همه چیز درباره پنومونی یا ذات الریه (Pneumonia) | کافه پزشکی
پنومونی یا ذات الریه عبارت است از عفونت در یک یا هر دو ریه که باعث التهاب کیسه های هوایی می شود. باکتری ها، ویروس ها و قارچ ها هر سه می توانند عامل ایجاد کنده پنومونی باشند. در این وضعیت آلوئول ها پر از مایع یا چرک می شوند و تنفس دشوار می شود.
میکروب هایی که باعث ایجاد پنومونی می شوند مسری هستند؛ یعنی آنها می توانند از فردی به فرد دیگر منتقل شوند. همراه کافه پزشکی باشید
پنومونی ویروسی و باکتریایی می توانند از طریق استنشاق قطرات موجود در هوا ناشی از عطسه یا سرفه فرد آلوده گسترش پیدا کنند. همچنین تماس با سطوح یا اشیای آلوده به باکتری ها و ویروس های ایجاد کننده پنومونی می تواند ذات الریه را به دیگران منتقل کند.
پنومونی قارچی را می توانید از محیط دریافت کنید اما از فردی به فرد دیگر انتقال نمی یابند.
آنچه در این پست کافه پزشکی خواهید دید
علائم پنومونی یا ذات الریه
علائم ذات الریه می تواند از موارد خفیف تا موارد تهدید کننده حیات متغیر باشد. آنها می توانند شامل موارد زیر باشند :
- سرفه که ممکن است خلط دار باشد
- تب
- تعریق یا لرز
- تنگی نفس که هنگام انجام فعالیت های عادی یا حتی در هنگام استراحت اتفاق می افتد
- درد قفسه سینه که هنگام نفس کشیدن یا سرفه بدتر می شود
- احساس خستگی
- از دست دادن اشتها
- حالت تهوع یا استفراغ
- سردرد
سایر علائم با توجه به سن و سلامت عمومی شما می توانند متفاوت باشند :
- کودکان کمتر از ۵ سال ممکن است تنفس سریع یا خس خس داشته باشند.
- به نظر می رسد نوزادان هیچ علامتی ندارند اما بعضی اوقات ممکن است استفراغ و کمبود انرژی داشته باشند.
- افراد مسن ممکن است علائم خفیف تری داشته باشند. آنها می توانند گیجی یا کاهش دمای بدن را نشان دهند.
علل پنومونی یا ذات الریه
انواع مختلفی از عوامل عفونی وجود دارد که می توانند باعث ایجاد پنومونی شوند.
پنومونی باکتریایی
شایع ترین علت پنومونی باکتریایی، باکتری استرپتوکوک پنومونیه است. علل دیگر عبارتند از :
- مایکوپلاسما پنومونیه
- هموفیلوس آنفلوانزا
- لژیونلا پنوموفیلا
پنومونی ویروسی
ویروس های تنفسی اغلب عامل ایجاد ذات الریه هستند. برخی از نمونه ها عبارتند از :
- آنفولانزا
- ویروس سین سیشیال تنفسی (RSV)
- رینو ویروس ها
پنومونی ویروسی معمولا خفیف تر است و می تواند طی یک تا سه هفته بدون درمان بهبود یابد.
پنومونی قارچی
قارچ های موجود در خاک یا قطره های تنفس پرندگان می توانند باعث ذات الریه شوند. آنها اغلب در افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند باعث ایجاد ذات الریه می شوند. نمونه هایی از قارچ هایی که می توانند باعث پنومونی شوند عبارتند از :
- پنوموسیستیس جیرووسی
- گونه های کریپتوکوک
- گونه های هیستوپلاسموز
انواع ذات الریه
پنومونی همچنین می تواند با توجه به جایی که آلوده شده اید طبقه بندی شود.
پنومونی بیمارستانی (HAP)
این نوع پنومونی باکتریایی در مدت اقامت در بیمارستان به دست می آید و می تواند جدی تر از انواع دیگر باشد زیرا باکتری های موجود ممکن است در برابر آنتی بیوتیک ها مقاوم تر باشند.
پنومونی اکتسابی از جامعه (CAP)
به ذات الریه ای اشاره دارد که فرد در خارج از یک مرکز پزشکی به آن مبتلا شده است.
پنومونی ناشی از تهویه (VAP)
اگر فردی پس از اینکه تحت دستگاه تهویه مصنوعی قرار گرفت دچار ذات الریه شود، به آن VAP گفته می شود.
پنومونی آسپیراسیون
پنومونی آسپیراسیون زمانی اتفاق می افتد که باکتری ها از طریق غذا، نوشیدنی یا بزاق به ریه های شما وارد شوند. اگر در بلع مشکل دارید یا با استفاده از داروها ی آرامبخش دچار سدیشن شده باشید، این نوع پنومونی به احتمال زیاد بروز می کند.
عوامل خطر ابتلا به ذات الریه
هرکسی می تواند ذات الریه را دریافت کند اما گروه های خاص در معرض خطر بیشتری قرار دارند. این گروه ها شامل موارد زیر هستند :
- نوزادان از بدو تولد تا ۲ سالگی
- افراد ۶۵ سال به بالا
- افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف شده به دلیل بیماری یا استفاده از داروها مانند استروئیدها یا داروهای خاص ضد سرطان
- افرادی که شرایط پزشکی مزمن دارند مانند آسم، فیبروز کیستیک، دیابت یا نارسایی قلبی
- افرادی که اخیرا دچار عفونت تنفسی مانند سرماخوردگی یا آنفولانزا شده اند
- افرادی که اخیرا بستری شده اند یا در حال حاضر در بیمارستان بستری هستند
- افرادی که دچار سکته مغزی شده اند، دچار مشکل در بلع هستند یا وضعیتی دارند که باعث عدم تحرک می شود
- افرادی که سیگار می کشند و یا مقدار زیادی الکل می نوشند
- افرادی که در معرض تحریک کننده ها مانند آلودگی، دود و برخی مواد شیمیایی قرار دارند
پیشگیری از ابتلا به ذات الریه
واکسیناسیون
اولین خط دفاع در برابر پنومونی واکسینه شدن است. چندین واکسن وجود دارد که می تواند به جلوگیری از ذات الریه کمک کند.
پرونار ۱۳ و پنوموواکس ۲۳
این دو واکسن به محافظت در برابر ذات الریه و مننژیت ناشی از باکتری های پنوموکوکی کمک می کنند. پزشک به شما می گوید کدام یک ممکن است برای شما بهتر باشد.
پرونار ۱۳ در برابر ۱۳ نوع باکتری پنوموکوکی موثر است. مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC) توصیه می کند این واکسن را برای موارد زیر توصیه می کند :
- کودکان زیر ۲ سال
- بزرگسالان ۶۵ سال به بالا
- افراد بین ۲ تا ۶۴ سال با شرایط مزمن که خطر زیادی برای ابتلا به پنومونی دارند
پنوموواکس ۲۳ در برابر ۲۳ نوع باکتری پنوموکوکی موثر است. مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC) توصیه می کند این واکسن را برای موارد زیر توصیه می کند :
- بزرگسالان ۶۵ سال به بالا
- بزرگسالان در سنین ۱۹ تا ۶۴ سال که سیگار می کشند
- افراد بین ۲ تا ۶۴ سال با شرایط مزمن که خطر زیادی برای ابتلا به پنومونی دارند
واکسن آنفولانزا
پنومونی اغلب می تواند ناشی از آنفولانزا باشد؛ بنابراین حتما به صورت سالانه از واکسن آنفولانزا استفاده کنید. CDC توصیه می کند که همه افراد بالای ۶ ماهگی واکسینه شوند؛ به خصوص کسانی که ممکن است در معرض خطر عوارض آنفولانزا باشند.
واکسن Hib
این واکسن شما را در برابر هموفیلوس آنفولانزای نوع b محافظت می کند. مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC) توصیه می کند این واکسن را برای موارد زیر توصیه می کند :
- همه کودکان زیر ۵ سال
- کودکان یا بزرگسالان واکسینه نشده ای که شرایط خاصی دارند
- افرادی که پیوند مغز استخوان انجام داده اند
سایر نکات پیشگیری
علاوه بر واکسیناسیون، موارد دیگری وجود دارد که می توانید برای جلوگیری از ابتلا به ذات الریه جلوگیری کنید :
- اگر سیگار می کشید، سعی کنید ترک کنید. سیگار کشیدن شما را مستعد ابتلا به عفونت های تنفسی به خصوص ذات الریه می کند.
- مرتبا دستان خود را با آب و صابون بشویید.
- برای تقویت سیستم ایمنی بدن خود، شیوه زندگی سالم را حفظ کنید. استراحت کافی داشته باشید، غذای سالم بخورید و به طور منظم ورزش کنید.
تشخیص پنومونی
پزشک تشخیص را با گرفتن شرح حال شما آغاز می کند و سپس به معاینه فیزیکی می پردازند. این امر شامل گوش دادن به ریه های شما با استتوسکوپ برای بررسی هرگونه صدای غیر طبیعی است. بسته به شدت علائم و خطر ابتلا به عوارض، پزشک شما ممکن است یک یا چند مورد از آزمایش های زیر را نیز تجویز کند :
اشعه ایکس قفسه سینه
اشعه ایکس به پزشک کمک می کند تا علائم التهاب در قفسه سینه شما را بررسی کند.
کشت خون
در این آزمایش از نمونه خون برای تأیید عفونت استفاده می شود.
کشت خلط
در طول کشت خلط، نمونه ای از مخاط پس از سرفه شدید جمع آوری می شود و سپس برای آزمایش علت عفونت به آزمایشگاه فرستاده می شود.
پالس اکسیمتری
پالس اکسی متر میزان اکسیژن موجود در خون شما را اندازه گیری می کند. یک سنسور که روی یکی از انگشتان شما قرار می گیرد می تواند نشان دهد که عملکرد ریه های شما در رساندن اکسیژن به جریان خون شما چگونه است.
سی تی اسکن
سی تی اسکن تصویری واضح و دقیق از ریه های شما ارائه می دهد.
نمونه مایع فضای پلور
اگر پزشک شما به وجود مایع در فضای پلور مشکوک است، ممکن است با استفاده از سوزنی که بین دنده های شما قرار می گیرد، نمونه ای از مایع را جمع آوری کنید. این آزمایش می تواند به شناسایی علت عفونت شما کمک کند.
برونکوسکوپی
اگر علائم اولیه شما شدید باشد یا اگر در بیمارستان بستری هستید و به خوبی به آنتی بیوتیک پاسخ نمی دهید، ممکن است پزشک این آزمایش را انجام دهد.
درمان پنومونی یا ذات الریه
درمان شما به نوع و شدت پنومونی و همچنین سلامت عمومی شما بستگی دارد.
داروهای تجویزی
پزشک ممکن است برای کمک به درمان ذات الریه، دارو تجویز کند. آنچه که تجویز می شود به علت ذات الریه بستگی دارد.
آنتی بیوتیک های خوراکی می توانند اکثر موارد پنومونی باکتریایی را درمان کنند. همیشه کل دوره آنتی بیوتیک خود را به پایان برسانید حتی اگر احساس بهتری داشته باشید. انجام ندادن این امر می تواند از پاکسازی عفونت جلوگیری کند و ممکن است در آینده درمان آن سخت تر باشد.
آنتی بیوتیک در درمان نوع ویروسی موثر نیست. در بعضی موارد، پزشک ممکن است داروی ضد ویروسی تجویز کند. با این حال، بسیاری از موارد پنومونی ویروسی به خودی خود با مراقبت در منزل درمان می شوند.
از داروهای ضد قارچ برای مقابله با پنومونی قارچی استفاده می شود. برای پاک کردن عفونت ممکن است مجبور شوید چندین هفته از این داروها استفاده کنید.
مراقبت در منزل
پزشک ممکن است در صورت لزوم، داروهای بدون نسخه (OTC) را برای تسکین درد و تب شما توصیه کند. این داروها شامل موارد زیر هستند :
- آسپرین
- ایبوپروفن
- استامینوفن
پزشک شما همچنین ممکن است داروهای ضد سرفه را برای آرام کردن سرفه شما توصیه کند تا بتوانید راحت تر استراحت کنید. در نظر داشته باشید که سرفه باعث دفع مایع از ریه های شما می شود؛ بنابراین آن را به طور کامل از بین نبرید.
با استراحت و نوشیدن مایعات زیاد می توانید به بهبودی خود کمک کرده و از عود مجدد جلوگیری کنید.
نیاز به بستری
اگر علائم شما شدید باشد و یا مشکلات دیگری نیز داشته باشید، ممکن است لازم باشد در بیمارستان بستری شوید. در بیمارستان پزشکان می توانند ضربان قلب ، درجه حرارت و تنفس شما را پیگیری کنند. در موارد زیر بستری شدن در بیمارستان لازم است :
- استفاده از آنتی بیوتیک های داخل وریدی
- تنفس درمانی
- اکسیژن درمانی
پنومونی پیاده روی (Walking Pneumonia)
پنومونی پیاده روی یک مورد خفیف ذات الریه است. افراد مبتلا به این نوع پنومونی حتی ممکن است ندانند که دچار ذات الریه هستند زیرا علائم آنها خفیف است.
علائم پنومونی پیاده روی می تواند موارد زیر را شامل شود :
- تب خفیف
- سرفه خشک که بیش از یک هفته ادامه دارد
- لرز
- تنگی نفس
- درد قفسه سینه
- کاهش اشتها
در پنومونی پیاده روی، باکتری هایی مانند مایکوپلاسما پنومونیه، کلامیدوفیلا پنومونیه و لژیونلا پنومونیه نقش دارند.
ذات الریه در کودکان
پنومونی می تواند یک وضعیت نسبتاً شایع در دوران کودکی باشد. محققان تخمین می زنند که هر ساله ۱۲۰ میلیون مورد از ذات الریه در کودکان سراسر جهان وجود دارد.
دلایل ذات الریه کودکی در هر سن می تواند متفاوت باشد. به عنوان مثال ذات الریه ویروسی در کودکان زیر ۵ سال شایع است.
ذات الریه ناشی از مایکوپلاسما پنومونیه در کودکان بین ۵ تا ۱۳ سال مشاهده می شود. مایکوپلاسما پنومونیه یکی از علل پنومونی پیاده روی است.
درمان خانگی ذات الریه
اگرچه داروهای خانگی نمی توانند ذات الریه را درمان کنند اما برخی کارها برای کمک به کاهش علائم وجود دارد.
سرفه یکی از شایع ترین علائم ذات الریه است. راه های طبیعی برای تسکین سرفه شامل غرغره کردن آب نمک یا نوشیدن چای نعناع است.
مواردی مانند داروهای ضد درد OTC و کمپرس سرد می توانند برای تسکین تب به کار بروند. نوشیدن آب گرم یا خوردن یک کاسه سوپ گرم می تواند به لرز کمک کند.
عوارض ذات الریه
ذات الریه ممکن است عوارضی ایجاد کند؛ به خصوص در افرادی که سیستم ایمنی ضعیف یا شرایط مزمن مانند دیابت دارند.
وخیم شدن شرایط مزمن
اگر شرایط خاصی دارید، ذات الریه می تواند آن را بدتر کند. این شرایط شامل نارسایی احتقانی قلب و آمفیزم است. برای برخی افراد، ذات الریه خطر ابتلا به حمله قلبی را افزایش می دهد.
باکتریمی
باکتری های ناشی از عفونت ذات الریه ممکن است در جریان خون شما گسترش یابد. این امر می تواند منجر به شوک سپتیک و در برخی موارد نارسایی اندام شود.
آبسه های ریوی
آنتی بیوتیک ها می توانند آنها را درمان کنند. بعضی اوقات ممکن است برای از بین بردن چرک نیاز به جراحی داشته باشید.
تنفس مختل شده
ممکن است هنگام نفس کشیدن دچار مشکل شوید و نیاز به استفاده از دستگاه تهویه مناسب داشته باشید.
سندرم دیسترس حاد تنفسی
نوعی شدید از نارسایی تنفسی است و یک اورژانس پزشکی محسوب می شود.
پلورال افیوژن
اگر پنومونی شما درمان نشود، ممکن است مایع در اطراف ریه های شما جمع شود که وضعیتی به نام پلورال افیوژن پدید می آید.
مرگ
در بعضی موارد، پنومونی می تواند کشنده باشد. براساس گزارش CDC، بیش از ۴۹۰۰۰ نفر در سال ۲۰۱۷ در آمریکا بر اثر ذات الریه مردند.
ذات الریه در دوران بارداری
زنان باردار بیشتر در معرض خطر ابتلا به شرایطی مانند ذات الریه هستند. این امر به دلیل سرکوب طبیعی سیستم ایمنی بدن است که هنگام بارداری اتفاق می افتد.
اگر باردار هستید به محض شروع علائم ذات الریه با پزشک خود تماس بگیرید. ذات الریه می تواند به عوارض مختلفی از جمله زایمان زودرس و وزن کم هنگام تولد منجر شود.
منبع : healthline.com | ترجمه اختصاصی کافه پزشکی