همه چیز درباره بیماری جذام ؛ یکی از قدیمی ترین بیماری های تاریخ | کافه پزشکی
بیماری جذام یک عفونت باکتریایی مزمن و پیشرونده است که از باکتری مایکوباکتریوم لپره ایجاد می شود. این بیماری در درجه اول بر اعصاب اندام ها، پوست، بینی و دستگاه تنفسی فوقانی تأثیر می گذارد. جذام تحت عنوان بیماری هنسن نیز شناخته شده است.
بیماری جذام باعث ایجاد زخم های پوستی، آسیب عصبی و ضعف عضلات می شود. اگر تحت درمان قرار نگیرد، می تواند باعث بدشکلی شدید و ناتوانی قابل توجهی شود. جذام یکی از قدیمی ترین بیماری های تاریخ است و اولین مرجع مکتوب شناخته شده برای جذام در حدود ۶۰۰ سال پیش از میلاد ثبت شده است. همراه کافه پزشکی باشید
جذام در بسیاری از کشورها به ویژه در مناطق با آب و هوای گرمسیری یا نیمه گرمسیری شایع است. مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها (CDC) گزارش داده است که فقط ۱۵۰ تا ۲۵۰ مورد جدید هر ساله در آمریکا تشخیص داده می شوند.
آنچه در این پست کافه پزشکی خواهید دید
علائم بیماری جذام
علائم اصلی جذام شامل موارد زیر هستند:
- ضعف عضلانی
- بی حسی در دست، بازو و پاها
- ضایعات پوستی
ضایعات پوستی منجر به کاهش احساس لمس، دما یا درد می شوند. این ضایعات حتی بعد از چند هفته نیز بهبود نمی یابند.
چگونه بیماری جذام گسترش می یابد؟
باکتری مایکوباکتریوم لپره باعث ایجاد جذام می شود. تصور می شود که جذام از طریق تماس با ترشحات مخاطی فرد مبتلا به عفونت گسترش می یابد. این حالت معمولاً زمانی اتفاق می افتد که فرد مبتلا به جذام عطسه یا سرفه کند.
شدت مسری بودن این بیماری زیاد نیست؛ با این حال، تماس نزدیک و مکرر با شخص درمان نشده برای مدت زمان طولانی تر می تواند منجر به ابتلا شود.
باکتری مسئول جذام بسیار آهسته تکثیر می شود. طبق گزارش سازمان بهداشت جهانی (WHO)، این بیماری به طور متوسط یک دوره کمون (زمان بین عفونت و ظهور اولین علائم) ۵ ساله دارد.
علائم تا ۲۰ سال نیز ممکن است ظاهر نشوند!
براساس اعلام ژورنال پزشکی انگلستان جدید، حتی یک آرمادیلو بومی جنوب آمریکا و مکزیک نیز می تواند این بیماری را حمل کرده و به انسان منتقل کند.
انواع بیماری جذام
سه سیستم برای طبقه بندی جذام وجود دارد.
جذام توبرکلوئیدی و جذام لپروماتوز و جذام مرزی
سیستم اول سه نوع جذام را تشخیص می دهد. پاسخ ایمنی فرد به این بیماری مشخص می کند که کدام یک از این نوع جذام ها را دارید:
در جذام توبرکلوئیدی، پاسخ ایمنی خوب است. فرد مبتلا به این نوع عفونت فقط چند ضایعه را نشان می دهد. این بیماری خفیف است و شدت واگیر کمی دارد.
در جذام لپروماتوز، پاسخ ایمنی ضعیف است. این نوع بر پوست، اعصاب و اندام های دیگر نیز تأثیر می گذارد. ضایعات گسترده ای وجود دارد از جمله گره ها (برآمدگی های بزرگ). این شکل از بیماری مسری تر است.
در جذام مرزی، ویژگی های بالینی هر دو جذام بالا وجود دارد. این نوع بین دو نوع دیگر در نظر گرفته می شود.
طبقه بندی سازمان بهداشت جهانی (WHO)
WHO این بیماری را براساس نوع و وسعت مناطق آسیب دیده پوست طبقه بندی می کند:
دسته اول پسی باسیلاری است. پنج یا کمتر ضایعه وجود دارد و هیچ باکتری در نمونه های پوست تشخیص داده نمی شود.
دسته دوم مولتی باسیلاری است. بیش از پنج ضایعه وجود دارد و باکتری در اسمیر پوست تشخیص داده می شود.
طبقه بندی ریدلی-جوپلینگ
مطالعات بالینی از سیستم ریدلی-جوپلینگ استفاده می کند.
جذام توبرکلوئیدی: چند ضایعه مسطح؛ برخی بزرگ و بی حس. درگیری عصبی می تواند به خودی خود بهبود یابد، پایدار باشد یا ممکن است به شکل شدیدتر پیشرفت کند.
جذام توبرکلوئیدی مرزی: ضایعاتی مشابه با مورد بالا اما تعداد بسیار بیشتر. درگیری عصبی ممکن است پایدار باشد یا به شکل دیگری پیش برود.
جذام میان مرزی: بی حسی متوسط و ورم غدد لنفاوی؛ درگیری عصبی بیشتر ممکن است باعث پایداری یا پیشرفت به شکل های دیگر شود.
جذام لپروماتوز-مرزی: ضایعات زیاد از جمله ضایعات صاف، ضربات برجسته، پلاک و ندولها. بی حسی بیشتر ممکن است ادامه یابد یا پیشرفت کند
جذام لپروماتوز: ضایعات بسیار، ریزش مو، درگیری شدید عصب با ضخیم شدن عصب محیطی، ضعف اندام.
همچنین یک نوع جذام به نام جذام نامشخص وجود دارد که در سیستم طبقه بندی ریدلی-جوپلینگ گنجانده نشده است. این نوع جذام اخیرا شناخته شده است که در آن شخص فقط یک ضایعه پوستی دارد و به لمس بی حس است.
تشخیص بیماری جذام
پزشک شما برای جستجوی علائم بیماری، معاینه بدنی را انجام می دهد. آنها همچنین بیوپسی را انجام می دهند که در آن یک قطعه کوچک از پوست یا عصب را برمی دارند و برای آزمایش به آزمایشگاه می فرستند.
پزشک شما همچنین ممکن است آزمایش پوستی جذام را برای تعیین شکل جذام انجام دهد. آنها مقدار کمی از باکتری عامل جذام که غیرفعال شده است را به داخل پوست، به طور معمول در قسمت فوقانی ساعد، تزریق می کنند.
افرادی که مبتلا به جذام توبرکلوئیدی یا مرزی هستند، در محل تزریق نتیجه مثبتی را تجربه می کنند.
درمان بیماری جذام
WHO در سال ۱۹۹۵ یک رژیم چند دارویی برای درمان انواع جذام تایید کرد. این برنامه در سراسر جهان به صورت رایگان در دسترس است.
علاوه بر این، چندین آنتی بیوتیک با کشتن باکتری های ایجاد کننده جذام، می تواند آن را درمان کند. این آنتی بیوتیک ها شامل موارد زیر هستند:
- داپسون
- ریفامپین
- کلوفازیمین
- ماینوسیکلین
- افلوکساسین
پزشک شما به احتمال زیاد بیش از یک آنتی بیوتیک را به طور همزمان تجویز می کند.
آنها همچنین ممکن است بخواهند که شما داروی ضد التهابی مانند آسپیرین، پردنیزون یا تالیدومید مصرف کنید. این داروها ماه ها و احتمالاً تا ۱ تا ۲ سال ادامه خواهد داشت.
اگر باردار هستید یا قصد بارداری دارید هرگز نباید تالیدومید مصرف کنید. این دارو می تواند نقایص شدید هنگام تولد ایجاد کند.
عوارض احتمالی بیماری جذام
تاخیر در تشخیص و درمان می تواند منجر به عوارض جدی شود:
- ریزش مو مخصوصا موی ابروها و مژه ها
- ضعف عضلانی
- آسیب عصبی دائمی در بازوها و پاها
- عدم توانایی در استفاده از دست و پا
- احتقان مزمن، خونریزی و فروپاشی دیواره بینی
- التهاب عنبیه چشم
- گلوکوم
- نابینایی
- اختلال نعوظ (ED)
- ناباروری
- نارسایی کلیه
چگونه می توان از جذام جلوگیری کرد؟
بهترین راه برای جلوگیری از جذام، جلوگیری از تماس طولانی مدت و نزدیک با فردی است که تحت درمان قرار نگرفته است.
منبع : healthline.com | ترجمه اختصاصی کافه پزشکی