همه چیز درباره لیتوتریپسی یا سنگ شکنی برون اندامی | کافه پزشکی

لیتوتریپسی یا سنگ شکنی برون اندامی، روشی است که از امواج شوک یا لیزر برای تجزیه سنگ در کلیه، کیسه صفرا یا حالب استفاده می کند. ذرات کوچک باقیمانده سنگ هنگام ادرار کردن از بدن خارج می شوند.

ایجاد سنگ در کلیه ها، کیسه صفرا یا حالب رایج است. بعضی اوقات سنگ ها به اندازه ای کوچک هستند که بدن آنها را هنگام ادرار دفع می کند بدون آنکه شخص متوجه شود. با این حال، سنگ های بزرگ می توانند باعث درد شوند و جریان ادرار را مسدود کنند. همراه کافه پزشکی باشید

در صورت عدم خروج، سنگ می تواند به کلیه ها و مجاری ادراری آسیب برساند. اگر داروها موثر نباشند، لیتوتریپسی می تواند سنگ ها را به قطعات کوچک خرد کند تا از طریق ادرار دفع شوند.

دو نوع لیتوتریپسی عبارتند از : لیتوتریپسی برون اندامی (ESWL) و لیتوتریپسی با لیزر.

لیتروتریپسی با لیزر بعضا به عنوان FURSL (یورتروسکوپی انعطاف پذیر و سنگ شکنی لیزری) مخفف می شود زیرا پزشکان از ابزاری به نام یورتروسکوپ استفاده می کنند.

هر دو روش می توانند به سرعت و به طور مؤثر در دفع سنگ های آزار دهنده کمک کنند. نوع درمانی که پزشک توصیه می کند به عوامل مختلفی مانند نوع سنگ و سلامت کلی فرد بستگی دارد.

سنگ شکنی برون اندامی

ESWL از امواج شوک برای شکستن سنگ استفاده می کند. در طی این روش، جراح از دستگاهی به نام لیتوتریپتر استفاده می کند تا امواج صوتی را مستقیماً به سنگ های داخل بدن اعمال کنند.

امواج صوتی سنگ ها را به قطعات کوچک تجزیه می کنند. امواج فقط روی سنگ ها تأثیر می گذارند و به عضله، استخوان یا پوست آسیب نمی رسانند.

این عمل حدودا ۱ ساعت طول می کشد و معمولاً در بیمارستان انجام می شود. در بیشتر موارد، فرد می تواند همان روز به خانه برگردد.

پس از درمان، فرد باید ذرات سنگ را طی چند روز یا چند هفته از طریق ادرار دفع کند.

یورتروسکوپی انعطاف پذیر و سنگ شکنی لیزری

این روش شامل استفاده از آندوسکوپ برای درمان سنگ مجرای ادراری است. آندوسکوپ یک لوله انعطاف پذیر با نور و دوربین است که به پزشک کمک می کند داخل اندام یا حفره بدن را ببیند.

پزشک می تواند با استفاده از آندوسکوپ سنگ ها را ببیند و از لیزر برای تجزیه آنها استفاده کند. این عمل حدود ۳۰ دقیقه طول می کشد و بیشتر افراد می توانند در همان روز به خانه برگردند.

قطعات سنگی شکسته باید به راحتی در روزها و هفته ها پس از عمل از طریق ادرار دفع می شوند.

میزان موفقیت لیتوتریپسی

طبق یک مطالعه در مجله پزشکی عمان، میزان موفقیت لیتوتریپسی برای سنگ کلیه ۷۴ درصد و سنگ مجرای ادراری ۸۸ درصد است.

در همان مطالعه، عوارض در حدود ۳۸٫۵ درصد در مبتلایان به سنگ کلیه و ۳۹٫۴ درصد در افراد مبتلا به سنگ های حالب دیده شده است. درد در لگن شایع ترین عارضه بود.

تنها نیم درصد از افراد مبتلا به سنگ کلیه بعد از عمل، عفونت ادراری را تجربه کردند.

بررسی سیستماتیک دیگر نشان داد که FURSL برای سنگ های با اندازه ۲٫۵ سانتی متر، ۹۳٫۳ درصد موفقیت داشت. این مطالعه حاکی از آن بود که ۱۰٫۱ درصد از افراد عوارضی را تجربه کرده اند.

نحوه آمادگی برای لیتوتریپسی

قبل از لیتوتریپسی، پزشک آزمایش هایی را برای تعیین تعداد سنگ ها و همچنین اندازه و محل آن انجام می دهد.

پزشکان برای کمک به مکان یابی بهتر سنگ ها، نوع خاص تصویربرداری از طریق اشعه ایکس به نام پیلوگرام داخل وریدی (IVP) را استفاده می کنند. این روش از تزریق ماده حاجب استفاده می کند. رنگ از طریق جریان خون به کلیه ها، حالب و مثانه می رود و سنگ ها را برجسته می کند.

در صورت مصرف هرگونه دارویی باید به پزشک خود اطلاع دهید. ممکن است نیاز به قطع داروهای خاص مانند داروهای رقیق کننده خون و مسکن های بدون نسخه مانند آسپیرین و ایبوپروفن داشته باشید که می تواند در توانایی لخته شدن خون اختلال ایجاد کند. لخته شدن خون برای متوقف کردن هرگونه خونریزی در طول عمل ضروری است.

در صورت امکان برای جلوگیری از مشکلات لخته شدن خون، از چند روز قبل از عمل سیگار نکشید..

لیتوتریپسی معمولاً تحت بیهوشی عمومی انجام می شود؛ به این معنی است که فرد هیچ دردی نخواهد داشت. به طور معمول، افراد قبل از بیهوش شدن باید ۸ تا ۱۲ ساعت چیزی نخورند.

در طی لیتوتریپسی

برای اعمال داروهای بیهوشی، پرستار یک آنژیوکت را در یکی از وریدهای دست شما قرار می دهد.

در ESWL فرد برای هدف قرار دادن محل سنگ ها، روی میز به پوزیشن لیتوتریپسی قرار خواهد گرفت.

پزشک یک محفظه پر از آب را بین بدن و لیتوتریپتر قرار می دهد تا امواج شوک به درستی اعمال شود.

امواج شوک دردناک نیست. ممکن است پزشک یک استنت را در مجرای ادراری قرار دهد تا سنگ های شکسته شده راحت تر دفع شوند.

برای FURSL، پزشک یورتروسکوپ را به مجرای ادرار و مثانه و کلیه وارد می کند و سپس پزشک برای تجزیه هر سنگی که می بینند از لیزر استفاده می کند.

ریکاوری و بهبود

بعد از بیدار شدن، فرد باید حداقل ۱ ساعت تحت نظر قرار بگیرد. قبل از مرخص شدن، پزشک دستورالعمل های مراقبت و داروهای ضد درد را به فرد ارائه می دهد.

ممکن است چند هفته طول بکشد تا تمام قطعات سنگی دفع شوند. دیدن خون در ادرار طی چند روز اول بعد از عمل غیر معمول نیست.

درد کمر و پهلو معمول است اما داروهای ضد درد می توانند شدت را کاهش دهند.

همچنین ممکن است برخی از افراد در اثر وارد شدن امواج شوک به بدن، کبودی خفیفی روی پوست تجربه کنند

بیشتر افراد می توانند ۱ یا ۲ روز پس از ESWL به محل کار خود برگردند.

ممکن است بیش از یک هفته طول بکشد تا فرد احساس کند که می تواند پس از FURSL دوباره به کار خود برگردد اما بهبودی کامل ممکن است حتی بیشتر طول بکشد.

خطرات و عوارض جانبی لیتوتریپسی

افراد اغلب بعد از لیتوتریپسی دچار کبودی و درد می شوند. تب یا لرز ممکن است نشان دهنده عفونت باشد بنابراین فرد باید با پزشک صحبت کند.

خونریزی شدید پس از لیتروپسی غیر معمول است.

اگر قطعات سنگ گیر کرده باشند، انسداد حالب محتمل است. در صورت بروز این موارد، پزشک ممکن است یک روش دیگر را با استفاده از یورتروسکوپ انجام دهد تا قطعات را خارج کند.

درد طولانی مدت ممکن است نشان دهنده انسداد باشد. اگر درد با داروهای ضد درد تسکین پیدا نکند یا درد شدید باشد، فرد باید به پزشک مراجعه کند.

محدودیت ها

روش های لیتوتریپسی نمی توانند سنگ های بزرگ یا سخت را درمان کنند. ESWL ممکن است به نفع فرد چاق نباشد زیرا ممکن است امواج شوک نتوانند به سنگ ها برسند.

پزشکان روش های لیتوتریپسی را برای زنان باردار توصیه نمی کنند زیرا ممکن است برای جنین در حال رشد خطری داشته باشد.

بعضی از سنگ ها به بیش از یک عمل نیاز دارند و در بعضی موارد، ممکن است پزشک برای عبور بهتر سنگ ها نیاز به قرار دادن استنت داشته باشد و پس از عبور سنگ ها، استنت را بردارد.

منبع : medicalnewstoday.com | ترجمه اختصاصی کافه پزشکی