بیماری مالاریا (Maralia) ؛ علائم، علل و درمان آن | کافه پزشکی

مالاریا یک بیماری خونی است که پشه آنوفل آن را به انسان منتقل می کند. انگل هایی که بیماری مالاریا را گسترش می دهند متعلق به گونه پلاسمودیوم هستند. پنج نوع انگل پلاسمودیوم می توانند انسان را آلوده کنند. این موارد در نقاط مختلف جهان رخ می دهد. برخی از انواع گونه های انگلی باعث ایجاد حالت شدیدتری از مالاریا نسبت به سایرین می شوند.

هنگامی که پشه آلوده انسان را نیش می زند، انگل ها قبل از اینکه گلبول های قرمز خون را تخریب کنند در کبد میزبان تکثیر می شوند. در بعضی از نقاط، تشخیص زودرس می تواند به درمان و کنترل مالاریا کمک کند. با این حال، برخی کشورها از منابع لازم برای انجام غربالگری مؤثر برخوردار نیستند. همراه کافه پزشکی باشید

علائم بیماری مالاریا

پزشکان علائم مالاریا را به دو دسته تقسیم می کنند : مالاریای غیر پیشرفته و مالاریای شدید.

مالاریای غیر پیشرفته

اگر علائمی که فرد دارد نشان دهنده عفونت شدید یا اختلال عملکرد اعضای بدن نباشد، پزشک تشخیص را بر مبنای این نوع قرار می دهد.

اگر این نوع بدون درمان باقی بماند می تواند به مالاریای شدید تبدیل شود. علائم مالاریای غیر پیشرفته معمولا ۶ تا ۱۰ ساعت به صورت روزانه به طول می انجامد.

برخی از گونه های انگل می توانند چرخه طولانی تری داشته باشند و برخی دیگر می توانند باعث ایجاد علائم متفاوت و متعددی شوند.

از آنجا که علائم شبیه به آنفولانزا است، معمولا در مناطقی که مالاریا کمتر دیده می شود این نکته مورد غفلت قرار می گیرد.

در مالاریای غیر پیشرفته، علائم به شرح زیر بروز می دهد :

• احساس سرما با لرزیدن
• تب، سردرد و استفراغ
• تشنج، گاهی در افراد جوان 
• عرق برای بازگشت به دمای معمولی بدن

در مناطقی که مالاریا شایع است، بسیاری از افراد علائم را می شناسند و بدون مراجعه به پزشک، خود را درمان می کنند.

مالاریای شدید

در مالاریای شدید شواهد بالینی یا آزمایشگاهی، اختلال عملکرد اعضای بدن را نشان می دهد.

علائم مالاریای شدید شامل موارد زیر است :

• تب و لرز
• اختلال هوشیاری
• سجده یا تمایل به قرار گیری در وضعیت خم
• تشنج های متعدد
• اختلال در ریتم طبیعی تنفس
• خونریزی غیر طبیعی و علائم کم خونی
• زردی بالینی و شواهدی از اختلال عملکرد اعضای بدن

مالاریای شدید کنترل نشده می تواند کشنده باشد.

علل بیماری مالاریا

مالاریا زمانی اتفاق می افتد که نیش پشه آنوفل ماده، انگل پلاسمودیوم را وارد بدن کند. فقط پشه آنوفل می تواند مالاریا را منتقل کند.

رشد انگل در پشه به عوامل مختلفی بستگی دارد که مهم ترین آنها رطوبت و دمای محیط است.

هنگامی که پشه آلوده انسان را نیش می زند، انگل وارد جریان خون می شود و در کبد شروع به تکثیر می کند. به طور متوسط ​​میزبان ۱۰٫۵ روز هیچ علامتی نخواهد داشت اما انگل مالاریا در این مدت همچنان تکثیر می شود. سپس کبد این انگل های جدید را به جریان خون منتقل می کند؛ جایی که انگل، گلبول های قرمز خون را آلوده می کند و تکثیر آنها سرعت می گیرد. برخی از انگل های مالاریا در کبد مانده و تا مدت ها وارد خون نمی شوند. اگر بعد از مدت ها وارد خون شوند، علائم عود می کند.

تشخیص بیماری مالاریا

تشخیص زودرس برای بهبودی بیماری مالاریا بسیار مهم است. هرکسی که علائم مالاریا را نشان می دهد، باید سریعا به دنبال آزمایش و درمان باشد.

سازمان بهداشت جهانی بسته به امکانات موجود، تأیید انگل را از طریق تست آزمایشگاهی میکروسکوپی یا آزمایش تشخیصی سریع (RDT) توصیه می کند.

هیچ ترکیبی از علائم نمی تواند به طور قابل توجهی مالاریا را از علل دیگر متمایز کند؛ بنابراین آزمایش انگلی برای شناسایی و مدیریت بیماری بسیار مهم است.

در بعضی مناطق بومی با شیوع بالای مالاریا، مانند جنوب صحرای آفریقا، شدت بیماری در بخش بزرگی از جمعیت محلی می تواند باعث افزایش ایمنی نسبت به این شرایط شود. در نتیجه، برخی از افراد انگل را در جریان خون خود دارند اما بیمار نمی شوند.

درمان بیماری مالاریا

درمان با هدف پاک سازی جریان خون از انگل پلاسمودیوم انجام می شود.

افرادی که علائمی ندارند ممکن است به صورت پروفیلاکسی تحت درمان عفونت قرار گیرند تا خطر انتقال بیماری در جمعیت اطراف آن کاهش یابد.

سازمان بهداشت جهانی (WHO)، درمان ترکیبی مبتنی بر آرتمیسینین (ACT) را برای درمان مالاریای غیر پیشرفته توصیه می کند.

آرتمیسینین (Artemisinin) از گیاه Artemisia annua گرفته شده است. این ماده به سرعت غلظت انگل های پلاسمودیوم را در جریان خون کاهش می دهد.

پزشکان معمولاً ACT را با داروی مکمل ترکیب می کنند. ACT با هدف کاهش تعداد انگل ها در ۳ روز اول عفونت به کار می رود در حالی که داروی مکمل، برای روز های آینده به کار می رود.

گسترش دسترسی به درمان های مبتنی بر ACT در سراسر جهان به کاهش  مالاریا کمک کرده است اما این بیماری در برابر اثرات ACT به طور فزاینده ای مقاوم شده است.

در مناطقی که مالاریا در برابر ACT مقاوم است، درمان باید حاوی یک داروی مؤثر باشد.

سازمان بهداشت جهانی هشدار داده است که هیچ گزینه ای برای جایگزینی آرتمیسینین به احتمال زیاد برای چند سال آینده در دسترس نخواهد بود.

جلوگیری از ابتلا به بیماری مالاریا

روش های مختلفی برای جلوگیری از مالاریا در وجود دارد.

واکسیناسیون

تحقیقات برای تولید واکسن های ایمن سازی برای مالاریا در حال انجام است. یک واکسن قبلاً در اروپا کشف شده ولی در آمریکا چنین واکسنی ثبت نشده است

مشاوره برای مسافران

سفر به بسیاری از کشورهای جهان با شیوع بالای مالاریا، خطراتی به همراه دارد.

مراکز کنترل بیماری به مسافران توصیه می کنند که موارد زیر را رعایت کنند :

• دریابید که خطر بیماری مالاریا در کشور و شهر یا منطقه ای که از آن بازدید می کنید چگونه است.
• از پزشک خود بپرسید که از چه داروهایی برای جلوگیری از ابتلا به عفونت در آن منطقه استفاده کنید.
• خطر بیشتر برای کودکان، افراد مسن، زنان باردار و شرایط پزشکی موجود را در نظر بگیرید.
• از علائم مالاریا آگاه باشید

در مواقع اضطراری، مقامات بهداشت و درمان محلی در برخی از کشورها ممکن است بعضی مناطق را با حشره کش هایی که شبیه به حشره کش های خانگی است سم پاشی کنند.

سازمان بهداشت جهانی خاطر نشان می کند که حشره کش ها برای انسان مضر نیست زیرا غلظت سموم فقط به اندازه ای است که پشه ها را از بین می برد.

مسافران باید در صورت امکان از رفتن به موقعیت هایی که خطر گزش توسط پشه ها زیاد است خودداری کنند. اقدامات احتیاطی شامل موارد رو به رو هستند : گرفتن اتاقی با تهویه مناسب، عدم اردو زدن در کنار آب راکد و پوشیدن لباس هایی که بدن را در برابر پشه ها محافظت می کند.

تا یک سال پس از بازگشت به خانه، ممکن است مستعد ابتلا به علائم مالاریا باشد. اهدا خون نیز ممکن است برای مدتی امکان پذیر نباشد.

منبع : medicalnewstoday.com | ترجمه اختصاصی کافه پزشکی