همه چیز درباره سنگ کیسه صفرا (Gallstone) | کافه پزشکی
سنگ کیسه صفرا شامل رسوبات سخت شده ای از مایع گوارشی است که می توانند در کیسه صفرا شما تشکیل شوند. کیسه صفرا شما یک ارگان کوچک و گلابی شکل در سمت راست شکم شماست، درست زیر کبد شما. کیسه صفرا مایعی گوارشی به نام صفرا را در روده کوچک شما آزاد می کند.
برخی افراد فقط یک سنگ دارند در حالی که برخی دیگر در همان زمان تعداد زیادی سنگ کیسه صفرا دارند. همراه کافه پزشکی باشید
افرادی که علائم سنگ کیسه صفرا را تجربه می کنند، معمولاً نیاز به عمل جراحی دارند. سنگ های صفراوی که علامتی ایجاد نمی کنند به طور معمول نیازی به درمان ندارند.
آنچه در این پست کافه پزشکی خواهید دید
علائم سنگ کیسه صفرا
سنگ های صفراوی ممکن است هیچ علامتی ایجاد کنند. اگر سنگ کیسه صفرا در مجاری قرار بگیرد و باعث انسداد شود، علائم و نشانه ها ممکن است شامل موارد زیر باشند :
- درد ناگهانی و قابل شدید شدن در قسمت فوقانی راست شکم
- درد ناگهانی و قابل شدید شدن در مرکز شکم، درست زیر استخوان جناغ
- درد کمر بین تیغه های شانه
- درد در شانه راست
- حالت تهوع یا استفراغ
درد سنگ صفراوی ممکن است چند دقیقه تا چند ساعت طول بکشد.
علل ایجاد سنگ کیسه صفرا
هنوز مشخص نیست که چه چیزی باعث شکل گیری سنگ های کیسه صفرا می شود. پزشکان فکر می کنند که سنگ های صفراوی ممکن است در موارد زیر ایجاد شوند :
کلسترول بیش از حد در صفرای شما تجمع پیدا کرده است : به طور معمول، صفرای شما حاوی مواد شیمیایی کافی برای حل کلسترول دفع شده از کبد است اما اگر کبد شما به حدی کلسترول دفع کند که صفرا نتواند آن را حل کند، ممکن است کلسترول اضافی به کریستال و در نهایت به سنگ تبدیل شود.
صفرای شما حاوی بیلی روبین زیاد است : بیلی روبین یک ماده شیمیایی است که با تجزیه سلول های قرمز خون تولید می شود. شرایط خاص از جمله سیروز کبدی، عفونت های مجاری صفراوی و برخی از اختلالات خونی باعث می شود کبد شما بیش از حد بیلی روبین تولید کند. بیلی روبین اضافی به تشکیل سنگ کیسه صفرا کمک می کند.
کیسه صفرای شما به خوبی خالی نمی شود : اگر کیسه صفرا به طور کامل یا به اندازه کافی خالی نشود، ممکن است صفرا بسیار غلیظ شده و در تشکیل سنگ های صفراوی نقش داشته باشد.
انواع سنگ کیسه صفرا
انواع سنگ هایی که می توانند در کیسه صفرا تشکیل شوند عبارتند از :
سنگ های صفراوی کلسترولی : متداول ترین نوع سنگ کیسه صفرا، سنگ های کلسترولی هستند که اغلب به رنگ زرد ظاهر می شوند. این سنگ ها عمدتا از کلسترول حل نشده تشکیل می شوند اما ممکن است حاوی اجزای دیگری نیز باشند.
سنگ های صفراوی رنگدانه ای : این سنگ ها به رنگ قهوه ای تیره یا سیاه دیده می شوند و وقتی شکل می گیرند که صفرای شما حاوی بیلی روبین زیاد باشد.
عوامل خطر ابتلا به سنگ کیسه صفرا
عواملی که ممکن است خطر ابتلا به سنگ کیسه صفرا را افزایش دهند عبارتند از:
- جنس مونث
- سن ۴۰ سال یا بالاتر
- اضافه وزن یا چاقی
- بی تحرکی
- باردار بودن
- رژیم غذایی پرچرب
- رژیم غذایی با کلسترول بالا
- رژیم غذایی کم فیبر
- داشتن سابقه خانوادگی سنگ های کیسه صفرا
- ابتلا به دیابت
- داشتن برخی اختلالات خونی مانند کم خونی داسی شکل یا لوسمی
- کاهش وزن سریع
- مصرف داروهای حاوی استروژن مانند داروهای خوراکی ضد بارداری یا داروهای هورمون درمانی
- داشتن بیماری کبدی
عوارض سنگ کیسه صفرا
عوارض سنگ صفرا ممکن است شامل موارد زیر باشد :
التهاب کیسه صفرا : سنگی که در گردن کیسه صفرا قرار می گیرد می تواند باعث التهاب کیسه صفرا (کوله سیستیت) شود. کوله سیستیت باعث درد و تب شدید می شود.
انسداد مجرای مشترک صفراوی : سنگ های صفراوی می توانند لوله هایی را که از طریق آنها صفرا به روده کوچک جریان می یابد مسدود کنند و درد شدید و زردی می تواند ایجاد شود.
انسداد مجرای پانکراس : مجرای پانکراس لوله ای است که از پانکراس شروع می شود و درست قبل از ورود به دوازدهه به مجرای مشترک صفراوی متصل می شود. مایع پانکراس که به هضم غذا کمک می کند، از مجرای پانکراس جریان می یابد.
سنگ کیسه صفرا می تواند باعث انسداد مجرای پانکراس شود. پانکراتیت باعث درد شدید و مداوم در شکم می شود و معمولا به بستری شدن در بیمارستان نیاز دارد.
سرطان کیسه صفرا : افرادی که سابقه سنگ کیسه صفرا دارند خطر بالایی برای ابتلا به سرطان کیسه صفرا دارند. سرطان کیسه صفرا بسیار نادر است؛ بنابراین اگرچه خطر ابتلا به سرطان زیاد است اما احتمال ابتلا همچنان بسیار اندک است.
جلوگیری از ابتلا به سنگ کیسه صفرا
وعده های غذایی را قطع نکنید : نخوردن وعده های غذایی یا روزه گرفتن می تواند خطر ابتلا به سنگ صفرا را افزایش دهد.
به آرامی وزن خود را از دست دهید : اگر نیاز به کاهش وزن دارید، آهسته عمل کنید. کاهش سریع وزن می تواند خطر سنگ صفرا را افزایش دهد.
غذاهای پر فیبر بیشتری بخورید : غذاهای غنی از فیبر را در رژیم غذایی خود قرار دهید.
وزن سالم خود را حفظ کنید : چاقی و اضافه وزن باعث افزایش خطر ابتلا به سنگ کیسه صفرا می شود. پس از رسیدن به وزن ایده آل با ادامه دادن رژیم غذایی سالم و ورزش، برای حفظ وزن خود تلاش کنید. می توانید از برنامه رژیم لاغری آنلاین کافه پزشکی استفاده کنید.
تشخیص سنگ کیسه صفرا
آزمایشات و روش های مورد استفاده برای تشخیص سنگ کیسه صفرا و عوارض آن شامل موارد زیر هستند :
سونوگرافی شکمی : آزمایش رایجی است که بیشتر در جستجوی نشانه های سنگ کیسه صفرا است.
سونوگرافی آندوسکوپی (EUS) : این روش می تواند به شناسایی سنگ های کوچکتر که ممکن است در سونوگرافی معمول دیده نشوند کمک کند.
سایر تست های تصویربرداری : آزمایش های اضافی ممکن است شامل کولسیستوگرافی دهانی، اسکن اسید ایمینو دی استیک کبدی (HIDA)، توموگرافی کامپیوتری (CT)، کلانژیوپانکراتوگرافی رزونانس مغناطیسی (MRCP) یا کلانژیوپانکراتوگرافی رتروگراد آندوسکوپی (ERCP) باشد.
آزمایش خون : آزمایش خون ممکن است عفونت، زردی، پانکراتیت یا سایر عوارض ناشی از سنگ کیسه صفرا را نشان دهد.
درمان سنگ کیسه صفرا
اکثر مبتلایان به سنگ کیسه صفرا که علامتی ندارند، هرگز به درمان نیاز ندارند. پزشک شما براساس علائم و نتایج آزمایش تشخیصی مشخص می کند که آیا به درمان نیاز دارید یا خیر.
پزشک ممکن است توصیه کند که در مورد علائم عوارض سنگ کیسه صفرا ، مانند افزایش درد در قسمت بالای شکم ، هوشیار باشید. اگر علائم و علائم سنگ کیسه صفرا در آینده رخ دهد ، می توانید معالجه کنید.
گزینه های درمانی سنگ های کیسه صفرا شامل موارد زیر هستند :
جراحی برای برداشتن کیسه صفرا (کوله سیستکتومی) : پزشک ممکن است عمل جراحی را برای برداشت کیسه صفرا انجام دهد زیرا سنگ های صفراوی به صورت مکرر عود می کنند. پس از برداشت کیسه صفرا، صفرا مستقیما از کبد به داخل روده کوچک شما جریان می یابد و دیگر در کیسه صفرا ذخیره نمی شود.
شما برای ادامه زندگی به کیسه صفرا نیاز ندارید و برداشت کیسه صفرا بر توانایی شما در هضم غذا تأثیر نمی گذارد اما می تواند باعث اسهال شود که معمولا موقتی است.
داروهایی برای حل شدن سنگ کیسه صفرا : داروهایی که به صورت خوراکی مصرف می کنید ممکن است به حل سنگ های صفراوی کمک کند. البته ممکن است ماه ها یا سال ها درمان طول بکشد تا سنگ های صفراوی شما به این روش حل شود و در صورت متوقف شدن درمان احتمالا مجددا سنگ های کیسه صفرا شکل خواهند گرفت.
بعضی اوقات داروها مؤثر نیستند. داروها معمولا استفاده نمی شوند و برای افرادی که نمی توانند تحت جراحی قرار گیرند اختصاص یافته است.
منبع : mayoclinic.org | ترجمه اختصاصی کافه پزشکی