همه چیز درباره بیماری تراخم یا چشم درد مصری (Trachoma) | کافه پزشکی

بیماری تراخم یک عفونت باکتریایی است که بر روی چشم شما تأثیر می گذارد و عامل آن باکتری کلامیدیا تراکوماتیس است. این بیماری مسری است و از طریق تماس با چشم، پلک ها و ترشحات بینی یا گلوی افراد آلوده گسترش می یابد. همچنین با دست زدن به وسایل آلوده مانند دستمال نیز امکان انتقال دارد.

در ابتدا، تراکوم ممکن است باعث خارش خفیف و تحریک چشم و پلک شما شود؛ سپس ممکن است متوجه ورم پلک ها و خروج چرک از چشم شود. تراکوم درمان نشده می تواند منجر به نابینایی شود. همراه کافه پزشکی باشید

بیماری تراخم علت اصلی قابل پیشگیری نابینایی در سراسر جهان است. سازمان بهداشت جهانی (WHO) تخمین می زند که تقریبا ۲ میلیون نفر بخاطر این بیماری دچار نابینایی شده اند. بیشترین موارد در مناطق فقیرنشین آفریقا رخ می دهد. در مناطقی که تراخم شیوع دارد، میزان عفونت در کودکان زیر ۵ سال می تواند ۶۰ درصد یا بیشتر باشد.

درمان زودرس ممکن است به جلوگیری از عوارض این بیماری کمک کند.

علائم بیماری تراخم

علائم و نشانه های این بیماری معمولا بر هر دو چشم تأثیر می گذارند و ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• خارش خفیف و سوزش چشم و پلک ها
• ترشح حاوی مخاط یا چرک چشم
• ورم پلک
• حساسیت به نور (فتوفوبیا)
• چشم درد

کودکان خردسال به شدت مستعد ابتلا به عفونت هستند اما بیماری به آرامی پیشرفت می کند و علائم دردناک تر ممکن است تا بزرگسالی پدیدار نشوند.

سازمان بهداشت جهانی پنج مرحله در توسعه بیماری تراخم را مشخص کرده است:

التهاب – فولیکولار: عفونت در این مرحله تازه شروع شده است. چندین فولیکول – برجستگی های کوچک حاوی لنفوسیت ها – روی سطح داخلی پلک فوقانی شما قابل مشاهده هستند.

التهاب – شدید: در این مرحله، با ضخیم شدن و ورم پلک فوقانی، چشم شما بسیار عفونی و دردناک می شود.

زخم پلک: عفونت های مکرر منجر به زخم شدن پلک داخلی می شود. زخم ها معمولاً با خطوط سفید ظاهر می شوند. ممکن است پلک شما به داخل تغییر جهت دهد (انتروپیون).

تریکیاسیس: زخم سطح داخلی پلک شما همچنان تغییر شکل می یابد و باعث می شود که مژه های شما، سطح قرنیه را دچار خراشیدگی کنند.

التهاب قرنیه: قرنیه تحت تأثیر التهابی قرار می گیرد که بیشتر در زیر پلک فوقانی شما مشاهده می شود.

تمام علائم تراکوم در پلک فوقانی نسبت به پلک تحتانی شدیدتر است. با اسکار پیشرفته، پلک فوقانی شما ممکن است یک خط ضخیم را نشان دهد.

به علاوه، ممکن است بافت غدد چربی از جمله غدد تولید کننده اشک (غدد اشکی) تحت تاثیر قرار بگیرد که این امر می تواند به خشکی شدید منجر شود و مشکل را حتی بیشتر کند.

علل بیماری تراخم

تراخم توسط برخی از زیرگروه های خاص کلامیدیا تراکوماتیس ایجاد می شود؛ کلامیدیا تراکوماتیس یک باکتری است که می تواند باعث عفونت جنسی کلامیدیا شود.

تراخم از طریق تماس با ترشحات چشم یا بینی فرد آلوده گسترش می یابد. دست، لباس، حوله و حشرات همه می توانند مسیر انتقال باشند.

عوامل خطر ابتلا به بیماری تراخم

عواملی که خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می دهند عبارتند از:

فقر: این بیماری در درجه اول جمعیت های بسیار ضعیف در کشورهای در حال توسعه را هدف قرار می دهد.

بهداشت ضعیف: عدم رعایت بهداشت به گسترش این بیماری کمک می کند.

سن: این بیماری بیشتر در کودکان ۴ تا ۶ ساله مشاهده می شود.

جنسیت: در برخی مناطق میزان ابتلای زنان دو تا شش برابر بیشتر از مردان است.

عوارض بیماری تراخم

این بیماری با تشخیص زود هنگام و استفاده از آنتی بیوتیک ها به راحتی درمان می شود. عفونت های مکرر یا ثانویه می تواند منجر به عوارضی شود از جمله:

• زخم شدن داخل پلک
• ناهنجاری های پلک مانند انتروپیون
• زخم قرنیه
• از بین رفتن جزئی یا کامل بینایی

جلوگیری از ابتلا به بیماری تراخم

اگر با آنتی بیوتیک یا جراحی تحت درمان قرار گرفته اید، عود مجدد عفونت همیشه نگران کننده است. برای محافظت از خود و امنیت دیگران، مطمئن باشید که اعضای خانواده غربال می شوند و در صورت لزوم برای تراخم درمان می شوند.

این بیماری می تواند در سراسر جهان رخ دهد اما در خاورمیانه، شمال آفریقا و آفریقای جنوبی شایع تر است. 

اقدامات بهداشتی مناسب شامل موارد زیر هستند:

• شستشوی صورت و دست: تمیز نگه داشتن صورت ممکن است به شکستن چرخه کمک کند.
• کنترل حشرات: کاهش جمعیت حشرات می تواند به از بین بردن منبع اصلی انتقال کمک کند.
• مدیریت صحیح زباله: دفع صحیح زباله های جانوری و انسانی می تواند زمینه پرورش مگس ها را کاهش دهد.
• دسترسی به آب آشامیدنی مناسب: داشتن منبع آب شیرین می تواند به بهبود شرایط بهداشتی کمک کند.

هیچ واکسنی برای این بیماری در دسترس نیست اما پیشگیری امکان پذیر است. سازمان بهداشت جهانی (WHO) با هدف از بین بردن آن تا سال ۲۰۲۰ راهبردی را برای جلوگیری از تراخم ایجاد کرده است. این استراتژی با عنوان SAFE شامل موارد زیر است:

• جراحی برای درمان اشکال پیشرفته تراخم
• آنتی بیوتیک ها برای درمان و جلوگیری از عفونت
• تمیزی صورت
• بهبودهای محیطی به ویژه در زمینه کنترل آب و فاضلاب و کنترل حشرات

تشخیص بیماری تراخم

پزشک شما می تواند این بیماری را از طریق معاینه فیزیکی یا با ارسال نمونه ای از باکتری های چشم شما به آزمایشگاه تشخیص دهد اما تست های آزمایشگاهی همیشه در مکان هایی که تراخم در آنها شایع است، در دسترس نیستند.

درمان بیماری تراخم

گزینه های درمانی بستگی به مرحله بیماری دارد.

دارو درمانی

در مراحل اولیه، درمان با آنتی بیوتیک ها به تنهایی ممکن است برای از بین بردن عفونت کافی باشد. پزشک شما ممکن است پماد چشمی تتراسایکلین یا آزیترومایسین خوراکی (زیتروماکس) را تجویز کند. به نظر می رسد آزیترومایسین از تتراسایکلین مؤثرتر است.

سازمان بهداشت جهانی (WHO) توصیه می کند وقتی بیش از ۱۰ درصد از کودکان تحت تأثیر تراخم قرار دارند، آنتی بیوتیک ها را برای کل جامعه در نظر بگیرید. هدف از این دستورالعمل، درمان هرکسی است که در معرض تراخم قرار گرفته و شیوع تراخم را کاهش می دهد.

عمل جراحی

درمان مراحل پیشرفته تراخم – از جمله ناهنجاری های دردناک پلک – ممکن است نیاز به جراحی داشته باشد. رهنمودهای WHO جراحی را برای مبتلایان به مرحله پیشرفته تراخم توصیه می کند.

در جراحی چرخش پلک ها، پزشک برشی را در پلک شما ایجاد می کند و مژه های شما را به دور از قرنیه شما می چرخاند. این روش پیشرفت زخم قرنیه را محدود کرده و ممکن است به جلوگیری از کاهش قدرت بینایی کمک کند.

پیوند قرنیه ممکن است گزینه ای باشد که بینایی شما را بهبود بخشد. با این حال اغلب با وجود تراخم، این روش نتایج خوبی ندارد.

در بعضی موارد ممکن است رویه ای برای از بین بردن مژه ها (اپیلاسیون) انجام شود. این روش ممکن است به طور مکرر انجام شود. یکی دیگر از گزینه های موقت، قرار دادن بانداژ چسب بر روی مژه ها است تا از لمس چشم جلوگیری شود.

منبع : mayoclinic.org | ترجمه اختصاصی کافه پزشکی