بیماری آسیت یا آب آوردگی شکم ؛ علائم، علل و درمان | کافه پزشکی

آسیت (Ascites) شامل تجمع مایعات در شکم است. این امر باعث ایجاد تورم می شود که معمولاً طی چند هفته رخ می دهد؛ اگرچه فقط در عرض چند روز نیز می تواند اتفاق بیفتد. آسیت بسیار ناراحت کننده است و باعث حالت تهوع، خستگی، تنگی نفس و احساس پر بودن می شود. بیماری کبدی شایع ترین علت بیماری آسیت است. دلایل دیگر شامل سرطان و نارسایی قلبی است.

تجمع مایعات بین دو لایه ای ایجاد می شوند که در کنار هم صفاق را تشکیل می دهند. معمول است که مقدار کمی مایعات در حفره صفاقی وجود داشته باشد اما مقدار زیاد آن غیر طبیعی است. همراه کافه پزشکی باشید

علل آسیت

بسیاری از بیماری های زمینه ای از جمله سل، بیماری کلیوی، پانکراس و تیروئید غیر فعال می توانند سبب ایجاد آسیت شوند. با این حال، علل اصلی آسیت نارسایی قلبی، سیروز و سرطان است.

اگر سرطان به این قسمت ها منتشر شود، احتمال وقوع آسیت افزایش می یابد:

• صفاقی
• جگر
• سیستم لنفاوی
• تخمدان ها
• سینه ها
• روده
• معده
• لوزالمعده
• ریه
• رحم

علائم آسیت

آسیت اغلب دردناک است و به طور معمول باعث ایجاد موارد زیر می شود:

• حالت تهوع
• گرسنگی کمتر از حد معمول
• خستگی مفرط
• تنگی نفس
• فوریت در دفع ادرار و یبوست

احتباس مایعات باعث فشار به سایر اندام های داخلی می شود که غالباً منجر به ناراحتی فرد می شود. آسیت همچنین ممکن است باعث نفخ، شکم و کمردرد شود و فرد را در حالت نشستن و حرکت دچار مشکل کند.

درمان و مدیریت آسیت

اگر سیروز باعث ایجاد آسیت شده باشد، فرد ممکن است از کاهش مصرف نمک و آغاز مصرف داروهای دیورتیک سود ببرد.

داروهای دیورتیک باعث می شوند که ادرار به مقدار زیاد دفع شود و می تواند از احتباس بیشتر مایعات جلوگیری کند.

در حالی که این روش در بسیاری از موارد مؤثر است اما برخی از انواع آسیت ها در مقابل دیورتیک ها مقاوم هستند.

در موارد شدید، پیوند کبد ممکن است بهترین گزینه باشد. سایر درمان ها شامل موارد زیر است:

پاراسنتز

در موارد مقاوم به دیورتیک یا اگر مقدار قابل توجهی مایعات تجمع یافته باشند، پاراسنتز می تواند روش مدیریتی مؤثر باشد. پاراسنتز روشی است که در آن پزشک سوزنی را در شکم وارد کرده و مایعات اضافی را تخلیه می کند.

هدف از پاراسنتز، کاهش فشار شکمی است؛ بنابراین فرد احساس ناراحتی کمتری می کند. در موارد شدید، شکم فرد ممکن است حاوی حدود ۵ لیتر مایع باشد اما دیده شده که پزشک بیش از ۱۰ لیتر مایع از شکم فرد تخلیه کرده است!

شانت

هنگامی که آسیت در اثر سرطان ایجاد می شود، پزشک ممکن است از یک شانت (لوله) برای انتقال مایعات از شکم به جریان خون استفاده کند.

پزشک سوزنی را داخل رگ گردن شما قرار داده و یک شانت را در امتداد دیواره سینه قرار می دهد. شانت، حفره شکمی را به گردن وصل می کند و سپس مایع در امتداد لوله به داخل جریان خون حرکت می کند.

شیمی درمانی

شیمی درمانی می تواند به محدود شدن یا کنترل سرطان کمک کند. متأسفانه شواهد زیادی وجود ندارد که نشان دهد این امر به خوبی کار می کند.

تشخیص آسیت

شرایط اساسی که باعث ایجاد آسیت می شوند، اغلب بیماری های جدی هستند که با کاهش امید به زندگی مرتبط هستند.

اولین روش تشخیصی معمولاً معاینه شکمی است. پزشک در حالی که دراز کشیده اید، به شکم شما نگاه می کند. شکل شکم معمولاً نشانگر وجود مایع است.

ارزیابی میزان پیشرفت آسیت با نظارت بر تنگی لباس و افزایش وزن انجام می شود. این اندازه گیری ها مفید هستند زیرا تنگی لباس به دلیل تغییر در مایع شکمی بسیار سریع تر از نوسانات وزن مرتبط با چربی بدن است.

پس از تأیید وجود مایعات، ممکن است آزمایشات دیگری برای مشخص شدن علت مورد نیاز باشد:

آزمایش خون: معمولا می تواند عملکرد کبد و کلیه را ارزیابی کند. اگر سیروز تأیید شود، برای روشن شدن علت به آزمایش های بیشتر نیاز است و شامل تست های آنتی بادی برای هپاتیت B یا C خواهد بود.

تجزیه و تحلیل نمونه مایع: نمونه ای از مایع شکمی ممکن است سلول های سرطانی یا عفونت را نشان دهد. پزشکان مایعات را از داخل شکم با یک سرنگ جدا کرده و برای تجزیه و تحلیل به آزمایشگاه می فرستند.

سونوگرافی شکمی: برای شناسایی دلایل اصلی آسیت مفید است. سونوگرافی می تواند نشان دهد که فرد مبتلا به سرطان است یا سرطان به کبد گسترش یافته است.

اگر بررسی سونوگرافی علت بروز آسیت را نشان ندهد، پزشکان ممکن است MRI (تصویربرداری با رزونانس مغناطیسی) را توصیه کنند.

اشعه ایکس نیز ابزار تصویربرداری تشخیصی خوبی است. آنها می توانند مایعات و سرطان ریه ها یا نارسایی قلبی گسترش یافته را تأیید کنند.

پیش آگهی آسیت

پیش آگهی و چشم انداز آسـیت بستگی به شرایط اساسی دارد. علائم را می توان مدیریت و کاهش داد اما علت است که نتیجه را تعیین می کند.

در حال حاضر هیچ درمان رضایت بخشی برای افرادی که سیروز دارند و همچنین نوعی آسیت که در مقابل دیورتیک ها مقاوم است وجود ندارد.

پاراسنتز بدون پیوند کبد ممکن است کیفیت زندگی یک فرد را بهبود ببخشد اما تصور نمی شود امید به زندگی طولانی مدت به طور قابل توجهی بهبود یابد.

منبع : medicalnewstoday.com | ترجمه اختصاصی کافه پزشکی