود.

تخمک گذاری چه زمانی رخ می دهد؟

چرخه قاعدگی به طور متوسط ​​بین ۲۸ تا ۳۲ روز طول می کشد.

روز اول دوره قاعدگی به عنوان روز آغاز هر چرخه محسوب می شود. رها شدن تخمک به طور کلی ۱۲ تا ۱۶ روز قبل از شروع دوره بعدی رخ می دهد.

بیشتر خانم ها از ۱۰ تا ۱۵ سالگی شروع به قاعدگی می کنند. در همان زمان، آنها شروع به تخمک گذاری کرده و می توانند باردار شوند.

تخمک گذاری به طور متوسط ​​پس از یائسگی متوقف می شود؛ بین سنین ۵۰ تا ۵۱ سال به طور متوسط .

تشخیص زمان تخمک گذاری

چندین نشانه وجود دارد که یک زن در حال تخمک گذاری است.

در طی تخمک گذاری، حجم مخاط دهانه رحم افزایش می یابد و به دلیل افزایش سطح استروژن ضخیم تر می شود. مخاط دهانه رحم گاهی اوقات در بارورترین حالت یک زن به سفیده تخم مرغ تشبیه می شود.

همچنین ممکن است افزایش اندکی در دمای بدن مشاهده شود. هورمون پروژسترون عامل این اتفاق است که هنگام آزاد شدن تخمک ترشح می شود. به طور کلی زنان ۲ تا ۳ روز قبل از اینکه درجه حرارت بدنشان به بیشترین میزان خود برسد، در بارورترین حالت ممکن هستند.

از دماسنج بازال می توان برای پیگیری افزایش دمای بدن استفاده کرد. این دماسنج را می توان به صورت آنلاین و یا از اکثر داروخانه ها خریداری کرد.

برخی از خانم ها احساس درد خفیف در پایین شکم دارند. به این درد، میتل اشمرز گفته می شود. ممکن است بین چند دقیقه تا چند ساعت طول بکشد.

اختلالات مربوط به روند تخمک گذاری

مشکلات مربوط به روند تخمک گذاری می تواند منجر به ناباروری یا مشکل در باروری شود.

سندرم تخمدان پلی کیستیک

در افراد مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) تخمدان ها بزرگ می شود و غالبا کیست های کوچک و پر از مایع روی آنها وجود دارد. این امر می تواند منجر به عدم تعادل هورمونی شود و تخمک گذاری را مختل کند.

علائم دیگر می تواند شامل مقاومت به انسولین، چاقی، رشد غیر طبیعی مو و آکنه باشد.

PCOS عامل اصلی ناباروری در زنان است.

اختلال عملکرد هیپوتالاموس

این اتفاق زمانی می افتد که تولید هورمون های FSH و LH مختل می شود. این هورمون ها تخمک گذاری را تحریک می کنند؛ در نتیجه کمبود آنها می تواند بر چرخه قاعدگی تاثیر بگذارد.

چرخه های نامنظم قاعدگی و آمنوره در این وضعیت شایع است.

از علل اختلال عملکرد هیپوتالاموس می توان به استرس بیش از حد، چاقی یا لاغری بیش از حد و افزایش یا کاهش وزن قابل توجه در مدت زمان کم اشاره کرد.

ورزش بیش از حد و تومورهای هیپوتالاموس نیز می تواند منجر به اختلال عملکرد هیپوتالاموس شود.

نارسایی زودرس تخمدان

این در شرایطی است که به دلیل افت سطح استروژن، تولید تخمک نابالغ متوقف می شود. این امر می تواند ناشی از یک بیماری خود ایمنی، ناهنجاری ژنتیکی یا سموم محیطی باشد.

این بیماری به طور معمول قبل از ۴۰ سالگی روی خانم ها تأثیر می گذارد.

هایپرپرولاکتینمی

در برخی شرایط مانند استفاده از داروها یا ناهنجاری در غده هیپوفیز، زنان مقادیر بیش از حد پرولاکتین را تولید می کنند. این امر به نوبه خود می تواند باعث کاهش تولید استروژن شود.

القای تخمک گذاری

تخمک گذاری می تواند توسط داروهای کمک کننده باروری القا شود.

این داروها برای تنظیم یا تحریک تخمک گذاری ساخته شده اند. پزشکان ممکن است موارد زیر را برای درمان عدم تخمک گذاری یا قطع تخمک گذاری تجویز کنند :

کلومیفن سیترات : این داروی خوراکی باعث افزایش ترشح FSH و LH می شود و فولیکول های تخمدان را تحریک می کند.

لتروزول : این دارو با پایین آمدن موقت سطح هورمون پروژسترون برای تحریک تولید تخمک در خانم ها عمل می کند.

گنادوتروپین یائسگی انسان یا (hMG) : این داروهای تزریقی، تخمدان را تحریک می کنند تا چندین تخمک تولید کنند.

گنادوتروپین جفتی انسان (hCG) : این داروها، تخمک را بالغ می کنند و متعاقباً باعث آزاد شدن آنها در هنگام تخمک گذاری می شوند.

متفورمین : این دارو به طور معمول در خانم هایی که PCOS دارند برای درمان مقاومت به انسولین و افزایش احتمال تخمک گذاری استفاده می شود.

بروموکریپتین و کابرگولین : این داروها در موارد هایپرپرولاکتینمی استفاده می شوند.

توجه داشته باشید که مصرف داروهای باروری می تواند شانس ابتلا به دوقلو یا سه قلو را افزایش دهد. موارد فوق ممکن است عوارض جانبی ایجاد کند از جمله :

• درد شکم
• گر گرفتگی
• حساسیت به لمس در سینه ها
• خشکی واژن
• افزایش مقادیر ادرار
• بی خوابی
• نوسانات خلقی

اگر این موارد شدید شود، پزشک ممکن است گزینه های دیگری را پیشنهاد کند.

منبع : medicalnewstoday.com | ترجمه اختصاصی کافه پزشکی