پوکی استخوان چیست و چگونه آن را درمان کنیم ؟ | کافه پزشکی

پوکی استخوان یا استئوپروزیس شرایطی است که در آن باعث می شود استخوان ها ضعیف و شکننده شوند ؛ به طوری که یک ضربه ساده یا حتی خفیف مانند خم شدن یا سرفه باعث ایجاد شکستگی می شود. شکستگی های مرتبط با پوکی استخوان معمولا در لگن، مچ دست یا ستون فقرات رخ می دهد.

استخوان بافت زنده ای است که به طور مداوم شکسته و جایگزین می شود. پوکی استخوان زمانی اتفاق می افتد که استخوان جدید با حذف استخوان قدیمی ساخته نشود. پوکی استخوان مردان و زنان همه نژادها را تحت تاثیر قرار می دهد اما زنان سفید پوست و آسیایی – به ویژه زنان مسن که در معرض یائسگی هستند – بیشترین خطر را دارند. داروها، رژیم غذایی سالم و کاهش وزن، می توانند به جلوگیری از پوکی استخوان کمک کنند. همراه کافه پزشکی باشید

علائم پوکی استخوان

معمولا در مراحل اولیه علائم وجود ندارد اما هنگامی که استخوان های شما توسط استئوپروزیس تضعیف می شوند، ممکن است علائم و نشانه هایی داشته باشید که عبارتند از:

• درد پشتی ناشی از یک مهره شکسته 
• کاهش قد در طول زمان
• موقعیت بدنی خمیده
• شکستگی استخوان راحت تر از حد انتظار 

علل پوکی استخوان

هنگامی که شما جوان هستید، بدن شما استخوان جدید را سریع تر از شکستن استخوان قدیمی ایجاد می کند. اکثر مردم تا اواسط دهه دوم زندگی به حداکثر توده استخوانی دست می یابند. با افزایش سن، توده استخوانی سریعتر از آنچه ایجاد شده از بین می رود.

چگونگی افزایش پوکی استخوان شما تا حدودی به حجم افزایش توده استخوانی در سنین جوانی بستگی دارد. هر چه توده استخوانی بیشتر باشد، درصد پوکی استخوان شما کمتر می شود.

عوامل خطر ابتلا به پوکی استخوان

تعدادی از عوامل می توانند احتمال ابتلا به پوکی استخوان را افزایش دهند، از جمله سن، نژاد، انتخاب شیوه زندگی، شرایط و درمان های پزشکی.

خطرات غیر قابل اجتناب

برخی از عوامل خطر پوکی استخوان از کنترل شما خارج هستند از جمله:

• جنس : زنان بیشتر از مردان به پوکی استخوان مبتلا می شوند.
• سن : افزایش سن، خطر ابتلا به پوکی استخوان را افزایش می دهد.
• نژاد : اگر شما سفیدپوست یا آسیایی هستید، در معرض خطر بیشتری قرار دارید.
• سابقه خانوادگی : داشتن یک والد یا خواهر و برادر مبتلا به استئوپروزیس، شما را در معرض خطر بیشتری قرار می دهد.
• اندازه قاب بدن : مردان و زنانی که جثه کوچکی دارند، خطر بیشتری برای ابتلا به این بیماری دارند، زیرا احتمالا مقدار کمتری توده استخوانی داشته اند.

سطوح هورمونی

پوکی استخوان در افرادی که سطح برخی هورمون های آنها بیش از حد و یا کم تر از حد مقدار طبیعی است، شایع تر است. مثالها عبارتند از:

• هورمون های جنسی : سطح کاهش یافته هورمون های جنسی باعث تضعیف استخوان می شود. کاهش میزان استروژن در زنان در دوره یائسگی یکی از قوی ترین عوامل خطر برای توسعه پوکی استخوان است. مردان با کاهش سن، کاهش تستوسترون را تجربه می کنند.
• مشکلات تیروئیدی : تولید بیش از حد هورمون تیروئید می تواند باعث از دست رفتن استخوان ها شود.
• هورمون های دیگر : پوکی استخوان با غده پاراتیروئید و غده فوق کلیه نیز در ارتباط است.

عوامل تغذیه ای

پوکی استخوان در موارد زیر بیشتر دیده می شود:

• مصرف کم کلسیم : کمبود کلسیم در طول عمر نقش اساسی در توسعه پوکی استخوان دارد. مصرف کم کلسیم باعث کاهش تراکم استخوان و افزایش خطر شکستگی می شود.
• اختلالات بی اشتهایی : محدود کردن مصرف غذا و کمبود وزن، استخوان را در مردان و زنان ضعیف می کند.
• جراحی : جراحی برای کاهش اندازه معده و یا حذف بخشی از روده، جذب مواد مغذی از جمله کلسیم را محدود می کند.

استروئیدها و داروهای دیگر

استفاده طولانی مدت از داروهای خوراکی یا تزریقی کورتیکواستروئید مانند پردنیزون و کورتیزون، با روند بازسازی استخوان مداخله ایجاد می کند. پوکی استخوان نیز با داروهای مورد استفاده برای مبارزه یا پیشگیری شرایط زیر مرتبط است:

• تشنج
• ریفلاکس معده
• سرطان

شرایط پزشکی

خطر ابتلا به پوکی استخوان در افرادی که مشکلات خاص پزشکی دارند بیشتر است، از جمله:

• بیماری سلیاک
• بیماری التهابی روده
• بیماری کلیوی یا کبدی
• سرطان
• لوپوس
• میلوما چندگانه
• آرتریت روماتوئید

شیوه زندگی

برخی عادت های بد می توانند خطر ابتلا به پوکی استخوان را افزایش دهند. مثالها عبارتند از:

• زندگی کم تحرک : افرادی که زمان زیادی را صرف نشستن می کنند، خطر ابتلا به پوکی استخوان را بیشتر از افرادی که فعال هستند دارند. هر گونه تمرینات کاهش وزن و فعالیت هایی که باعث تعادل و موقعیت خوب می شوند برای استخوان ها سودمند است اما راه رفتن، دویدن، پریدن، رقصیدن و وزنه برداری بیشتر مفید است.
• مصرف بیش از حد الکل : مصرف منظم بیش از دو بار الکل در روز، خطر ابتلا به پوکی استخوان را افزایش می دهد.
• استفاده از تنباکو : نقش دقیق دخانیات در پوکی استخوان به وضوح درک نمی شود، اما نشان داده شده است که مصرف دخانیات به تضعیف استخوان کمک می کند.

جلوگیری از پوکی استخوان

تغذیه خوب و ورزش منظم برای حفظ استخوان های شما در طول زندگی ضروری است.

پروتئین

پروتئین یکی از اجزای تشکیل دهنده استخوان است. در حالی که اکثر مردم پروتئین زیادی در رژیم های غذایی خود دارند، برخی از آنها این موضوع را رعایت نمی کنند. اگر گیاه خواران به طور قاطع به دنبال منابع مناسب پروتئین مانند سویا، آجیل، حبوبات، لبنیات و تخم مرغ باشند، می توانند پروتئین لازم را دریافت کنند. سالمندان نیز ممکن است به دلایل مختلف پروتئین کمتری مصرف کنند ؛ مکمل پروتئین گزینه مناسبی است.

وزن بدن

کمبود وزن احتمال شکستگی استخوان را افزایش می دهد. همچنین در حال حاضر شناخته شده است که وزن بیش از حد نیز خطر شکستگی استخوان بازو و مچ دست شما را افزایش می دهد. به همین ترتیب، حفظ وزن مناسب برای استخوان ها مهم است.

کلسیم

مردان و زنان بین سنین ۱۸ تا ۵۰ سال به ۱۰۰۰ میلی گرم کلسیم در روز نیاز دارند. وقتی زنان ۵۰ ساله و مردان ۷۰ ساله می شوند این مقدار روزانه به ۱۲۰۰ میلی گرم افزایش می یابد. منابع غنی از کلسیم عبارتند از:

• محصولات لبنی کم چرب
• سبزیجات برگ سبز
• کنسرو ماهی آزاد یا ساردین با استخوان
• محصولات سویا مانند توفو
• غلات غنی شده با کلسیم و آب پرتقال

ویتامین دی

ویتامین D توانایی بدن شما برای جذب کلسیم و سلامت استخوان را به روش های دیگر بهبود می بخشد. مردم می توانند مقادیر کافی ویتامین D را از نور خورشید دریافت کنند اما اگر شما در عرض جغرافیایی بالا زندگی می کنید یا به طور منظم از کرم ضد آفتاب استفاده می کنید خطر ابتلا را افزایش می دهید.

دانشمندان هنوز میزان کافی ویتامین D به طور روزانه را برای هر فرد نمی دانند. یک نقطه شروع خوب برای بزرگسالان ۶۰۰ تا ۸۰۰ واحد بین المللی (IU) روزانه از طریق غذا یا مکمل است. اکثر محصولات مولتی ویتامین حاوی بین ۶۰۰ و ۸۰۰ واحد ویتامین D هستند. تا ۴۰۰۰ IU ویتامین D در روز برای بسیاری از مردم ایمن است.

ورزش

ورزش می تواند به شما در ساخت استخوان های قوی کمک کند. برای مفید واقع شدن، تمرینات قدرتی و تعادلی را ترکیب کنید.

شنا کردن و دوچرخه سواری می تواند سلامت قلبی عروقی خوبی را فراهم کند اما برای بهبود سلامت استخوان ها مفید نیستند.

تشخیص پوکی استخوان

تراکم استخوان شما می تواند توسط یک دستگاه با استفاده از سطوح پایین اشعه X برای تعیین نسبت معدنی استخوان های شما اندازه گیری شود. در طول این آزمایش بی درد، شما بر روی یک میز مجهز به یک اسکنر قرار می گیرید. در اغلب موارد، تنها چند استخوان بررسی می شوند که معمولا شامل ران و ستون فقرات است.

درمان پوکی استخوان

توصیه های درمانی اغلب براساس برآورد خطر ابتلا به شکستگی استخوان در ۱۰ سال آینده با استفاده از اطلاعاتی مانند آزمایش تراکم استخوان است. اگر خطر بالا نیست، درمان ممکن است دارویی نباشد و بر تغییر عوامل خطر تمرکز کند.

برای هر دو مردان و زنان، داروهایی که به طور عمده برای درمان پوکی استخوان تجویز می شوند شامل بیس فسفونات ها هستند. مثالها عبارتند از:

• آلندرونات
• ریزدرونات
• ایباندرونات 
• زولدرونیک اسید

عوارض جانبی عبارتند از تهوع، درد شکم و سوزش سر دل. اگر دارو درست مصرف شود، این اتفاق احتمالا کمتر اتفاق می افتد. اشکال درون وریدی بیس فسفونات باعث ناراحتی معده نمی شود اما تا سه روز می تواند تب، سردرد و درد عضلانی ایجاد کند.

استفاده از درمان بیس فسفونات برای بیش از پنج سال با یک مشکل بسیار نادر همراه است که در آن وسط استخوان ران ترک می خورد و ممکن است حتی کاملا شکسته شود.

استئونکروزیس فک، یک بیماری نادر است که می تواند به طور معمول پس از کشیدن دندان رخ می دهد و در آن یک بخش از استخوان نمی تواند بهبود یابد. قبل از شروع بیس فسفونات، باید دندانپزشک را ببینید.

هورمون درمانی

استروژن، به خصوص هنگامی که یائسگی شروع می شود، می تواند به حفظ تراکم استخوان کمک کند. با این حال، استروژن درمانی می تواند خطر لخته شدن خون، سرطان آندومتریال، سرطان سینه و احتمالا بیماری قلبی را افزایش دهد. بنابراین، استروژن به طور معمول برای سلامتی استخوان در زنان جوان تر استفاده می شود.

رالوکسیفن، تاثیرات مثبت استروژن را بر تراکم استخوان زنان یائسه بدون هیچ گونه خطری در ارتباط با استروژن تقلید می کند. مصرف این دارو ممکن است خطر برخی از انواع سرطان سینه را کاهش دهد. رالوکسیفن همچنین ممکن است خطر ابتلا به لخته شدن خون را افزایش دهد.

در مردان، پوکی استخوان ممکن است با کاهش تستوسترون مرتبط با سن افزایش یابد. درمان جایگزینی تستوسترون می تواند به بهبود علائم کاهش تستوسترون کمک کند، اما داروهای پوکی استخوان در مردان برای درمان بهتر جواب می دهد و به همین ترتیب به تنهایی یا با تستوسترون توصیه می شود.

سایر داروهای پوکی استخوان

اگر درمان های شایع تر برای پوکی استخوان را تحمل نکنید یا اگر آنها به اندازه کافی موثر نباشند، ممکن است دکتر شما موارد زیر را تجویز کند :

دنوسوماب Denosumab : در مقایسه با بیس فسفوناتها، دنوسوماب تراکم استخوانی مشابه یا بهتری را تولید می کند و احتمال بروز انواع شکستگی ها را کاهش می دهد. دنوسوماب از طریق شات زیر پوستی هر شش ماه تجویز می شود.

تری پاراتید Teriparatide : این داروی قوی به هورمون پاراتیروئید شبیه است و رشد استخوان را تحریک می کند. با تزریق زیر پوستی به صورت روزانه داده می شود. پس از دو سال درمان با تری پاراتید، داروهای پوکی استخوان دیگر برای حفظ رشد استخوان های جدید مورد استفاده قرار می گیرند.

منبع : mayoclinic.org | ترجمه اختصاصی کافه پزشکی