اختلالات سایکوتیک یا روان پریشی Psychotic Disorder ؛ انواع، علل و درمان آن | کافه پزشکی

اختلالات سایکوتیک یا روان پریشی Psychotic Disorder به گروهی از بیماری های جدی گفته می شود که بر ذهن تاثیر می گذارند. برای افراد سایکوز دشوار است که به راحتی فکر کنند، قضاوت های خوبی داشته باشد، احساسی را پاسخ دهند، به طور موثر ارتباط برقرار کنند، واقعیت را درک کنند و به طور مناسب رفتار کنند.

وقتی علائم شدید می شود، افراد مبتلا به اختلالات روان پریشی در برقراری ارتباط با واقعیت مشکل دارند و اغلب قادر به اداره زندگی روزمره نیستند اما حتی اختلالات روان پریشی شدید نیز معمولا می توانند درمان شوند. همراه کافه پزشکی باشید

انواع اختلالات سایکوتیک

انواع مختلف اختلالات روان پریشی وجود دارد از جمله:

اختلال اسکیزوفرنی Schizophrenia :

افراد مبتلا به این بیماری تغییری در رفتار و سایر علائم مانند توهمات دارند که بیش از ۶ ماه طول می کشد. معمولا در کار یا مدرسه و نیز روابط آنها تاثیر می گذارد.

اختلال اسکیزوافکتیو : افراد مبتلا، علائم مشترک هر دو بیماری اسکیزوفرنی و اختلال خلقی مثل افسردگی یا اختلال دوقطبی را نشان می دهند.

اختلال اسکیزوفرنیفرم : این شامل علائم اسکیزوفرنی می شود اما نشانه ها برای یک دوره کوتاه تر از ۱ تا ۶ ماه طول می کشد.

اختلال روان پریشی کوتاه مدت Brief psychotic disorder :

افراد مبتلا به این بیماری به صورت ناگهانی و کوتاه مدت رفتار روان پریشی اغلب در پاسخ به یک رویداد بسیار استرس زا مانند مرگ اعضای خانواده را نشان می دهد. ریکاوری اغلب سریع و معمولا کمتر از یک ماه است.

اختلال روان پریشی اشتراکی Shared psychotic disorder :

این بیماری زمانی اتفاق می افتد که یک شخص در رابطه توهم داشته باشد و شخص دیگر در رابطه آن را تایید کند.

اختلال روان پریشی ناشی از مصرف مواد Substance-induced psychotic disorder :

این بیماری از طریق استفاده یا ترک داروهایی از قبیل دارو های توهم زا و کراک کوکائین ایجاد می شود که موجب توهم و گیجی در سخن گفتن می شوند.

اختلال روان پریشی به علت مشکلات پزشکی دیگر :

ممکن است هذیان ها یا سایر علائم به علت بیماری دیگری که بر عملکرد مغز مانند آسیب سر یا تومور مغزی اثر می گذارد، رخ دهد.

اختلال روان پریشی پارافرنیا Paraphrenia :

این بیماری دارای علائمی شبیه به اسکیزوفرنی است و در اواخر دوران زندگی شروع می شود، زمانی که افراد سالمند هستند.

علائم اختلالات سایکوتیک

مهمترین آنها توهم، هذیان و تفکر نامنظم است.

توهم ها عبارتند از دیدن، شنیدن یا احساس کردن چیزهایی که وجود ندارد. به عنوان مثال، کسی ممکن است چیزهایی را که وجود ندارد ببیند، بشنود، استشمام کند و یا حرکاتی روی پوستشان احساس کنند، حتی اگر هیچ چیز بدن آنها را لمس نکند.

هذیان ها، اعتقادات دروغینی هستند که حتی پس از اینکه ثابت می شود دروغ است، باز هم به سراغ فرد می آیند. به عنوان مثال، فردی که مطمئن است غذای او مسموم است، حتی اگر کسی به آنها نشان دهد که غذا مسموم نیست، تصور مسمومیت او را ترک نمی کند.

سایر علایم احتمالی بیماری های روان پریشی عبارتند از:

• گفتار آشفته
• تفکر گیج کننده
• رفتار عجیب و غریب و خطرناک
• حرکات تند و یا غیر معمول
• از دست دادن علاقه به بهداشت شخصی
• از دست دادن علاقه به فعالیت 
• مشکلات در مدرسه یا کار و روابط
• ناتوانی در بیان احساسات
• نوسانات خلق و خوی 

مردم همیشه علائم مشابهی ندارند و علائم می توانند در طول زمان تغییر کنند.

علل اختلالات سایکوتیک

پزشکان علت دقیق اختلالات روان پریشی را نمی دانند. محققان بر این باورند که چیزهای زیادی نقش دارد. برخی از اختلالات در بین اعضای خانواده ها دیده می شوند بدین معنا که ممکن است اختلالات تا حدی به ارث برده شود. چیزهای دیگر نیز ممکن است بر توسعه آنها تأثیر بگذارد از جمله استرس، سوء مصرف مواد و تغییرات عمده زندگی.

افراد مبتلا به اختلالات روان پریشی خاص مانند اسکیزوفرنی ممکن است در قسمت هایی از مغز که تفکر، درک و انگیزش را کنترل می کند، مشکلاتی داشته باشند.

در اسکیزوفرنی، کارشناسان بر این باورند که گلوتامات ممکن است در مناطق خاصی از مغز عملکرد خود را به درستی انجام ندهد. این شرایط معمولا زمانی ظاهر می شود که فرد در ۲۰ یا ۳۰ سالگی باشد و به طور مساوی بر مردان و زنان تاثیر می گذارد.

تشخیص اختلالات سایکوتیک

برای تشخیص اختلالات روان پریش، پزشکان تاریخچه پزشکی و روانپزشکی را می پرسند و معاینه فیزیکی انجام می دهند. فرد ممکن است آزمایش خون و گاهی تصویربرداری مغزی (مانند اسکن مغناطیسی) را برای رد کردن بیماری های جسمی یا مصرف مواد مانند کوکائین یا LSD انجام دهد.

اگر پزشک هیچ علت فیزیکی برای علائم پیدا نکند، ممکن است فرد را به یک روانپزشک یا روانشناس ارجاع کند. این متخصصان بهداشت روان از مصاحبه اختصاصی و ابزار ارزیابی برای تصمیم گیری در مورد اینکه آیا فرد مبتلا به اختلال روان پریشی است استفاده می کنند.

رفتار اختلالات سایکوتیک

اکثر اختلالات روان پریشی با ترکیبی از داروها و روان درمانی درمان می شوند.

درمان دارویی : 

نوع اصلی گروه دارویی که پزشکان برای درمان اختلالات روان پریشی تجویز می کنند، “داروهای ضد روان پریشی” نام دارند. اگرچه این داروها درمان  قطعی نیستند اما آنها در مدیریت علائم ناراحت کننده اختلالات روان پریشی، مانند توهم، هذیان و مشکلات تفکر کمک کننده هستند.

داروهای ضد روان پریشی قدیمی تر عبارتند از:

• کلرپرومازین 
• فلوفنازین
• هالوپریدول
• لگزاپین 
• پرفنازین
• تیوریدازین

داروهای ضد روان پریشی جدید عبارتند از:

• آریپیپرازول
• اسناپین 
• برکسپیرازول 
• کاریپرازین 
• کلوزاپین
• ایلوپریدون
• لورازیدون
• اولانزاپین
• پالیپریدون
• پالیپریدون پالمیتات
• کیوتیاپین
• ریسپریدون
• زیپراسیدون

پزشکان معمولا ابتدا داروهای جدیدتر را تجویز می کنند زیرا عوارض جانبی کمتر و قابل تحمل تری از داروهای قدیمی دارند. بعضی از داروها فقط با شکل تزریقی در دسترس هستند و باید یک یا دو بار در ماه مصرف شوند. 

روان درمانی :

انواع مختلف مشاوره از جمله فردی، گروهی و خانواده درمانی می تواند کمک کننده باشد.

اکثر افراد مبتلا به اختلالات روان پریشی به عنوان سرپایی تحت درمان قرار می گیرند به این معنی که آنها در کلینیک یا بیمارستان زندگی نمی کنند. اما گاهی اوقات مردم باید در بیمارستان بستری شوند مثلا اگر علائم شدیدی دارند، در معرض خطر آسیب به خود یا دیگران هستند و یا نمی توانند به خاطر بیماری از خود مراقبت کنند.

بهبود

هر فردی که برای یک اختلال روان پریشی تحت درمان قرار دارد، ممکن است به درمان به طور متفاوتی پاسخ دهد. بعضی از آنها به سرعت بهبود می یابند. برای دیگران ممکن است چند هفته یا چند ماه طول بکشد تا علائم تسکین پیدا کند.

بعضی از مردم ممکن است نیاز به ادامه درمان برای مدت طولانی داشته باشند. بعضی ممکن است نیاز به مصرف داروها به مدت نامحدود داشته باشند. در این موارد، دارو معمولا به مقدار کم برای به حداقل رساندن عوارض جانبی در دسترس بیمار قرار می گیرد.

منبع : webmd.com | ترجمه اختصاصی کافه پزشکی