همه چیز درباره ECT ؛ الکتروشوک درمانی + نکات بیهوشی | کافه پزشکی
ECT در واقع یک روش درمانی برای اختلالات خاص و جدی روانی می باشد که اثر آن وابسته به اعمال یک شوک خفیف الکتریکی به مغز از طریق الکترودهایی است که روی پوست سر( عمدتا در ناحیه گیج گاهی ) قرار میگیرند. در حین اعمال شوک فرد بیهوش است ودرمان در مدت کوتاهی انجام می شود .۵ تا ۱۰ دقیقه به هوش میاید و برای بهبود کامل به اتاق ریکاوری تحویل داده می شوید . در نهایت پس از ۳۰ تا ۶۰ دقیقه بیمار حتی میتواند بیمارستان یا مرکز درمانی را ترک کند. همراه کافه پزشکی باشید
تاریخچه : محققان برای اولین بار در سال ۱۹۳۰ مواد شیمیایی ویژه ای را برای درمان برخی بیماریهای روانی به بیمارها تزریق کردند.
این مواد باعث ایجاد شوک (seizure) و تکان های شدید بدنی یا حالتی شبیه حمله بیماران صرعی می شد که در واقع ناشی از تغییرات بیولوژیکی در مغز بیماران بود و همین تغییرات باعث بهبود می شد.
با گذشت زمان شوک الکتریکی جای این مواد شیمیایی تزریقی را گرفت و در نهایت برای اولین بار در سال ۱۹۳۸ ، ECT توسط دو ایتالیایی به نامهای Bini و Cerletti معرفی گردید.
پس از این استفاده از ECT به سرعت افزایش یافت تا اینکه در حدود سال ۱۹۵۰ داروهایی برای بیماریهای روانی مثل افسردگی ساخته شد و کم کم دارو درمانی و گفتار درمانی جای ECT را گرفت. تا اینکه دوباره در سال ۱۹۸۰ به ECT توجه شد.
آنچه در این پست کافه پزشکی خواهید دید
معایب ECT در گذشته
- دردناک وخطرناک بودن
- بیهوش نکردن بیمار
- عدم استفاده از شل کننده های عضلانی
- جریان الکتریکی قوی وکنترل نشده
- تکان های شدید بیمار که گاهی منجر شکستگی استخوانها یا اسیب دیدگی می شد
- ترس و بد گمانی مردم نسبت به ECT
اما امروزه ECT توسط یک تیم پزشکی انجام می شود و جریان الکتریکی توسط دستگاه به دقت محاسبه و اعمال می شود (۲۰-۳۰ میلی امپر) و با بیهوش کردن بیمار و استفاده از muscle-relaxant ها نه دردی وجود دارد و نه حرکات شدید اندامها .
عملکرد ECT
هنوز کسی به طور یقین نمی داند ECT چطور به درمان افسردگی شدید و بیماری روانی کمک می کند.اما تصور می شود که جنبه های شیمیایی عملکرد مغز در اثر عبور الکتریسیته دچار تغییراتی می شود واین تغییرات باعث ایجاد حالتی شبیه حمله صرعی SEIZURE و تکان های شدید عضلات و بدن می شود که در نهایت به بهبودی می انجامد.
برخی هم معتقدند که شوک الکتریکی روی هیپو تالاموس اثر می گذارد و عملکرد ان را تنظیم می کند.(هیپوتالاموس در تنظیم حالت احساسی و علایم حیاتی غیر ارادی بدن نقش دارد)
نوار مغزی حین اعمال شوک و ایجاد SEIZURE
نوار مغزی در پایان SEIZURE
موارد استفاده از ECT
- افسردگی حاد که باعث انزوای شدید, پرهیز از غذا خوردن وگاهی تمایل به خود کشی در فرد شود
- بیماریهای خاص روانی مثل CATATONIA و MANIA که با دارو بهبود نیافته اند
- schizophernia وقتی که علایم شدید باشد و درمان دارویی کافی نباشد
- نیاز به درمان سریع باشد
- دارو درمانی ممکن نباشد یعنی فرد به دارو حساسیت داشته باشد
اقدامات قبل از ECT
- یک ارزیابی روانی همراه با مشاوره
- مشاوره بیهوشی
- گرفتن سابقه پزشکی بیمار
- ازمایشهای معمول خون
- تست فیزیکی و بدنی
- گرفتن ECG از بیمار جهت بررسی وجود بیماری های قلبی و انجام اقدامات پیشگیرانه
- نخوردن و نیاشامیدن در شب قبل از درمان
افراد گروه پزشکی
- یک پزشک روان شناس که معمولا شوک الکتریکی را اعمال می کند
- پزشک بیهوشی که علایم حیاتی و وضعیت پزشکی او را تحت نظر دارد
- پرستارها که نقش اصلی انها در مرحله ریکاوری است
درمان
- بیهوش کردن فرد با تزریق ماده بیهوشی از طریق کاتتر وارد شده در ورید دست
- تزریق شل کننده های عضلانی
- اعمال شوک الکتریکی به مغز, برای ایجاد SEIZURE
SEIZURE
- پزشک اعمال شوک را تا زمان ایجاد SEIZURE ادامه میدهد
- اغاز SEIZURE همراه با افزایش شدید فعالیت مغزی است که بر روی نوار مغز قابل ملاحظه است
- SEIZURE باعث منقبض و منبسط شدن عضلات بدن و در نتیجه حرکات ریتمیک بدن میگردد.
- در حین شوک ممکن است انگشتان شصت پا جمع شوند, مشت ها سفت شوند, قفسه سینه بالا بیاید و میزان ضربان قلب و فشار خون بالا رود.
- زمان SEIZURE بین ۳۰ تا ۶۰ ثانیه است
مراقبت های لازم حین بیهوشی
- کنترل فشار خون
- کنترل فعالیت قلب و مغز به کمک EEG,ECG
- قرار دادن MOUTH GUARD برای جلوگیری از اسیب دیدن دندانها و زبان
- کمک به تنفس فرد با قرار دادن ماسک اکسیژن بر دهان(چون عضلات شل شده اندو عضلات تنفسی هم ظرفیت اولیه را نخواهند داشت)
شوک الکتریکی به دو روش قابل اعمال است :
Bilateral placement : دو طرفه و جریان برق برق از تمام مغز عبور خواهد کرد
Right unilateral placement : یک طرفه که تنها نیمکره راست مغز تحت تاثیر قرار می گیرد
روش الکترود گذاری Bilateral در مقایسه با روش Unilateral قویتر,موثرتر و سریعتر می باشد ولی عوارض جانبی ان مثل اسیبهای حافظه بیشتر است. پس برای بیماریهای جدی تر و حالاتی که روش یک طرفه پاسخ ندهد از روش دو طرفه استفاده می شود.
تعداد دفعات درمانی
- یک دوره کامل درمانی ECT شامل ۶ تا ۱۲ بار اعمال شوک می باشد.
- متوسط تعداد درمانها ۹ بار می باشد
- معمولا در هر هفته ۲ بار درمان صورت می گیرد
- تعداد دفعات درمان, به سرعت پاسخ دهی بیمار به ECT و میزان جدی بودن بیماری بستگی دارد.
- ممکن است دیگران زود تر از خود بیمار متوجه بهبود بیماری شوند
ادامه درمان
- افسردگی به طور دائم درمان نخواهد شد
- نیاز است که بیمار روحیه خود را حفظ کند و از مشاوره و روان درمانی هم بهره گیرد.
- ممکن است برای جلوگیری از عود کردن علایم جدی افسردگی,داروهایی برای فرد تجویز شود.
ریسک ها
- ریسک مرگ ناشی از ایست قلبی یا تنفسی در ECT حدود ۱ در ۱۰۰۰۰ است .
- البته این ریسک ناشی از عوارض بیهوشی است.
- با حضور متخصص بیهوشی و تجهیرات مناسب می توان امنیت روش را بالا برد.
عوارض جانبی
- تهوع,استفراغ,سردرد,درد و گرفتگی عضلات از عوارض ناپایدار و قابل درمان مربوط به روزهای اولیه است.
- افزایش فشار خون و ضربان قلب از مشکلات حین اعمال شوک است که به ندرت به مشکلات جدی قلبی منجر می شود.
- گیجی و حواس پرتی هم در طول دوره درمان وجود دارد ولی به مرور زمان بر طرف می گردد.
فراموشی
- فراموشی و آسیب حافظه مهمترین عارضه این روش است
- این اسیب می تواند به حافظه کوتاه مدت یا بلند مدت وارد شود
- فراموشی حافظه کوتاه مدت معمولا بهبود می یابد
- آسیب های حافظه بلند مدت اکثرا دائمی هستند اما این اسیب بسیار کمتر دیده می شود.
مخالفت با ECT
- علت اصلی مخالفت با این روش به گذشته و نحوه و شرایط بد اعمال ان برمی گردد
- بیهوش کردن بیمار,بستن و گرفتن دستها و پاهایش توسط چند پرستار, فریادها و تقلای شدید او در حین اعمال شوک های بسیار قوی, بیشتر شبیه شکنجه بود تا درمان.
- اما امروزه شرایط به کلی تغییر کرده است
آخرین بررسی ها
- اخرین بررسی ها و اسکن های گرفته شده از مغز افرادی که ECT دریافت کرده اند ,اسیبی را در مغزشان تایید نکرده است.
- ECT تاکنون در امریکا و انگلیس ممنوع نشده است
- ۱۰۰۰۰۰ نفر سالانه در امریکا ECT دریافت می کنند
منبع : اختصاصی کافه پزشکی