نارسایی کلیه (Kidney Failure) ؛ علائم، علل و درمان آن | کافه پزشکی

یک کلیه در هر طرف ستون فقرات شما قرار دارد و خون شما را فیلتر و سموم را از بدن شما خارج می کند. کلیه، سموم را به مثانه شما می فرستد و سپس آنها از راه ادرار دفع می شوند. نارسایی کلیه هنگامی رخ می دهد که کلیه ها توانایی کافی برای فیلتر و خارج کردن ضایعات بدن را از دست بدهند.

عوامل زیادی می توانند در سلامت و عملکرد کلیه شما اختلال ایجاد کنند ؛ از جمله قرار گرفتن در معرض آلاینده های محیط زیست یا داروهای خاص، برخی بیماریهای حاد و مزمن، کم آبی شدید بدن، ترومای کلیه و موارد دیگر. اگر کلیه های شما قادر به انجام عملکرد روزانه خود نباشند، سموم در بدن شما تجمع پیدا می کنند و در صورت عدم درمان می تواند تهدید کننده حیات باشد. همراه کافه پزشکی باشید

علائم نارسایی کلیه

علائم احتمالی شامل موارد زیر هستند :

• مقدار ادرار کاهش می یابد
• تورم نواحی مختلف پا ناشی از عدم موفقیت کلیه ها در دفع آب اضافی بدن
• تنگی نفس
• خواب آلودگی یا خستگی بیش از حد
• حالت تهوع مداوم
• گیجی
• درد یا فشار در سینه
• تشنج
• کما

علائم اولیه نارسایی کلیه

• کاهش تولید ادرار
• احتباس مایعات که منجر به تورم اندام می شود
• تنگی نفس

علل نارسایی کلیه

نارسایی کلیه می تواند نتیجه چندین بیماری یا علل مختلف باشد. علت نیز به طور معمول نوع نارسایی کلیه را تعیین می کند. افرادی که بیشتر در معرض خطر هستند، معمولاً یک یا چند حالت زیر را دارند :

کاهش جریان خون به کلیه ها

کاهش ناگهانی جریان خون کلیه می تواند نارسایی کلیه را در پی داشته باشد. برخی از شرایطی که باعث کاهش رسیدن جریان خون به کلیه ها می شود عبارتند از :

• حمله قلبی
• بیماری قلبی
• نارسایی کبدی
• کم آبی
• سوختگی شدید
• واکنش آلرژیک
• عفونت شدید مانند سپسیس

فشار خون بالا و داروهای ضد التهابی نیز می توانند جریان خون را محدود کنند.

مشکلات دفع ادرار

هنگامی که بدن شما نمی تواند مقدار معینی ادرار دفع کند، سموم بدن تجمع پیدا می کنند و فشار زیادی به کلیه ها وارد می شود. بعضی از سرطان ها می توانند مجاری ادراری را مسدود کنند مانند :

• پروستات (شایع ترین نوع در مردان)
• روده بزرگ
• رحم
• مثانه

سایر شرایطی که می تواند در دفع ادرار اختلال ایجاد کنند و احتمالاً منجر به نارسایی کلیه می شوند عبارتند از :

• سنگ کلیه
• پروستات بزرگ شده
• لخته های خون در مجاری ادراری شما
• آسیب به اعصاب کنترل کننده مثانه

علل دیگر

برخی موارد دیگر که ممکن است منجر به نارسایی کلیه شود عبارتند از :

• لخته خون در کلیه یا اطراف آن
• عفونت
• افزایش بار سموم ناشی از فلزات سنگین
• مواد مخدر و الکل
• واسکولیت
• لوپوس
• گلومرولونفریت
• سندرم اورمیک همولیتیک
• مولتیپل میلوما
• اسکلرودرما
• ترومبوسایتوپنیک پورپورا
• داروهای شیمی درمانی
• رنگهای مورد استفاده در برخی از آزمایشات تصویربرداری
• آنتی بیوتیک های خاص
• دیابت کنترل نشده

انواع نارسایی کلیه

پنج نوع مختلف از نارسایی کلیه وجود دارد:

نارسایی حاد پیش کلیوی

عدم رسیدن جریان خون کافی به کلیه ها می تواند باعث نارسایی حاد پیش کلیوی شود. کلیه ها نمی توانند سموم را بدون جریان خون کافی فیلتر کنند. این نوع نارسایی کلیه معمولاً می تواند پس از تشخیص پزشک، درمان شود.

نارسایی حاد کلیه (ذاتی)

نارسایی حاد ذاتی کلیه می تواند ناشی از ترومای مستقیم به کلیه ها از جمله صدمه جسمی یا تصادف باشد. علل دیگر همچنین شامل اضافه بار سموم و ایسکمی است.

موارد زیر ممکن است باعث ایسکمی کلیه شود :

• خونریزی شدید
• شوک
• انسداد عروق کلیوی
• گلومرولونفریت

نارسایی مزمن پیش کلیوی

وقتی خون کافی برای مدتی طولانی به کلیه ها نرسد، کلیه ها شروع به کوچک شدن می کنند و توانایی عملکردی خود را از دست می دهند.

نارسایی مزمن کلیه (ذاتی)

این اتفاق زمانی می افتد که آسیب طولانی مدت به کلیه ها به دلیل بیماری ذاتی کلیه وجود داشته باشد. بیماری ذاتی کلیه ناشی از ضربه مستقیم به کلیه ها مانند خونریزی شدید یا کمبود اکسیژن ایجاد می شود.

نارسایی مزمن پس کلیوی

انسداد طولانی مدت دستگاه ادراری از دفع موثر ادرار جلوگیری می کند. این نکته باعث افزایش فشار و آسیب احتمالی به کلیه می شود.

تشخیص نارسایی کلیه

چندین تست وجود دارد که پزشک شما می تواند از آن برای تشخیص نارسایی کلیه استفاده کند.

آزمایش ادرار

پزشک شما ممکن است نمونه ادرار شما را برای آزمایش هرگونه ناهنجاری از جمله پروتئین غیر طبیعی یا قند موجود در ادرار آزمایش کند.

آنها همچنین ممکن است معاینه رسوب ادرار را انجام دهند. این آزمایش، میزان گلبول های قرمز و سفید را اندازه گیری می کند، به جستجوی باکتری ها می پردازد و وجود کست های سلولی را بررسی می کند.

اندازه گیری حجم ادرار

اندازه گیری خروجی ادرار یکی از ساده ترین آزمایش ها برای کمک به تشخیص نارسایی کلیه است. به عنوان مثال، کمبود ادرار ممکن است نشان دهد که بیماری کلیوی ناشی از انسداد در مجاری ادراری است.

آزمایش خون

پزشک شما ممکن است آزمایش خون را برای اندازه گیری موادی که از طریق کلیه های شما فیلتر می شوند مانند نیتروژن اوره خون (BUN) و کراتینین (Cr) را توصیه کند. افزایش سریع این سطوح ممکن است نشان دهنده نارسایی حاد کلیه باشد.

تصویربرداری

آزمایشاتی مانند سونوگرافی، MRI و سی تی اسکن تصاویری از خود کلیه و همچنین دستگاه ادراری را ارائه می دهد و به پزشک اجازه می دهد تا به دنبال انسداد یا ناهنجاری در کلیه های شما باشد.

نمونه گیری از بافت کلیه

نمونه های بافتی برای مشاهده رسوبات غیر طبیعی، زخم ها یا ارگانیسم های عفونی مورد بررسی قرار می گیرند. پزشک شما برای جمع آوری نمونه بافتی از بیوپسی کلیه استفاده می کند. بیوپسی روشی ساده است که معمولاً هنگام بیداری انجام می شود.

شما تحت بی حسی موضعی قرار می گیرید تا دردی نداشته باشید. سپس پزشک یک سوزن بیوپسی را از طریق پوست به کلیه شما وارد می کند تا نمونه بگیرد. تجهیزات پرتونگاری یا سونوگرافی، کلیه ها را پیدا کرده و به پزشک شما در راهنمایی محل ورود سوزن کمک می کنند.

مراحل نارسایی کلیه

نارسایی کلیه در پنج مرحله طبقه بندی می شود. این موارد از خفیف (مرحله ۱) تا نارسایی کامل کلیه (مرحله ۵) متغیر است. علائم و عوارض با پیشرفت مراحل افزایش می یابد.

استیج ۱ نارسایی کلیه

این مرحله بسیار خفیف است. ممکن است علائم و عوارض قابل توجهی نداشته باشید.

در این مرحله می توان با حفظ یک سبک زندگی سالم، پیشرفت بیماری را مدیریت کرد. اقدامات شامل رژیم غذایی معتدل، ورزش منظم و استفاده نکردن از محصولات تنباکو است. حفظ وزن سالم نیز مهم است. برای رسیدن به این مهم از برنامه رژیم غذایی آنلاین کافه پزشکی استفاده کنید.

اگر مبتلا به دیابت هستید ،مهم است که قند خون خود را مدیریت کنید.

استیج ۲ نارسایی کلیه

استیج دو نارسایی کلیه هم خفیف محسوب می شود اما موارد قابل تشخیص مانند پروتئین در ادرار یا آسیب فیزیکی به کلیه ها ممکن است آشکارتر باشد.

همان رویکردهای سبک زندگی که در مرحله ۱ به آن اشاره شد، در مرحله ۲ نیز باید استفاده شود. همچنین با پزشک خود در مورد سایر عوامل خطر که می توانند باعث پیشرفت سریع تر بیماری شوند صحبت کنید.

استیج ۳ نارسایی کلیه

در این مرحله بیماری کلیوی متوسط ​​محسوب می شود. کلیه های شما عملکرد قوی گذشته خود را ندارند.

بیماری کلیه مرحله ۳ گاهی به ۳A و ۳B تقسیم می شود. آزمایش خونی که میزان ضایعات موجود در بدن شما را اندازه گیری می کند، بین این دو تفاوت ایجاد می کند.

علائم ممکن است در این مرحله آشکارتر شود. تورم در دست و پا، کمردرد و تغییر در دفع ادرار به طور مکرر دیده می شود.

ممکن است روش های تغییر سبک زندگی به شما کمک کند. پزشک داروهایی را نیز برای درمان شرایط اساسی که ممکن است باعث تسریع در پیشرفت نارسایی شود در نظر بگیرد.

استیج ۴ نارسایی کلیه

مرحله ۴ نارسایی کلیه متوسط ​​تا شدید در نظر گرفته می شود. کلیه ها به خوبی کار نمی کنند اما شما هنوز در مرحله نارسایی کامل کلیه نیستید. علائم این مرحله می تواند عوارضی مانند کم خونی، فشار خون بالا و بیماری استخوانی باشد.

سبک زندگی سالم هنوز موثر است. احتمالاً پزشک درمان هایی که برای کند کردن آسیب طراحی شده است توصیه خواهد کرد.

استیج ۵ نارسایی کلیه

در مرحله ۵، کلیه های شما در نقص کامل هستند. علائم از دست رفتن عملکرد کلیه مشهود خواهد بود. این موارد شامل استفراغ و حالت تهوع، مشکل در تنفس، خارش پوست و موارد دیگر است.

در این مرحله به دیالیز منظم یا پیوند کلیه نیاز خواهید داشت.

درمان نارسایی کلیه

چندین درمان برای نارسایی کلیه وجود دارد. نوع درمان به علت نارسایی کلیه شما بستگی دارد.

دیالیز

دیالیز با استفاده از دستگاهی، خون را فیلتر و تصفیه می کند. در واقع دستگاه عملکرد کلیه ها را انجام می دهد. بسته به نوع دیالیز، ممکن است به یک دستگاه بزرگ یا یک کیسه سوند قابل حمل متصل شوید.

ممکن است لازم باشد رژیم غذایی دیالیز شامل مصرف کم پتاسیم و سدیم را دنبال کنید.

دیالیز نارسایی کلیه را درمان نمی کند اما اگر به طور منظم برنامه ریزی شود، می تواند عمر شما را طولانی کند.

پیوند کلیه

یکی دیگر از گزینه های درمانی پیوند کلیه است. کلیه پیوند شده می تواند به طور عادی کار کند و دیالیز دیگر لازم نیست.

معمولاً مدت طولانی باید منتظر باشید تا یک کلیه سازگار با بدن شما پیدا شود. شما باید از داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی پس از عمل استفاده کنید تا از رد کلیه جدید جلوگیری شود. این داروها عوارض جانبی خود را دارند که برخی از آنها جدی است.

پیوند ممکن است گزینه درمانی مناسبی برای همه نباشد. همچنین ممکن است عمل جراحی ناموفق باشد. در مورد اینکه آیا شما کاندید خوبی برای پیوند کلیه هستید با پزشک خود صحبت کنید.

رژیم غذایی نارسایی کلیه

رژیم خاصی برای مبتلایان به نارسایی کلیه وجود ندارد. رهنمودهای مربوط به رژیم غذایی اغلب به مرحله بیماری کلیوی و سلامت فردی شما بستگی دارد. برخی از توصیه ها ممکن است شامل موارد زیر باشد :

سدیم و پتاسیم را محدود کنید : با هدف مصرف کمتر از ۲۰۰۰ میلی گرم در روز (هر دو).

فسفر را محدود کنید : مانند سدیم و پتاسیم، خوب است مقدار کل فسفری را که در روز می خورید کاهش دهید. سعی کنید کمتر از ۱۰۰۰ میلی گرم مصرف کنید.

دستورالعمل های مصرف پروتئین را دنبال کنید : در مراحل اولیه و متوسط نارسایی ​​کلیه، مصرف پروتئین را کاهش دهید. با این وجود، در نارسایی کلیه مرحله نهایی، بسته به توصیه پزشک ممکن است پروتئین بیشتری مصرف کنید.

فراتر از این دستورالعمل های عمومی، ممکن است پزشک از شما بخواهد که از خوردن برخی غذاهای خاص خودداری کنید.

رنگ ادرار در نارسایی کلیه

رنگ ادرار شما، پنجره ای کوچک برای بررسی سلامتی بدن است. البته تا زمانی که آسیب به کلیه ها پیشرفت نکند، درباره وضعیت عملکرد کلیه شما چیزهای زیادی نخواهد گفت.

هنوز هم، تغییر در رنگ ادرار ممکن است شما را از برخی مشکلات آگاه کند :

ادرار زرد روشن یا کم رنگ : این رنگ نشانه وجود آب کافی در بدن شما است.

ادرار زرد تیره : ممکن است بدن شما کمی کم آب شده باشد. سعی کنید آب بیشتری بنوشید و مصرف نوشابه های تیره، چای یا قهوه را ترک کنید.

ادرار نارنجی : می تواند نشانه ای از کمبود آب بدن باشد یا ممکن است نشانه وجود مایع صفرا در جریان خون شما باشد. بیماری کلیه به طور معمول باعث این امر نمی شود.

ادرار صورتی یا قرمز : ادرار با رنگ صورتی یا کمی قرمز می تواند نشان دهنده هماچوری باشد. همچنین ممکن است در اثر مصرف برخی غذاها مانند چغندر یا توت فرنگی ایجاد شود. آزمایش ادرار می تواند تفاوت را بیان کند.

ادرار با حباب های زیاد : نشانه این است که احتمالاً پروتئین زیادی در آن وجود دارد. وجود پروتئین در ادرار نشانه بیماری کلیه است.

دیابت و نارسایی کلیه

دیابت شایع ترین علت نارسایی کلیه است. قند خون کنترل نشده می تواند به کلیه ها آسیب برساند. آسیب می تواند با گذشت زمان بدتر شود.

نفروپاتی ناشی از دیابت یا آسیب کلیوی ناشی از دیابت نوع ۱ یا نوع ۲ قابل برگشت نیست. مدیریت قند خون و فشار خون می تواند به کاهش آسیب کمک کند. مصرف داروهای تجویز شده توسط پزشک نیز مهم است.

امید به زندگی در نارسایی کلیه 

نمی توان دقیق گفت که فرد مبتلا به نارسایی کلیه چه مدت زندگی خواهد کرد. طول عمر هر فرد مبتلا به نارسایی کلیه با فرد دیگر متفاوت است.

برخی از عواملی که در امید به زندگی نقش دارند:

• سن
• استیج بیماری کلیوی
• سایر شرایط همزیستی

پس از رسیدن به مرحله نهایی نارسایی کلیه، برای ادامه زندگی به دیالیز نیاز خواهید داشت. عدم وجود حتی یک درمان می تواند امید به زندگی شما را کاهش دهد.

نارسایی کلیه و مصرف الکل

اگر نارسایی کلیه داشته باشید و الکل بنوشید، کلیه های شما مجبور به سخت کار کردن خواهند شد.

در این شرایط الکل در بدن شما متابولیزه نمی شود بنابراین تا زمانی که به دیالیز بروید، اثرات آن را حس خواهید کرد.

آبجو و شراب حاوی مقادیر زیادی فسفر هستند. اگر کلیه های شما نتوانند آن را فیلتر کنند، می تواند باعث مشکلات شدید قلبی و حتی مرگ شود.

پزشک ممکن است توصیه کند که میزان مصرف نوشیدنی الکلی را محدود کنید. برای برخی افراد، حذف کامل الکل از رژیم غذایی ممکن است بهترین راه باشد.

چشم انداز نارسایی کلیه

پیش آگهی یا چشم انداز افراد مبتلا به نارسایی کلیه به عوامل مختلفی بستگی دارد. اینها شامل علت اصلی، چگونگی درمان این علت و هرگونه عوارض جانبی مانند فشار خون بالا یا دیابت است.

درمان مناسب و تغییر در شیوه زندگی ممکن است بتواند چشم انداز شما را بهبود بخشد. رژیم غذایی سالم، منع مصرف غذاهای مضر برای کلیه و درمان مشکلات اساسی می تواند به بهبود سلامتی و زندگی شما کمک کند.

پیشگیری از نارسایی کلیه

گام هایی وجود دارد که می توانید برای کاهش خطر ابتلا به نارسایی کلیه بردارید.

هنگام مصرف داروهای بدون نسخه، دستورالعمل ها را دنبال کنید. مصرف دوزهای زیاد داروهای معمول مانند آسپیرین می تواند در مدت زمان کمی سطح سموم زیادی ایجاد کنند.

موارد زیر می توانند به پیشگیری از ابتلا به نارسایی کلیه کمک کننده باشند :

• حفظ سبک زندگی سالم
• گوش دادن به توصیه های پزشکان
• مصرف داروهای تجویز شده طبق دستورالعمل
• درمان علل شایع نارسایی کلیه مانند فشار خون بالا و دیابت

اگر در مورد کلیه های خود نگرانی دارید، سریعا به پزشک مراجعه کنید.

منبع : healthline.com | ترجمه اختصاصی کافه پزشکی