همه چیز درباره بیماری گواتر (Goiter) ؛ علائم، علل و درمان | کافه پزشکی

بیماری گواتر، بزرگ شدن غیر طبیعی غده تیروئید شما است. تیروئید یک غده پروانه ای شکل است که در گردن شما درست زیر سیب آدم قرار دارد. اگرچه گواتر معمولاً بدون درد است اما می تواند باعث سرفه شود و بلع یا نفس کشیدن را برای شما دشوار کند.

شایع ترین علت گواتر در سراسر جهان عدم وجود ید در رژیم غذایی است. درمان به اندازه گواتر، علائم و علت آن بستگی دارد. گواترهای کوچک که قابل توجه نیستند و باعث ایجاد مشکل نمی شوند، معمولاً نیازی به درمان ندارند. همراه کافه پزشکی باشید

علائم بیماری گواتر

همه گواترها علائم و نشانه هایی ایجاد نمی کنند. علائم و نشانه های احتمالی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• ورم گردن که ممکن است کاملاً واضح باشد
• احساس تنگی در گلو
• سرفه
• خضونت صدا
• مشکل در بلع
• دشواری در تنفس

علل بیماری گواتر

غده تیروئید شما دو هورمون اصلی تولید می کند؛ تیروکسین (T4) و تریودوتیرونین (T3). این هورمون ها در خون شما گردش می کنند و به تنظیم سوخت و ساز بدن کمک می کنند. آنها میزانی که بدن شما از چربی ها و کربوهیدرات ها استفاده می کند حفظ می کنند، به کنترل دمای بدن کمک می کنند، بر ضربان قلب شما اثر می گذارند و به تنظیم تولید پروتئین کمک می کنند.

غده تیروئید شما همچنین کلسی تونین تولید می کند؛ هورمونی که به تنظیم مقدار کلسیم خون شما کمک می کند.

غده هیپوفیز و هیپوتالاموس شما میزان تولید و رهاسازی T4 و T3 را کنترل می کنند.

هیپوتالاموس به غده هیپوفیز شما سیگنال می دهد تا هورمونی به نام هورمون تحریک کننده تیروئید (TSH) ساخته شود. غده هیپوفیز، بسته به میزان T4 و T3 در خون، مقدار مشخصی از TSH را آزاد می کند. غده تیروئید شما، به نوبه خود، تولید هورمون های خود را بر اساس میزان TSH دریافتی از غده هیپوفیز تنظیم می کند.

داشتن گواتر لزوما به این معنی نیست که غده تیروئید شما به طور عادی کار نمی کند. حتی در صورت بزرگ شدن، تیروئید شما ممکن است مقادیر طبیعی هورمون ها را ایجاد کند.

چندین مورد می تواند باعث بزرگ شدن غده تیروئید شما شود. برخی از رایج ترین آنها عبارتند از:

کمبود ید: ید برای تولید هورمون های تیروئید ضروری است و در درجه اول در آب دریا و خاک مناطق ساحلی یافت می شود. در دنیای در حال توسعه، افرادی که در داخل کشور و یا در ارتفاعات بالا زندگی می کنند، غالبا کمبود ید دارند و وقتی تیروئید برای به دست آوردن ید بیشتر تلاش کند، گواتر می تواند ایجاد شود. کمبود ید ممکن است با رژیم غذایی حاوی غذاهای مهار کننده هورمون مانند کلم، کلم بروکلی و گل کلم بدتر شود.

در کشورهایی که به طور معمول ید به نمک و سایر غذاها اضافه می شود، عموما کمبود ید رژیم غذایی علت گواتر نیست.

بیماری گریوز: گواتر گاهی ممکن است هنگامی رخ دهد که غده تیروئید شما هورمون تیروئید زیادی ایجاد می کند (پرکاری تیروئید). در شخصی که به بیماری گریوز مبتلا است، آنتی بادی های تولید شده توسط سیستم ایمنی بدن به اشتباه به غده تیروئید حمله می کنند و باعث می شود تیروکسین اضافی تولید شود. این برداشت بیش از حد ید منجر به گواتر می شود.

بیماری هاشیموتو: گواتر همچنین می تواند ناشی از کم کاری تیروئید باشد. مانند بیماری گریوز، بیماری هاشیموتو یک بیماری خود ایمنی است اما به جای اینکه تیروئید شما هورمون زیادی تولید کند، هاشیموتو به تیروئید شما آسیب می رساند و تولید کاهش می یابد.

با کمبود سطح هورمون، غده هیپوفیز شما TSH بیشتری را برای تحریک تیروئید تولید می کند که در نتیجه باعث بزرگ شدن غده تیروئید می شود.

گواتر مولتی مدولار: در این شرایط، چند برآمدگی جامد یا مایع به نام ندول در هر دو طرف تیروئید شما ایجاد می شود و در نتیجه باعث بزرگ شدن کلی غده می شود.

تک ندول های تیروئید: در این حالت، یک گره منفرد در یک قسمت از غده تیروئید شما ایجاد می شود. بیشتر گره ها غیر سرطانی هستند (خوش خیم) و منجر به سرطان نمی شوند.

سرطان تیروئید: سرطان تیروئید به مراتب نادر تر از ندول های خوش خیم تیروئید هستند. بیوپسی گره تیروئید در تعیین اینکه آیا غده سرطانی است، بسیار دقیق است.

بارداری: هورمونی که در دوران بارداری تولید می شود، گنادوتروپین کوریونی انسان (HCG)، ممکن است باعث شود تا غده تیروئید شما کمی بزرگ شود.

التهاب: تیروئیدیت یک بیماری التهابی است که می تواند باعث درد و ورم در تیروئید شود. همچنین ممکن است باعث شود بدن بیش از حد یا خیلی کم تیروکسین تولید کند.

عوامل خطر بیماری گواتر

گواتر می تواند بر هر کسی تأثیر بگذارد. آنها ممکن است در بدو تولد حضور داشته باشند و در هر زمان در طول زندگی رخ دهند. برخی از عوامل خطر معمول برای گواتر عبارتند از:

• کمبود ید رژیم غذایی: افرادی که در مناطقی زندگی می کنند که ید کافی در رژیم غذایی وجود ندارد و به مکمل های ید دسترسی ندارند، در معرض خطر گواتر قرار دارند.
• زن بودن: از آنجا که زنان بیشتر مستعد ابتلا به اختلالات تیروئید هستند، به احتمال زیاد آنها بیشتر به گواتر مبتلا می شوند.
• سن شما: بیماری گواتر بعد از ۴۰ سالگی شایع تر است.
• تاریخچه پزشکی: سابقه شخصی یا خانوادگی بیماری خود ایمنی، خطر را افزایش می دهد.
• بارداری و یائسگی: به دلایلی که کاملاً مشخص نیست، احتمالاً مشکلات تیروئید در دوران بارداری و یائسگی رخ می دهد.
• داروهای خاص: برخی از اقدامات درمانی از جمله داروی آمیودارون و داروی لیتیوم خطر را افزایش می دهند.
• قرار گرفتن در معرض پرتو: اگر در مناطق گردن یا قفسه سینه خود تحت درمان با اشعه قرار داشته باشید یا در یک مرکز هسته ای کار کنید خطر افزایش می یابد.

عوارض بیماری گواتر

گواترهای کوچک که باعث ایجاد مشکلات جسمی یا زیبایی نمی شوند، جای نگرانی ندارند اما گواترهای بزرگ می توانند تنفس یا بلعیدن را سخت کنند و می توانند باعث سرفه و کوفتگی شوند.

گواترهایی که ناشی از شرایط دیگر مانند کم کاری تیروئید یا پرکاری تیروئید است، ممکن است با تعدادی از علائم همراه باشند؛ از خستگی و افزایش وزن گرفته تا کاهش وزن ناخواسته، تحریک پذیری و مشکل در خواب.

تشخیص بیماری گواتر

پزشک ممکن است با لمس و بلع در معاینه معمول جسمی، غده تیروئید بزرگ شده را کشف کند. در بعضی موارد، ممکن است پزشک شما بتواند وجود ندول ها را نیز احساس کند.

تشخیص گواتر با موارد زیر امکان پذیر است:

آزمایش هورمونی: آزمایش خون می تواند میزان هورمون های تولید شده توسط غدد تیروئید و هیپوفیز شما را تعیین کند. اگر تیروئید شما کم کار باشد، سطح هورمون تیروئید پایین خواهد بود. در عین حال، سطح هورمون تحریک کننده تیروئید (TSH) بالا می رود زیرا غده هیپوفیز شما سعی می کند غده تیروئید را تحریک کند تا هورمون بیشتری تولید کند.

گواتر در ارتباط با پر کاری تیروئید، سطح بالای هورمون تیروئید در خون و سطح پایین TSH را نشان می دهد.

تست آنتی بادی: برخی از دلایل گواتر ناشی از تولید آنتی بادی های غیر طبیعی است. آزمایش خون ممکن است وجود این آنتی بادی ها را تأیید کند.

سونوگرافی: ترانس دیوسر روی گردن شما نگه داشته می شود. امواج صوتی در جلو و پشت گردن شما تصاویری را روی صفحه رایانه تشکیل می دهند. تصاویر اندازه غده تیروئید را نشان می دهند.

اسکن تیروئید: در طی اسکن تیروئید، یک ایزوتوپ رادیواکتیو در داخل رگ قسمت داخلی آرنج شما تزریق می شود. شما در حالی که یک دوربین ویژه تصویری از تیروئید شما را بر روی صفحه رایانه تولید می کند، روی یک میز دراز کشیده اید.

بسته به مدت زمان رسیدن ایزوتوپ به غده تیروئید شما ممکن است زمان لازم برای این عمل متفاوت باشد. اسکن های تیروئیدی اطلاعاتی در مورد ماهیت و اندازه تیروئید شما ارائه می دهند اما از سونوگرافی تهاجمی تر، زمان بر و پرهزینه تر هستند.

بیوپسی: در طی بیوپسی، سونوگرافی برای هدایت یک سوزن به تیروئید شما استفاده می شود تا یک نمونه بافت یا مایعات برای آزمایش به دست آید.

درمان بیماری گواتر

درمان گواتر به اندازه گواتر، علائم شما و علت اصلی آن بستگی دارد. پزشک ممکن است موارد زیر را توصیه کند:

دارو درمانی: اگر دچار کم کاری تیروئید هستید، جایگزینی هورمون تیروئید با لووتیروکسین، علائم کم کاری تیروئید را برطرف می کند و همچنین باعث آزاد شدن هورمون تحریک کننده تیروئید از غده هیپوفیز شما و اغلب باعث کاهش اندازه گواتر می شود.

برای التهاب غده تیروئید، پزشک ممکن است آسپیرین یا داروی کورتون را پیشنهاد کند. اگر گواتر دارید که با پرکاری تیروئید همراه است، ممکن است برای عادی سازی سطح هورمون به داروهایی احتیاج داشته باشید.

عمل جراحی: اگر گواتر بزرگی داشته باشید که ناراحت کننده باشد یا باعث مشکل در تنفس یا بلع شود، برداشتن تمام یا قسمتی از غده تیروئید شما (تیروئیدکتومی کامل یا جزئی) گزینه رایجی است. جراحی همچنین درمانی برای سرطان تیروئید است.

بسته به میزان برداشتن تیروئید، ممکن است بعد از عمل لووتیروکسین مصرف کنید.

ید رادیواکتیو: در بعضی موارد از ید رادیواکتیو برای درمان پرکاری تیروئید استفاده می شود. ید رادیواکتیو به صورت خوراکی مصرف می شود و از طریق جریان خون به غده تیروئید شما می رسد و سلول های تیروئید را از بین می برد.

منبع : mayoclinic.org | ترجمه اختصاصی کافه پزشکی