همه چیز درباره سندروم روده تحریک پذیر (IBS) | کافه پزشکی
سندروم روده تحریک پذیر یک بیماری مزمن دستگاه گوارش است که باعث درد شکمی، نفخ، وجود مخاط در مدفوع، عادات نامنظم روده و اسهال و یبوست دوره ای می شود. سندرم روده تحریک پذیر (IBS) همچنین به کولیت اسپاستیک، کولیت مخاطی و کولون عصبی نیز معروف است. IBS یک بیماری مزمن است اما علائم در طی سال ها تغییر می کند.
سندروم روده تحریک پذیر می تواند باعث ناراحتی مداوم شود اما بیشتر افراد عوارض شدیدی را تجربه نمی کنند. وقتی افراد یاد می گیرند که شرایط را مدیریت کنند، علائم معمولا بهبود می یابند. همراه کافه پزشکی باشید
آنچه در این پست کافه پزشکی خواهید دید
علائم سندروم روده تحریک پذیر
شایع ترین علائمی که افراد مبتلا به IBS تجربه می کنند عبارتند از :
- تغییر در عادات روده
- درد شکمی و گرفتگی که اغلب بعد از دستشویی رفتن کاهش می یابد
- احساس اینکه روده ها پس از رفتن به دستشویی، به طور کامل خالی نمی شوند
- گاز اضافی در شکم
- عبور مخاط از رکتوم
- نیاز فوری به استفاده از دستشویی
- تورم یا نفخ شکم
علائم اغلب بعد از خوردن غذا بدتر می شوند. شعله ور شدن علائم ممکن است بین ۲ تا ۴ روز طول بکشد و بعد از آن ممکن است بهبود یابند یا به طور کامل از بین بروند.
علائم و نشانه ها بین افراد تفاوت زیادی دارد. علائم اغلب شبیه بیماری های دیگر هستند. آنها همچنین می توانند بر قسمت های مختلف بدن تأثیر بگذارند.
این موارد می تواند شامل لیست زیر باشد :
- تکرر ادرار
- هالیتوز یا بوی بد دهان
- سردرد
- درد مفاصل یا عضلات
- خستگی مداوم
- درد هنگام رابطه جنسی (برای زنان) یا اختلال عملکرد جنسی
- قاعدگی های نامنظم
اضطراب و افسردگی نیز اغلب به دلیل شرمساری همراه با این وضعیت ممکن است رخ دهد.
رژیم غذایی در افراد مبتلا به سندروم روده تحریک پذیر
رژیم غذایی می تواند در این وضعیت نقش داشته باشد. علائم بعد از مصرف برخی محصولات مانند شکلات، شیر یا الکل بدتر می شوند.
برخی از میوه ها، سبزیجات و نوشابه ها می توانند باعث نفخ و ناراحتی شوند. مشخص نیست که آلرژی غذایی یا عدم تحمل برخی مواد غذایی در این شرایط نقش دارند یا خیر.
محرک های رژیم غذایی متداول نفخ شکم شامل موارد زیر است :
- لوبیا، کرفس، پیاز، هویج، کشمش، موز، زردآلو، آلو
- محصولات لبنی
- آدامس بدون قند
- برخی آب نبات ها
- محصولات کافئینی که ممکن است ناشی از عدم تحمل لاکتوز (شکر)، سوربیتول یا کافئین باشد.
فیبر : برخی از مبتلایان به IBS، نیاز به افزایش مصرف فیبر دارند در حالی که برخی دیگر مجبورند مصرف فیبر را کاهش دهند. سطح متعادل و مناسب فیبر در رژیم غذایی می تواند به بهبود هضم کمک کند.
پروبیوتیک : ممکن است به برخی افراد کمک کند. شروع مزیت آن حدود ۴ هفته زمان می برد.
دفتر ثبت عادت غذایی : ثبت غذاهای خورده شده و تأثیر آنها به شناسایی غذاهای محرک اصلی کمک می کند.
تغییر در عادات غذا خوردن می تواند به کنترل علائم کمک کند. هیچ رژیمی وجود ندارد که برای همه مفید باشد؛ بنابراین ممکن است فرد برای دستیابی به رژیم مطلوب به روند آزمایش و خطا بپردازد.
علل سندروم روده تحریک پذیر
هنوز مشخص نیست چه عواملی باعث ابتلا به IBS می شود اما این بیماری واگیردار نیست.
عواملی که ممکن است درگیر باشند عبارتند از :
- رژیم غذایی
- عوامل محیطی مانند استرس
- عوامل ژنتیکی
- هورمون ها
- حساسیت بیش از حد اندام های گوارشی به درد
- پاسخ غیرمعمول به عفونت
- نقص در عضلات منتقل کننده غذا
- عدم توانایی سیستم عصبی مرکزی (CNS) برای کنترل دستگاه گوارش
وضعیت روحی فرد نیز ممکن است تأثیر داشته باشد. افرادی که یک تجربه آسیب زا داشته اند، خطر بیشتری برای ابتلا به IBS دارند.
تغییرات هورمونی می تواند علائم را بدتر کند. این تغییرات معمولاً در خانم ها شدیدتر است مثلاً در زمان قاعدگی.
عفونت ها، مانند گاستروانتریت، می توانند سندروم روده تحریک پذیر پس از عفونت یا PI-IBS را ایجاد کنند.
عوامل خطر ابتلا به سندروم روده تحریک پذیر
موارد زیر خطر بیشتری برای ابتلا به IBS دارند :
- رنج سنی جوانی : IBS در هر سنی افراد را تحت تأثیر قرار می دهد اما تشخیص معمولاً قبل از سن ۴۵ سالگی، اغلب در ۲۰ تا ۳۰ سالگی رخ می دهد.
- جنسیت : زنان را بیشتر تحت تأثیر قرار می دهد.
- سابقه خانوادگی : اگر فرد نزدیک مبتلا به IBS داشته باشید احتمال ابتلا به آن بیشتر باشد. با این حال، هیچ رابطه مشخصی وجود ندارد.
- محیط زندگی : تحقیقات در حال بررسی این است که آیا IBS با ژن ها یا محیط مشترک خانوادگی مرتبط است یا خیر.
تحقیقات در مورد IBS در حال انجام است. اقدامات پیشگیرانه بهبود یافته و درمانهای جدید بدون شک در آینده کشف خواهند شد.
در حال حاضر، توجه به رژیم و استرس بهترین اقدام برای کنترل این بیماری است.
تشخیص سندروم روده تحریک پذیر
هیچ تصویربرداری خاص یا تست آزمایشگاهی نمی تواند IBS را تشخیص دهد.
تشخیص شامل رد شرایطی است که علائم IBS را تقلید می کنند و سپس یک روش برای طبقه بندی علائم انجام می شود.
۳ نوع اصلی IBS وجود دارد :
- IBS همراه با یبوست (IBS-C) : درد معده، ناراحتی، نفخ و حرکات تاخیری روده وجود دارد.
- IIBS همراه با اسهال (IBS-D) : درد معده، ناراحتی، نیاز فوری به دفع، حرکات بسیار مکرر روده و شل بودن مدفوع وجود دارد.
- IIBS با دوره های متناوب (IBS-A) : هم یبوست و هم اسهال وجود دارد.
بسیاری از افراد با گذشت زمان، انواع مختلفی از IBS را تجربه می کنند. پزشک اغلب می تواند با پرسیدن علائم، IBS را تشخیص دهد :
- آیا در عادات روده شما مانند اسهال یا یبوست تغییری ایجاد شده است؟
- آیا درد شکم یا ناراحتی وجود دارد؟
- احساس نفخ می کنید؟
آزمایش خون ممکن است به رد شرایط احتمالی زیر کمک کند :
- عدم تحمل لاکتوز
- بیماری سلیاک
اگر علائمی خاص، وضعیت دیگری را نشان می دهد، ممکن است آزمایش بیشتری لازم باشد. این علائم عبارتند از :
- کم خونی
- تورم موضعی در رکتوم و شکم
- کاهش وزن غیر قابل توضیح
- درد شکم در شب
- خون قابل توجه در مدفوع
- سابقه خانوادگی بیماری التهابی روده، سرطان روده بزرگ یا بیماری سلیاک
بیماران با سابقه سرطان تخمدان و همچنین بیماران بالای ۶۰ سال که تغییر در عادات روده برای بیش از ۶ هفته داشته اند، ممکن است به آزمایش بیشتری نیاز داشته باشند.
درمان سندروم روده تحریک پذیر
از آنجا که دلایل نامشخص است، درمان IBS با هدف از بین بردن علائم و بهبود کیفیت زندگی انجام می شود که معمولا شامل تغییرات رژیم غذایی و شیوه زندگی و همچنین یادگیری نحوه مدیریت استرس است.
موارد زیر ممکن است کمک کننده باشند :
- اجتناب از مصرف سوربیتول که در برخی از آدامس ها و شیرینی های بدون قند وجود دارد زیرا می تواند باعث اسهال شود
- مصرف بیشتر غذاهای حاوی جو دوسر برای کاهش گاز یا نفخ
- آهسته غذا خوردن
- محدود کردن مصرف الکل
- اجتناب از مصرف نوشابه های گازدار
- محدود کردن مصرف برخی میوه ها و سبزیجات
- محدود کردن مصرف چای و قهوه
- نوشیدن مایعات به اندازه کافی، حداقل هشت لیوان مایعات در روز
این موارد ممکن است به محدود کردن میزان دریافت نشاسته مقاوم کمک کند. نشاسته مقاوم در دستگاه گوارش شکسته نمی شود و جزء فیبر رژیمی محسوب می شود.
مدیریت اضطراب و استرس
موارد زیر ممکن است به کاهش یا تسکین علائم کمک کنند :
- تکنیک های آرامش
- برخی فعالیت های بدنی خاص مانند تای چی یا یوگا
- ورزش بدنی منظم
- رفتار درمانی شناختی (CBT)
دارو درمانی
داروهای زیر برای بهبود علائم IBS استفاده می شود :
- داروهای ضد اسپاسم با شل کردن عضلات داخل روده، گرفتگی و درد شکم را کاهش می دهند.
- ملین ها می توانند به رفع یبوست کمک کنند.
- داروهای ضد اسهال شامل لوپرامید باعث کاهش انقباضات عضلات روده می شود.
- ضد افسردگی سه حلقه ای (TCAs) اغلب به کاهش درد شکم و گرفتگی کمک می کند.
داروهای خاص برای درمان سندروم روده تحریک پذیر عبارتند از :
- آلوسترون برای IBS همراه با اسهال شدید در زنان
- لوبی پروستون برای IBS همراه با یبوست در زنان
اینها معمولاً آخرین خط درمان هستند یعنی وقتی سایر شیوه های زندگی یا مداخلات درمانی با شکست مواجه شده اند و علائم باقی مانده است.
روان درمانی
برخی از تکنیک های روان درمانی می توانند مفید باشند :
- روان درمانی دینامیک (PIT) که در آن درمان گر به بیمار کمک می کند تا گذشته خود را کشف کند و دریابد چه چیزی ممکن است به طور ناخودآگاه بر آنها تأثیر داشته باشد.
- هیپنوتیزم درمانی می تواند به تغییر نگرش ناخودآگاه ذهن نسبت به علائم کمک کند.
- رفتار درمانی شناختی (CBT) استراتژی هایی را برای واکنش به شرایط از طریق تکنیک های آرامش بخش و نگرش مثبت فراهم می کند.
ورزش نیز می تواند به کاهش علائم در برخی افراد کمک کند.
منبع : medicalnewstoday.com | ترجمه اختصاصی کافه پزشکی