انواع انسولین ؛ پرکاربرد ترین انسولین های کوتاه، متوسط و سریع الاثر | کافه پزشکی
خیلی ها همین که نام انواع انسولین به گوششان می خورد پشتشان به لرزه می افتد و با خودشان فکر می‌کنند که رسیدن قند خون به مرحله که نیاز به کنترل شدید توسط انسولین را دارد مساوی با آخر خط است !
انسولین که کمتر از ۱۰۰ سال است به عنوان دارویی موثر در درمان بیماری دیابتی کاربرد پیدا کرده، انواع و اقسام متفاوتی دارد که از نظر مدت اثر ، اوج اثر و … با هم متفاوت هستند. همراه کافه پزشکی باشید
آنچه در این پست کافه پزشکی خواهید دید
دیابت و نیاز بیماران به انسولین
دیابت اختلال در سوخت و ساز (متابولیسم) بدن است. در حالت طبیعی، غذا در معده به گلوکز یا قندخون تبدیل می شود. قند از معده وارد جریان خون شده و در پاسخ به آن، لوزالمعده (پانکراس) هورمون انسولین را ترشح م یکند. این هورمون باعث می شود قند از جریان خون وارد سلول های بدن شود. درنتیجه، مقدار قندخون در حد نرمال و متعادل باقی می ماند.
طبق یک طبقه بندی انواع دیابت را می‌توان به گروه های زیر تقسیم کرد:
دیابت نوع یک
دیابت نوع یک حدود ۱۰ تا ۱۵درصد کل دیابت را شامل می‌شود. در این گرو از بیماران به دلایل گوناگونی تخریب سلول های مترشح کننده انسولین در پانکراس به نام سلول های بتا ایجاد می شود و این سلول ها دیگر قادر به ساخت و ترشح انسولین نیستند.
می توان گفت یک علت اصلی این اتفاق فعال شدن سیستم ایمنی توسط یک سری محرک های محیطی است که با تولید آنتی بادی هایی علیه سلول های مترشح کننده انسولین باعث از بین بردن این سلول ها می شوند.
قابل ذکر است که در ایجاد دیابت نوع یک، فاکتور های وراثتی هم دخیل هستند و حدود ۳۰ درصد تا ۷۰ درصد درصد نقش بازی می کنند. به همین دلیل برای اینکه قندخون بیمار به میزان طبیعی برسد و در همان محدوده باقی بماند، لازم است که انسولین مورد نیاز بدن، روزانه از طریق تزریق تامین شود.
به خاطر داشته باشید کها نسولین قند را از خون به سلول های بدن منتقل می کند، بنابراین کنترل دیابت در واقع عبارت است از ایجاد تعادل بین غذا، فعالیت بدنی، انسولین و مقدار قند موجود در خون. در افراد غیر دیابتی این تعادل خودبه خود برقرار می شود ولی در دیابتی ها این نظام خود کار مختل می شود و فرد باید شخصا این تعادل را برقرار کند.
وقتی لوزالمعده قدرت تولید و ترشح انسولین را از دست بدهد، فرد برای کنترل قندخون خود نیازمند تزریق انسولین خواهد بود. معمولا انسولین باید دو بار یا بیشتر در طول روز تزریق شود.
البته تعداد دفعات تزریق، بیانگر شدت بیماری نیست. از طرفی افراد با یکدیگر متفاوت هستند و لازم است که هر فرد از بهترین روش تزریق انسولین استفاده کند؛ مثلا در بسیاری از افراد چهار بار تزریق به مقدار کم بهتر از دو بار تزریق در مقادیر زیاد، قندخون را کنترل می کند.
دیابت نوع دوم
این شایع ترین نوع دیابت درجهان است که حدود ۸۵ تا ۹۰ درصد کل دیابت را شامل می شود و علت اولیه آن مقاومت به انسولین در بدن انسان است.
در این حالت ممکن است ترشح انسولین هم کاهش یافته باشد ولی به طور کامل از بین نرفته است. با این حال علی رغم حضور نسبی انسولین بدن قادر به استفاده از این انسولین نیست و در نهایت ممکن است به تخریب سلول های بتای پانکراس و نقص کامل ترشح انسولین منجر شود.
دیابت بارداری
دیابت بارداری به دیابتی گفته می شود که برای اولین بار در طی بارداری تشخیص داده شود. این دیابت معمولا بعد از اتمام بارداری بهبود می یابد ولی خطر ابتلا به دیابت نوع دو در این گروه بالاست.
اگر چه دانشمندان در مورد علت دقیق این عارضه مطمئن نیستند ولی تصور می شود هورمون های مترشحه از جفت، کارکرد انسولین در بدن مادر را مختل می کنند و باعث افزایش قندخون می شوند.
—> انسولین از آغاز تا امروز
هورمون انسولین از سال ۱۹۲۵ جهت درمان دیابت در دسترس بیماران قرار گرفت. این داروی هورمونی در ابتدا از پانکراس گاو یا خوک استخراج می‌شود اما در دهه ۸۰ میلادی تکنولوژی ساخت دارو آنقدر پیشرفت کرد که بتواند این دارو را به فرم سنتتیک بسازد و به مرور انسولین سنتتیک انسانی جایگزین انسولین حیوانی شد و در حال حاضر نیز نوع دیگری از انسولین به نام انسولین آنالوگ جایگزین شده است.
شاید خیلی ها تصور کنند که انسولین تنها برای بیماران مبتلا به دیابت نوع یک است اما متاسفانه گاهی اوقات و در مواردی که بیمار مبتلا به دیابت بارداری و دیابت نوع دو است، استفاده از انسولین برای کنترل قندخون و کاهش آن ضرورت پیدا می کند.
چهار گروه اصلی انسولین
چهار گروه اصلی انسولین در حال حاضر در بازارهای جهانی دارو وجود دارد و مورد استفاده بیماران دیابتی قرار می گیرند. این چهار گروه اصلی شامل انسولین سریع الاثر، انسولین کوتاه اثر، انسولین متوسط اثر و انسولین طولانی اثر است.
۱٫ انسولین سریع الاثر
این نوع از انسولین پس از تزریق زیر جلدی به سرعت از بافت چربی جذب شده و وارد جریان خون بیمار می شود و معمولا برای کنترل قندخون بالا و قندخون در بین وعده های غذایی و میان وعده ها کاربرد دارد.
انسولین آنالوگ سریع الاثر (Insulin Aspart insulin Lyspro, Insulin Glulisine) پنج تا ۱۵ دقیقه بعد از تزریق اثر خود را بر قندخون می گذارد، اوج اثرشان یک تا دو ساعت بعد از تزریق است و معمولا این اثر ۴ تا ۶ ساعت بعد باقی می ماند.
در ضمن فرقی نمی کند که بیمار چه دوزی از انسولین را تزریق می کند چون در هر دوزی زمان شروع و اوج اثر تقریبا مشابه است؛ اما تغییر در دوز مصرف می تواند روی مدت زمان انسولین بر قندخون بیمار اثر بگذارد؛ مثلا اگر کمتر از ۱۰ واحد تزریق شده باشد اثرش تا حدود ۴ ساعت باقی است و اگر بیش از ۲۵ تا ۳۰ واحد تزریق شود، تا ۵ الی ۶ ساعت بعد نیز می تواند به بیمار کمک کند تا قندخونش را متعادل نگه دارد.
با این حال به طور معمول فرض بر این است که مدت زمان اثر انسولین های سریع الاثر حدود ۴ ساعت است .
۲٫ انسولین کوتاه اثر
این انسولین برای استفاده قبل از وعده های غذایی طراحی شده است اما دیرتر از انسولین سریع الاثر فعالیتش را شروع می کند.
انسولین رگولار: اثر این انسولین ۳۰ تا ۶۰ دقیقه بعد از تزریق آعاز شد و اوج اثر آن ۲ تا ۴ ساعت بعد از تزریق است . ۶ تا ۸ ساعت بعد نیز همچنان اثر انسولین رگولار در بدن باقی است و می تواند قندخون را کنترل کند.
اگر دوز تزریق این نوع انسولین را بالا ببرید شروع اثرش زودتر خواهد بود اما زمان بیشتری طول می کشد تا به اوج اثر برسد و دوره اثرش هم بر قندخون طولانی تر است.
۳٫ انسولین متوسط اثر
این نوع انسولین جذب آهسته تری دارد و مدت اثرش بیشتر طول می کشد. انسولین های متوسط اثر معمولا برای کنترل قندخون در زمان ناشتایی، در طول شب و بین وعده های غذایی کاربرد دارد.
انسولین NPH: شروع اثر این انسولین ۱ تا ۲ ساعت پس از تزریق است و ۴ تا ۶ ساعت طول می‌کشد که بر قند خون اثر بگذارد و بیش از ۱۲ ساعت هم این اثر در بدن باقی می ماند.
دوزهای بسیار کوچ انسولین NPH سریع تر به اوج اثر خود می رسند و دوره اثرش هم کوتاه تر است، اما در دوزهای بالاتر اوج و مدت اثر دارو هم بیشتر می شود.
انسولین پریمیکس: ترکیبی از انسولین NPH و انسولین رگولار یا انسولین سریع الاثر آنالوگ است. اثر این نوع از انسولین بر قندخون ترکیبی از انسولین کوتاه و متوسط اثر است.
۴٫ انسولین طولانی اثر
اثر این انسولین یک، یک و نیم و دو ساعت بعد از تزریق شروع می شود و اوج اثر آن چند ساعت بعد است. طول اثر انسولین Detemir حدود ۱۲ تا ۲۴ ساعت و انسولین Glargine حدود ۲۴ ساعت طول می‌کشد.
طبقه بندی انسولین
انسولین به شیوه های مختلف و بر اساس معیارهای متفاوت قابل تقسیم بندی است که از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:
۱٫ شروع اثر: یعنی انسولین به چه سرعتی در بدن بیمار مبتلا به دیابت وارد عمل می شود.
۲٫ اوج اثر: یعنی چقدر طول می کشد تا انسولین در بدن فرد به بیشترین میزان تاثیر خود برسد.
۳٫ مدت اثر: یعنی اثر انسولین در بدن بعد از تزریق تا چه مدت باقی می ماند.
۴٫ غلظت: به عنوان مثال غلظت انسولینی که در ایالات متحده آمریکا به فروش میرسد ۱۰۰ واحد/مول است.
۵٫ مسیر ورود به بدن؛ یعنی انسولین مورد نظر باید زیر پوست تزریق شود یا از طریق ورید به بدن می رسد. (انسولین معمولا به طور مستقیم در بافت چربی زیر پوست تزریق می شود که به این نوع تزریق، تزریق زیر پوستی گفته می‌شود).
کدام انسولین برای دیابت من بهتر است؟
پزشک با شما همکاری خواهد کرد تا نوع انسولینی که برای دیابت شما مناسب است را تجویز کند. انجام این انتخاب به موارد زیادی بستگی دارد:
- چگونه به انسولین پاسخ می دهید (اینکه چه مدت طول می کشد بدن آن را جذب کند و اینکه چه مدت فعال باقی می ماند در افراد متفاوت است)
- نوع سبک زندگی؛ نوع غذایی که می خورید و یا اینکه چه میزان ورزش می کنی ، همه بر نحوه استفاده بدن از انسولین تأثیر می گذارد.
- تمایل شما به میزان تزریق در روز
- چند بار قند خون خود را در روز چک می کنید
- سن شما
- اهداف شما برای مدیریت قند خون
برای مثال Afrezza، یک انسولین استنشاق سریع الاثر، در استفاده قبل از غذا برای دیابت نوع ۱ و نوع ۲ توسط FDA تایید شده است. این دارو در حدود ۱۵-۲۰ دقیقه به خون شما می رسد و در ۲-۳ ساعت از بدن شما پاک می شود. این دارو باید به همراه انسولین طولانی مدت در افراد مبتلا به دیابت نوع ۱ مصرف شود.
چگونه باید از انسولین استفاده کنم ؟
می توانید آن را تزریق کنید یا به صورت استنشاقی استفاده کنید.
برای تزریق انسولین می توانید از سرنگ، قلم یا پمپ استفاده کنید. همچنین یک گزینه بدون سوزن به نام جت انژکتور نیز وجود دارد. قلم ها ساده ترین روش برای استفاده هستند، پمپ ها انسولین را به طور مداوم تحویل می دهند و سرنگ ها کمترین هزینه را دارند.
دریابید که چند بار در روز نیاز به تزریق دارید و چه مقدار انسولین برای تزریق در هر دوز توصیه شده است. اگر از پمپ انسولین استفاده می کنید، هنگامی که نیاز به انسولین اضافی دارید، با پزشک خود مشورت کنید.
اگر به دیابت نوع یک مبتلا هستید، ممکن است به روزانه سه یا چهار بار تزریق نیاز داشته باشید. افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ ممکن است فقط به یک تزریق انسولین در روز نیاز داشته باشند که احتمالاً به سه یا چهار تزریق افزایش می یابد.
انسولین اشتنشاقی سریع الاثر نیز وجود دارد که می توانید قبل از غذا آن را استفاده کنید. اگر مبتلا به دیابت نوع یک هستید، باید از انسولین طولانی مدت نیز استفاده کنید.
در مورد جوانب مثبت و منفی هر روش با پزشک خود صحبت کنید. ممکن است این تصمیم به افزایش هزینه ختم شود؛ بنابراین دریابید که کدام روش را بیمه شما تحت پوشش قرار می دهد. اگر بیمه ندارید، از پزشک خود در مورد برنامه هایی که می تواند به شما در تأمین هزینه کمک کند بپرسید.
منبع : webmd.com | ترجمه اختصاصی کافه پزشکی