همه چیز درباره اختلال شب ادراری (Enuresis) | کافه پزشکی

شب ادراری یکی از شایع ترین انواع اختلال دفعی elimination disorder به حساب می آید. شب ادراری شامل ادرار غیر ارادی بعد از سنی است که انتظار می رود این حالت از فرد بروز ندهد. کودک خجالت زده به همراه لباس و تخت خیس، صحنه ای آشنا در بسیاری از خانه ها است. 

شب ادراری نشانه ای از بد بودن آموزش رفتن به دستشویی نیست بلکه اغلب بخشی طبیعی از رشد کودک است. به طور کلی، شب ادراری تا قبل از ۷ سالگی جای نگرانی ندارد. اگر ادرار غیر ارادی در شب ادامه پیدا کرد با صبوری و درک شرایط، مسئله را درمان کنید. تغییر سبک زندگی و بعضی اوقات دارو درمانی ممکن است به کاهش شب ادراری کمک کند. همراه کافه پزشکی باشید

علائم شب ادراری 

علائم اصلی بی اختیاری ادرار در شب شامل موارد زیر است :

• خیس کردن مکرر تختخواب
• مرطوب بودن لباس پس از بیدار شدن
• حداقل دو بار در هفته به مدت تقریباً سه ماه این اتفاق بیفتد

علل شب ادراری 

عوامل زیادی ممکن است در به وجود آمدن بی اختیاری ادرار در شب دخیل باشند :

• کوچک بودن مثانه
• عفونت مداوم ادراری
• استرس شدید
• تأخیر در رشد که خود را در قالب عدم یادگیری آموزش دستشویی رفتن نشان می دهد

شب ادراری تعمدی ممکن است با سایر اختلالات روانی از جمله اختلالات رفتاری یا اختلالات عاطفی مانند اضطراب همراه باشد.

به نظر می رسد که شب ادراری در خانواده ها رایج است که این موضوع نشان می دهد این اختلال ممکن است به ارث برده شود. علاوه بر این، آموزش غلط رفتن به دستشویی که هنگام کودکی آغاز شده است ممکن است عاملی در بروز این اختلال باشد؛ اگرچه تحقیقات کمی برای نتیجه گیری در مورد نقش این نوع آموزش و پیشرفت شب ادراری وجود دارد.

کودکان مبتلا به شب ادراری اغلب به عنوان افراد “خواب سنگین” توصیف می شوند که نمی توانند هنگام پر شدن مثانه در شب از خواب بیدار شوند.

شیوع شب ادراری

شب ادراری یک مشکل شایع در دوران کودکی است. تخمین ها نشان می دهد که ۷٪ پسران و ۳٪ دختران ۵ ساله دچار بی اختیاری ادرار در شب هستند. این تعداد تا ۱۰ سالگی به ۳٪ پسران و ۲٪ دختران کاهش می یابد. بیشتر کودکان در زمان نوجوانی این مشکل را پشت سر می گذارند و تنها در حدود ۱٪ از مردان و کمتر از ۱٪ از زنان در ۱۸ سالگی دچار این اختلال هستند.

تشخیص شب ادراری

پزشک ابتدا تاریخچه پزشکی را نگاه می کند و سپس معاینه جسمی را انجام می دهد تا هرگونه اختلال پزشکی که باعث بی اختیاری ادرار می شود را رد کند. تست های تشخیصی مانند آزمایش ادرار و آزمایش خون برای اندازه گیری قند خون، هورمون ها و عملکرد کلیه نیز انجام می شود. شرایط جسمی که می تواند منجر به بی اختیاری شود شامل دیابت و عفونت یا نقص عملکردی یا نقص ساختاری مجاری ادراری است.

شب ادراری ممکن است ناشی از مصرف داروهای خاصی باشد که می تواند باعث سردرگمی یا تغییر در رفتار به عنوان یک اثر جانبی شود. در صورت عدم یافتن علت جسمی، پزشک براساس علائم کودک و رفتارهای فعلی، تشخیص شب ادراری را تایید می کند.

درمان شب ادراری

ممکن است درمان برای موارد خفیف بی اختیاری ادرار در شب لازم نباشد زیرا بیشتر کودکان مبتلا به این عارضه با بالا رفتن سن، به خودی خود بهبود می یابند. دانستن زمان شروع درمان دشوار است زیرا پیش بینی دوره علائم غیرممکن است. برخی از عواملی که باید در هنگام تصمیم گیری برای شروع درمان مورد توجه قرار گیرد این است که آیا عزت نفس کودک تحت تأثیر شب ادراری قرار گرفته است ؟ یا اینکه آیا شب ادراری باعث اختلال در عملکرد روزمره شده است ؟

در صورت آغاز درمان، اغلب درمانی با هدف تغییر رفتار توصیه می شود. رفتار درمانی در بیش از ۷۵٪ مبتلایان مؤثر است و ممکن است شامل موارد زیر باشد :

سیستم هشدار دهنده : استفاده از سیستم هشدار دهنده که هنگام خیس شدن رختخواب زنگ می زند، به کودک کمک می کند تا یاد بگیرد شب هنگام خواب به حس مثانه پاسخ دهد. بیشتر تحقیقات مربوط به شب ادراری، استفاده از آلارم را به عنوان مؤثرترین درمان اعلام می کنند. آلارم هشدار دهنده در حال حاضر تنها درمانی است که با بهبود مداوم همراه است. میزان عود پائین و حدود ۵٪ تا ۱۰٪ است و هنگامی که کودک با این روش درمان شود، تقریباً همیشه بهبود یافته است.

آموزش مدیریت حس مثانه : این تکنیک از افزایش فواصل منظم رفتن به دستشویی استفاده می کند و کمک می کند تا کودک عادت کند به مدت طولانی تری ادرار خود را نگه دارد. این تکنیک همچنین به کشش مثانه کمک می کند. آموزش مثانه به طور معمول به عنوان بخشی از برنامه درمانی شب ادراری استفاده می شود.

اختصاص جایزه : شامل اختصاص یک سری پاداش های کوچک برای رسیدن کودک به هدف کنترل مثانه است.

داروها برای درمان بی اختیاری ادرار در شب در دسترس هستند اما به طور کلی فقط در صورت ایجاد اختلال در عملکرد روزمره کودک توسط شب ادراری مورد استفاده قرار می گیرند و معمولاً برای کودکان زیر ۶ سال توصیه نمی شوند.

داروها ممکن است برای کاهش میزان ادرار تولید شده توسط کلیه ها یا کمک به افزایش ظرفیت مثانه داده شوند. داروهای متداول عبارتند از :

• دسموپرسین استات که بر تولید ادرار توسط کلیه تأثیر می گذارد
• ایمی پرامین که یک داروی ضد افسردگی است و برای درمان شب ادراری نیز مفید است

در حالی که داروها می توانند برای مدیریت علائم بی اختیاری ادرار در شب مفید باشند، پس از متوقف شدن مصرف دارو، کودک به طور معمول دوباره دچار این وضعیت می شود. در هنگام انتخاب دارو برای کودکان، عوارض جانبی و هزینه آن باید در نظر گرفته شود.

چشم انداز کودکان مبتلا به شب ادراری 

اکثر کودکان مبتلا به شب ادراری با رسیدن به سن نوجوانی، این عارضه را پشت سر می گذارند. فقط تعداد کمی، حدود ۱٪، همچنان در بزرگسالی نیز این مشکل را دارند.

آیا می توان از شب ادراری جلوگیری کرد ؟

ممکن است پیشگیری از بروز همه موارد بی اختیاری ادرار در شب – به ویژه مواردی که مربوط به مشکلات آناتومیک کودک است – امکان پذیر نباشد اما ارزیابی کودک شما توسط متخصص اطفال می تواند به جلوگیری از ایجاد این وضعیت کمک کند.

منابع : webmd.com و mayoclinic.org | ترجمه اختصاصی کافه پزشکی