همه چیز درباره واریکوسل (Varicocele) یا واریسی شدن وریدهای بیضه | کافه پزشکی

واریکوسل زمانی رخ می دهد که رگ های شبکه پلکسی فرم (Plexiniform Plexus) در ناحیه کیسه بیضه بزرگ شوند. این رگ ها همانند رگ های واریسی هستند که معمولا در پا یافت می شوند. واریکوسل در دوران بلوغ تشکیل می شود ؛ آنها می توانند بزرگتر شوند و با گذشت زمان شما را متوجه خود کنند.

واریکوسل در سمت چپ کیسه بیضه بیشتر دیده می شود ؛ دلیل این امر آن است که آناتومی مرد در هر دو طرف یکسان نیست. واریکوسل می تواند در هر دو طرف به طور همزمان نیز وجود داشته باشد اما بسیار نادر است. حدود ۱۰ تا ۱۵ پسر از ۱۰۰ نفر، واریکوسل دارند. همراه کافه پزشکی باشید

در حالت عادی چه اتفاقی می افتد ؟

دستگاه تولید مثل مردانه، اسپرم را تولید، ذخیره و انتقال می دهد. اسکروتوم، کیسه ای از پوست است که بیضه ها را در خود نگه می دارد. اسپرم و هورمون تستوسترون در بیضه ها ساخته می شوند. اسپرم در حین حرکت از اپی دیدیم، بالغ می شود.

اسپرم از هر اپی دیدیم با استفاده از لوله ای به نام وازدفران به سمت پروستات حرکت می کند. هنگام انزال، مایع منی با اسپرم موجود در پروستات مخلوط می شود تا منی تشکیل شود. مایع منی از مجرای ادرار عبور می کند و  از انتهای آلت تناسلی شما بیرون می آید.

طناب اسپرماتیک، وازدفران و شریان بیضه و شبکه پلکسی فرم را در خود نگه می دارد. شبکه پلکسی فرم شامل گروهی از رگ ها هستند که خون را از بیضه ها تخلیه می کنند. بیضه ها برای تولید، بلوغ و عملکرد بهینه اسپرم نیاز به دمایی کمتر از دمای مرکزی بدن دارند. گرمای موجود در بیضه حدود ۵ درجه پایین تر از گرمای شکم یا لگن است. این حالت به دلیل وجود شبکه پلکسی فرم است که به عنوان مبدل حرارتی عمل می کند و خون شریان بیضه را قبل از ورود به بیضه خنک می کند. وقتی این رگ ها مانند واریکوسل بزرگ شوند، گرمای بیش از حد بیضه ها می تواند تولید اسپرم را کاهش داده و عملکرد آن منجر به قدرت باروری کمتری شود.

بیشتر اوقات واریکوسل ها هیچ مشکلی ایجاد نمی کنند و بی ضرر هستند.

علائم واریکوسل

بیشتر مردان مبتلا به واریکوسل هیچ علامتی ندارند اما واریکوسل به دلایل زیادی نگران کننده است. واریکوسل ممکن است باعث ناباروری و کندی رشد بیضه چپ در دوران بلوغ شود. واریکوسل عامل ۴۰ درصد از مشکلات باروری برای بارداری اول است. آنها همچنین ممکن است عامل ایجاد ۸۰ درصد مشکلات باروری برای بارداری های بعدی باشند.

علل واریکوسل

بسیاری از دلایل برای واریکوسل ارائه شده است. دریچه های موجود در رگ ها ممکن است به خوبی کار نکنند و در نتیجه اگر جریان خون کند باشد، خون در رگ ها جمع می شود. همچنین رگ های بزرگتر که از بیضه ها به سمت قلب حرکت می کنند به طور متفاوتی در سمت چپ و راست به هم وصل می شوند. بنابراین فشار بیشتری برای سمت چپ لازم است تا خون در رگ ها به سمت قلب جریان یابد. اگر خون به عقب رانده شود، می تواند باعث تورم و بزرگتر شدن رگ ها شود. به ندرت، تورم غدد لنفاوی یا توده های دیگر در پشت شکم جریان خون را مسدود می کنند. این نکته می تواند به تورم ناگهانی رگ های اسکروتوم منجر شود که اغلب دردناک است.

شیوع واریکوسل

حدود ۱۵ از ۱۰۰ مرد واریکوسل دارند. پیش بینی اینکه کدام یک از این ۱۵ مورد دارای مشکلات باروری ناشی از واریکوسل باشند کار سختی است اما حدود ۴ از ۱۰ مرد مشکل باروری دارند. هیچ ارتباطی با سایر نقایص، نژاد، محل تولد یا گروه قومی وجود ندارد.

تشخیص واریکوسل

واریکوسل از طریق بررسی بیضه توسط خود فرد یا در طی معاینات پزشک پیدا می شود.

متخصصان اورولوژی اغلب واریکوسل را با ایستادن بیمار معاینه می کنند. ممکن است از شما خواسته شود تا نفس عمیق بکشید و نفس خود را حبس کنید تا مانور والسالوا اجرا شود. این مانور به متخصص اورولوژی شما کمک می کند تا رگهای بزرگ شده را پیدا کند.

ممکن است اورولوژیست، سونوگرافی کیسه بیضه را تجویز کند. سونوگرافی از امواج صوتی استفاده می کند تا تصویری از اسکروتوم شما تهیه کند. علائم واریکوسل در سونوگرافی شامل رگ هایی است که از ۳ میلی متر پهن تر هستند و خون در طی مانور والسالوا در جهت معکوس جریان می یابد. همچنین سونوگرافی می تواند اندازه بیضه ها را نشان دهد.

درمان واریکوسل

اغلب موارد واریکوسل درمان نمی شود. درمان برای موارد زیر توصیه می شود :

• مشکلات باروری
• درد
• بیضه چپ کندتر از بیضه راست رشد می کند
• نتایج غیر طبیعی تجزیه و تحلیل مایع منی

هیچ دارویی برای جلوگیری از واریکوسل وجود ندارد. ضد درد های رایج مانند استامینوفن یا ایبوپروفن ممکن است به کاهش درد کمک کنند.

در صورت نیاز، عمل جراحی اصلی ترین راه درمان است. آمبولیزاسیون یک گزینه درمانی غیر جراحی است.

عمل جراحی

روش های بسیاری برای انجام عمل جراحی واریکوسل وجود دارد. همه اینها در نهایت باعث مسدود کردن جریان خون در رگ های شبکه پلکسی فرم می شوند.

جراحی تحت بیهوشی عمومی انجام می شود. دو روش جراحی که بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد عبارتند از :

• واریکوسلکتومی میکروسکوپی : با این تکنیک، جراح برش ۱ سانتی متری بالای اسکروتوم ایجاد می کند. با استفاده از میکروسکوپ، جراح رگه های کوچک را مسدود کرده و فقط وازدفران، شریان بیضه و رگ های لنفاوی را نگه می دارد. این عمل ۲ تا ۳ ساعت طول می کشد و بیمار همان روز مرخص می شود.
• واریکوسلکتومی لاپاروسکوپی : با این تکنیک، جراح لوله های نازکی را به شکم وارد می کند و عمل بستن وریدها را انجام می دهد. از آنجا که رگ های کمتری برای مسدود کردن در شکم وجود دارد، روش کوتاه تر است و تقریباً ۳۰-۴۰ دقیقه طول می کشد. بیمار همان روز مرخص می شود.

مشکلات بعد از هر نوع عمل جراحی نادر است. برخی از مشکلات عبارتند از :

• باقی مانده بعضی رگ ها یا احتمال عود شرایط
• تشکیل مایعات در اطراف بیضه (هیدروسل)
• آسیب به شریان بیضه

بازگشت واریکوسل در کمتر از ده درصد بیماران اتفاق می افتد. جراحی میکروسکوپی کمترین احتمال بازگشت واریکوسل را دارد.

بیشتر اوقات، بیماران پس از ۱ هفته با کمی درد به فعالیت های عادی برمی گردند.

آمبولیزاسیون از راه پوست

آمبولیزاسیون توسط رادیولوژیست انجام می شود. برای دیدن منبع مشکل، تزریق ماده کنتراست از طریق یک لوله با هدایت اشعه ایکس انجام می شود. هدف این است که تمام رگهای منتهی به واریکوسل را پیدا کنید. کوئل ها برای مسدود کردن جریان خون به واریکوسل مورد استفاده قرار می گیرد. این کار تحت بی حسی موضعی یا آرام بخشی سبک از طریق یک سوراخ بسیار کوچک در کشاله ران انجام می شود. این روش اغلب ۴۵ دقیقه تا یک ساعت طول می کشد. برخی از مشکلات عبارتند از :

• احتمال بازگشت واریکوسل
• احتمال عفونت در جایی که لوله قرار گرفته است

بعد از درمان

بهبودی بعد از عمل جراحی سریع است. شما باید ۱۰ تا ۱۴ روز از ورزش خودداری کنید. اغلب می توانید ۵ تا ۷ روز بعد از عمل به محل کار خود برگردید. در جراحی هایی که برای مشکلات باروری انجام شده است، تجزیه و تحلیل منی سه تا چهار ماه بعد انجام می شود.

بهبودی بعد از آمبولیزاسیون نیز سریع است. شما باید ۷ تا ۱۰ روز بعد از عمل از ورزش خودداری کنید. اغلب می توانید یک یا دو روز بعد به کار خود برگردید.

تأثیر ترمیم واریکوسل بر باروری مشخص نیست. برخی از مطالعات نشان می دهد که باروری پس از ترمیم واریکوسل بهبود می یابد در حالی که سایر مطالعات این امر را نشان نمی دهد. این روش درمانی باید در کنار سایر گزینه های درمان باروری مورد توجه قرار گیرد.

منبع : urologyhealth.org | ترجمه اختصاصی کافه پزشکی