سیر تا پیاز سرطان پانکراس یا لوزالمعده ؛ عامل ۳ درصد از تمام سرطان ها | کافه پزشکی
سرطان پانکراس هنگامی اتفاق می افتد که رشد کنترل نشده سلول در بخشی از لوزالمعده شروع شود. تومورها رشد می کنند و در نحوه عملکرد لوزالمعده تداخل ایجاد می کنند. سرطان پانکراس اغلب تا مراحل دیررس هیچ علامتی را نشان نمی دهد؛ به همین دلیل، مدیریت آن دشوار است.
طبق آمار انجمن سرطان آمریکا، سرطان پانکراس حدود ۳ درصد از کل سرطان های آمریکا را تشکیل می دهد. همراه کافه پزشکی باشید
آنچه در این پست کافه پزشکی خواهید دید
سرطان پانکراس چیست؟
لوزالمعده ارگان ۱۵ سانتی متری است که در پشت شکم، در نزدیکی صفرا قرار دارد و حاوی غده هایی است که باعث ترشح آنزیم های پانکراس، هورمون ها و انسولین می شوند.
سرطان می تواند بر روی غدد درون ریز یا غدد برون ریز در لوزالمعده تأثیر بگذارد.
غدد برون ریز: این سلول ها آنزیمی را تولید می کنند که وارد روده می شود و به هضم چربی، پروتئین و کربوهیدرات کمک می کند. این سلول ها بیشتر پانکراس را تشکیل می دهند.
غدد درون ریز: خوشه های کوچکی از سلول ها هستند که به عنوان جزایر لانگرهانس شناخته می شوند. این سلول ها انسولین و گلوکاگون را درون جریان خون آزاد می کنند. این هورمون ها سطح قند خون را مدیریت می کنند.
انواع سرطان پانکراس
بسته به اینکه سرطان بر عملکرد غدد برون ریز یا غدد درون ریز اثر می گذارد، دو نوع مختلف سرطان لوزالمعده وجود دارد که عوامل خطر، علل، علائم، آزمایش های تشخیصی و درمان های مختلفی دارند.
سرطان غدد اگزوکرین پانکراس
آنها می توانند بدخیم یا خوش خیم باشند. به تومورهای خوش خیم یا کیست، سیستادنوما گفته می شود. بیشتر تومورهای پانکراس، بدخیم یا سرطانی هستند.
انواع تومور ها عبارتند از:
- آدنوکارسینوما، که به طور معمول در سلول های مجاری پانکراس شروع می شود
- سرطان سلول اسینار که در سلول های ترشح کننده آنزیم لوزالمعده شروع می شود
- سرطان آمپولاری، از جایی شروع می شود که مجرای صفراوی و مجرای پانکراس به دئودنوم می پیوندند
- کارسینوما آدنواسکواموس
- سرطان سلول سنگفرشی
- سرطان سلول غول پیکر
سرطان اندوکرین پانکراس
تومورهایی که بر عملکرد غدد درون ریز لوزالمعده اثر می گذارند، تومورهای نورواندوکرین نامیده می شوند و تقریبا نادر هستند.
این تومور ها شامل موارد زیر هستند:
- انسولینوما (انسولین)
- گلوکاگونوما (گلوکاگون)
- گاسترینوما (گاسترین)
- سوماتوستاتینوما (سوماتوستاتین)
- VIPomas (پپتید وازواکتیو روده یا VIP)
بیشتر این تومورها خوش خیم هستند.
علل و عوامل خطر بیماری پانکراس
دانشمندان دقیقا نمی دانند که چرا رشد کنترل نشده سلول در لوزالمعده اتفاق می افتد اما آنها برخی از عوامل خطر احتمالی را مشخص کرده اند.
عوامل ژنتیکی
آسیب یا تغییر در DNA شخص می تواند منجر به آسیب در ژن های کنترل کننده تقسیم سلولی شود.
تغییرات ژنتیکی ارثی در خانواده ها منتقل می شود. شواهدی وجود دارد که نشان می دهد سرطان لوزالمعده می تواند در خانواده ها بروز کند. سایر تغییرات ژنتیکی به دلیل قرار گرفتن در معرض محرک محیطی، به عنوان مثال دخانیات، رخ می دهد.
فردی که دارای سندروم های ژنتیکی خاصی است، احتمال ابتلای بیشتری به سرطان لوزالمعده دارد. برخی از اینها عبارتند از:
- ملانوما
- پانکراتیت
- سرطان کولورکتال غیرپولیپ (سندرم لینچ)
جنسیت
سرطان های لوزالمعده بیش از زنان در مردان تأثیر می گذارد.
انجمن سرطان آمریکا انتظار دارد امسال ۲۹۲۰۰ مرد و ۲۶۲۴۰ زن تشخیص سرطان لوزالمعده را دریافت کنند.
سموم محیطی
موادی که ممکن است خطر ابتلا به سرطان پانکراس را افزایش دهد شامل موارد زیر هستند:
- آفت کش ها
- مواد شیمیایی مورد استفاده در پالایش فلز
وقتی بدن با یک ماده سرطان زا در تماس باشد، رادیکال های آزاد تشکیل می شوند که به سلول ها آسیب می رسانند و بر توانایی آنها در عملکرد طبیعی تداخل ایجاد می کند. نتیجه می تواند سرطان باشد.
سایر عوامل پزشکی
سن یک عامل خطر مهم است؛ به خصوص بعد از سن ۶۰ سالگی. دانشمندان همچنین ارتباطی بین سرطان لوزالمعده و چندین بیماری دیگر پیدا کرده اند از جمله:
- سیروز یا زخم کبد
- عفونت معده ناشی از هلیکوباکتر پیلوری
- دیابت
- پانکراتیت مزمن یا التهاب لوزالمعده
- بیماری پریودنتال
سبک زندگی
برخی از عوامل سبک زندگی ممکن است خطر را افزایش دهند:
- سیگار کشیدن یا قرار گرفتن در معرض دود سیگار
- اضافه وزن و ورزش نکردن
- رژیم غذایی مملو از گوشت قرمز و چربی
- مصرف طولانی مدت و زیاد الکل که می تواند منجر به پانکراتیت مزمن شود
علائم بیماری پانکراس
سرطان لوزالمعده اغلب یک بیماری “خاموش” خوانده می شود زیرا علائم تا مراحل دیررس خود را نشان نمی دهد.
هنگامی که سرطان شدید می شود، ممکن است علائم زیر وجود داشته باشند:
- درد در قسمت فوقانی شکم در هنگام فشار آوردن تومور به اعصاب
- یرقان؛ هنگامی که مشکلات مجاری صفراوی و کبدی منجر به زردی پوست و چشم می شود.
- از دست دادن اشتها، حالت تهوع و استفراغ
- کاهش قابل توجه وزن و ضعف
- مدفوع چرب و خاکستری رنگ
با این وجود، تعدادی از بیماری های دیگر می توانند همین علائم را ایجاد کنند؛ بنابراین پزشک اغلب نمی تواند سرطان لوزالمعده را تا مراحل بعدی تشخیص دهد.
سایر علائم ممکنه عبارتند از:
- علامت تروسو؛ هنگامی که لخته های خون به خودی خود در رگ خونی پورت، رگ های عمیق بازوها و پاها یا سایر رگ های سطحی ایجاد می شوند
- افسردگی بالینی؛ که افراد گاهی اوقات قبل از تشخیص گزارش می دهند
تومور های نورواندوکرین ممکن است باعث تولید بیش از حد انسولین یا هورمون ها شوند و فرد موارد زیر را تجربه کند:
- ضعف یا سرگیجه
- لرز
- اسپاسم عضلانی
- اسهال
بسته به اینکه در کدام قسمت از لوزالمعده تومور وجود داشته باشد، سرطان لوزالمعده متفاوت ظاهر می شود.
تومورهای انتهای پانکراس بیشتر باعث درد و کاهش وزن می شوند. در طرف دیگر، تومورهای قسمت سر پانکراس باعث مدفوع چرب، کاهش وزن و زردی می شوند. اگر سرطان گسترش یابد یا متاستاز شود، علائم جدیدی در ناحیه آسیب دیده و بقیه بدن ایجاد می شود.
تشخیص سرطان پانکراس
پزشک در مورد علائم سؤال خواهد کرد، سابقه پزشکی شما را بررسی می کند و معاینه جسمی را انجام می دهد. آنها احتمالاً برخی از تست های تشخیصی را نیز توصیه می کنند.
ارزیابی علائم
پزشک به علائم شایع مانند موارد زیر توجه می کند:
- درد شکم یا کمر
- کاهش وزن
- اشتهای ضعیف
- خستگی
- تحریک پذیری
- مشکلات گوارشی
- بزرگ شدن کیسه صفرا
- لخته شدن خون، ترومبوز ورید های عمقی (DVT) یا آمبولی ریوی
- ناهنجاری های بافت چربی
- دیابت
- ورم غدد لنفاوی
- اسهال
- مدفوع چرب
- زردی
دیابت آتیپیک، علامت تروسو و التهاب اخیر نیز ممکن است نشانه هایی از وجود سرطان لوزالمعده باشد.
تست های آزمایشگاهی
آزمایش های ممکن عبارتند از:
- آزمایش خون
- آزمایش ادرار
- تست مدفوع
تست های تصویربرداری
پزشک ممکن است تست های تصویربرداری را درخواست دهد. این تست ها وجود تومور و میزان گسترش آن را نشان می دهند.
تست های تصویربرداری متداول عبارتند از:
- سونوگرافی یا آندوسکوپی
- CT ،MRI یا PET
- اشعه ایکس، احتمالاً با باریوم
- آنژیوگرام
بیوپسی
این امر می تواند تشخیص را تایید کند. پزشک نمونه کوچکی از بافت را برای معاینه در زیر میکروسکوپ قرار می دهد.
سطح بندی سرطان پانکراس
در مرحله بعد، پزشک میزان گسترش سرطان را ارزیابی می کند تا مشخص شود کدام گزینه های درمانی مناسب هستند.
سطح سرطان به این موارد بستگی دارد:
- اندازه و ابعاد تومور اولیه
- تا چه حد سرطان به غدد لنفاوی مجاور نزدیک شده است
- متاستاز شدن سرطان
مراحل از مرحله ۰ تا مرحله چهارم است.
مرحله ۰: سلول یهای سرطانی در لایه های بالای سلول های مجاری پانکراس وجود دارند. آنها به بافت های عمیق تر حمله نکرده اند و در خارج از لوزالمعده گسترش یافته اند.
مرحله چهارم: سرطانی که در نقاط دیگر بدن نیز پخش شده است.
در مرحله ۰، درمان مؤثر است. در مرحله چهارم، تومورها به اندام های دور تر گسترش یافته اند. پزشک فقط برای تسکین درد یا رفع انسداد مجاری، جراحی را توصیه می کند.
درمان سرطان پانکراس
درمان سرطان به عوامل مختلفی بستگی دارد:
- نوع سرطان
- مرحله سرطان
- سن فرد، وضعیت سلامتی و سایر خصوصیات شخصی
- ترجیح شخصی
جراحی، پرتو درمانی و شیمی درمانی رایج ترین گزینه های درمانی هستند.
جراحی
اگر سلول های سرطانی همچنان در یک ناحیه قرار داشته باشند، امکان برداشتن همه تومور وجود دارد. هرچه سلول ها بیشتر گسترش یابند، این درمان سخت تر می شود.
به همین دلیل تشخیص زودهنگام برای هر نوع سرطانی مفید است.
سه عمل جراحی اصلی که می تواند به افراد مبتلا به سرطان لوزالمعده کمک کنند عبارتند از:
روش Whipple: جراح قسمت سر و بعضا کل لوزالمعده را به همراه بخشی از معده، دوازدهه، غدد لنفاوی و بافت دیگر برمی دارد. این یک روش پیچیده و خطرناک است. عوارض شامل عفونت، خونریزی و مشکلات معده است.
پانکراتکتومی دیستال: جراح قسمت انتهایی لوزالمعده و بعضی اوقات سایر قسمت های لوزالمعده را به همراه طحال خارج می کند. پزشک معمولا این روش را برای درمان تومورهای عصبی و غدد درون ریز توصیه می کند.
پانکراتکتومی توتال: جراح کل لوزالمعده و طحال را برمی دارد. زندگی بدون لوزالمعده امکان پذیر است اما ممکن است دیابت ایجاد شود زیرا بدن دیگر انسولین تولید نمی کند.
جراحی های دیگر
اگر انسداد مجرای صفراوی یا انسداد دوازدهه وجود داشته باشد، جراح می تواند یک بای پس ایجاد کند تا صفرا بتواند جریان خود را از کبد ادامه دهد. این امر می تواند درد و مشکلات گوارشی را به حداقل برساند.
راه دیگر برای رفع انسداد مجرای صفراوی، قرار دادن استنت کوچک در مجرا است.
شیمی درمانی
شیمی درمانی نوعی درمان دارویی است که در روند تقسیم سلولی که باعث رشد سلول های سرطانی می شود تداخل ایجاد می کند.
عوارض جانبی شامل موارد زیر هستند:
- ریزش مو
- تهوع و استفراغ
- خستگی
داروی شیمی درمانی که پزشکان بیشتر برای درمان سرطان لوزالمعده از آن استفاده می کنند، جمسیتابین است. فرد معمولا هفتگی آن را به صورت داخل وریدی دریافت می کند.
شیمی درمانی تسکینی با هدف بهبود کیفیت زندگی فرد در مراحل بعدی سرطان انجام می شود.
داروهای بیولوژیک، موارد جدیدتری است که قسمت های خاصی از سلول های سرطانی را هدف قرار می دهد. از آنجا که بر کل بدن تأثیر نمی گذارند، اغلب عوارض جانبی کمتری دارند.
یکی از این داروها، ارلوتینیب، به برخی از مبتلایان به سرطان پیشرفته لوزالمعده کمک کرده است. فرد آن را به صورت قرص مصرف می کند.
پرتو درمانی
پرتودرمانی با شلیک پرتوهای پر انرژی به سلول های سرطانی، سرطان را از بین می برد.
به عنوان یک درمان مستقل، می تواند تومور را کوچک کند یا سلول های سرطانی را از بین ببرد. پزشکان همچنین ممکن است آن را با سایر درمان ها مانند شیمی درمانی و جراحی ترکیب کنند.
فرد به طور عادی ۵ روز در هفته به مدت ۵ تا ۶ هفته پرتودرمانی را برای سرطان پانکراس دریافت می کند.
به عنوان یک روش تسکین دهنده، پرتودرمانی می تواند در هنگام انسداد مجرای صفراوی، درد یا مشکلات گوارشی را تسکین دهد.
عوارض جانبی شامل موارد زیر هستند:
- تغییرات خفیف پوست شبیه آفتاب سوختگی
- حالت تهوع، استفراغ و اسهال
- خستگی
- از دست دادن اشتها
- کاهش وزن
بیشتر عوارض جانبی چند هفته پس از اتمام درمان فروکش می کند.
درمان به کمک باکتری ها
در سال ۲۰۱۳ دانشمندان دانشکده پزشکی آلبرت انیشتین از دانشگاه یشیوا، یافته هایی را منتشر کردند که در آن از باکتری ها برای حمل رادیوایزوتوپ ها استفاده کردند. نتایج نشان داد که شیوع تومورهای ثانویه به طرز چشمگیری کاهش یافته است. در مقایسه با سایر روش های درمانی، احتمال گسترش بیماری کمتر دیده می شد و هیچ آسیبی به بافت سالم وارد نمی کرد.
جلوگیری از ابتلا به سرطان پانکراس
به گفته انجمن سرطان آمریکا، هیچ روش خاصی برای جلوگیری از سرطان لوزالمعده وجود ندارداما اجتناب از فعالیت های خاص ممکن است خطر را کاهش دهد. این فعالیت ها عبارتند از:
- ترک سیگار
- حفظ وزن سالم از طریق پایبندی به برنامه رژیم غذایی سالم
- ورزش کردن
- خوردن مقادیر زیاد میوه، سبزیجات و غلات کامل
- مصرف گوشت قرمز کمتر
آیا مکمل های ویتامین می توانند کمک کننده باشند؟
دانشمندان تأثیر برخی ویتامین ها در خطر ابتلا به سرطان لوزالمعده را مورد بررسی قرار دادند.
مطالعات انجام شده ویتامین D را با خطر کمتری برای ابتلا به برخی انواع مختلف سرطان از جمله سرطان پانکراس مرتبط کرده است. با این حال، دانشمندان هنوز نیاز به انجام مطالعات تحقیقاتی بزرگ برای تأیید اینکه آیا ویتامین D می تواند به جلوگیری از بیماری های لوزالمعده کمک کند یا خیر، دارند.
مصرف ویتامین های گروه B مانند B12 ،B6 و فولات موجود در مواد غذایی ممکن است خطر ابتلا به سرطان لوزالمعده را کاهش دهد.
یک متا آنالیز منتشر شده در سال ۲۰۱۸ از ویتامین D حمایت کرد و بیان داشت که ویتامین B12 نیز می تواند مفید باشد.
منبع : medicalnewstoday.com | ترجمه اختصاصی کافه پزشکی