آزمایش ادرار یا Urinalysis و تفسیر آن | کافه پزشکی
آزمایش ادرار روشی برای تشخیص و درمان طیف گسترده ای از اختلالات، مانند عفونت های دستگاه ادراری، بیماری کلیوی و دیابت استفاده می شود. آزمایش ادرار شامل بررسی ظاهر و محتوای ادرار است. نتایج غیر طبیعی ادرار ممکن است به بیماری اشاره کنند.
به عنوان مثال، در عفونت مجاری ادراری، رنگ ادرار می تواند به جای روشن شدن به حالت کدر تبدیل شود. افزایش سطح پروتئین در ادرار می تواند نشانه ای از بیماری کلیوی باشد. نتایج غیر معمول ادرار اغلب نیاز به آزمایش بیشتر برای کشف منبع مشکل دارند. همراه کافه پزشکی باشید
آنچه در این پست کافه پزشکی خواهید دید
آزمایش ادرار چرا انجام می شود ؟
آزمایش ادرار به دلایل مختلف انجام می شود:
برای بررسی سلامت کلی شما : پزشک شما ممکن است آزمایش ادرار را به عنوان بخشی از یک معاینه پزشکی معمول، بررسی بارداری، آماده سازی قبل از عمل جراحی یا پذیرش بیمارستان برای نمایش انواع اختلالات مانند دیابت، بیماری کلیوی و بیماری کبدی تجویز کند.
برای تشخیص یک وضعیت پزشکی : اگر در معرض درد شکمی، درد پشت، ادرار مکرر یا دردناک، خون در ادرار یا سایر مشکلات ادراری هستید، ممکن است دکتر شما انجام آزمایش ادرار را تجویز کند. یک بررسی ادرار ممکن است به تشخیص علت این علائم کمک کند.
برای نظارت بر وضعیت پزشکی : اگر شما با یک بیماری پزشکی مانند بیماری کلیوی یا بیماری ادراری تشخیص داده شده اید، پزشک شما ممکن است به طور منظم برای بررسی وضعیت آزمایش ادرار را توصیه کند.
چگونه برای آزمایش ادرار آماده شویم ؟
اگر شما فقط برای انجام آزمایش ادرار به آزمایشگاه می روید، می توانید قبل از انجام آزمایش به طور معمول بخورید و بیاشامید. اگر شما همزمان آزمایش های دیگری دارید، مدت زمان مشخصی قبل از آزمایش نباید چیزی بخورید. پزشک شما دستورالعمل های خاصی را به شما ارائه می دهد.
بسیاری از داروها، از جمله داروهای بدون نسخه و مکمل ها، می توانند بر نتایج ادرار تاثیر بگذارند. قبل از انجام آزمایش ادرار، به پزشک خود در مورد هر دارو، ویتامین یا مکمل های دیگر که مصرف می کنید، بگویید.
چه انتظاری دارید؟
بسته به موقعیت شما، ممکن است نمونه را در خانه یا در آزمایشگاه جمع آوری کنید. ممکن است از شما خواسته شود اولین ادرار روز خود را برای نمونه انتخاب کنید، زیرا در آن زمان ادرار غلظت بیشتری دارد و نتایج غیر طبیعی ممکن است واضح تر باشد.
برای به دست آوردن دقیق ترین نتایج، ممکن است جمع آوری با استفاده از یک روش خاص مورد نیاز باشد. این روش شامل مراحل زیر است:
- مجرای ادراری را پاک کنید. زنان باید مجرای خود را از جلو به عقب تمیز کنند. مردان باید نوک آلت تناسلی را پاک کنند.
- شروع به ادرار
- ظرف جمع آوری را به جریان ادرار خود منتقل کنید.
- حداقل یک تا ۲ اونس (۳۰ تا ۵۹ میلی لیتر) را داخل ظرف جمع آوری کنید.
- پایان دادن به ادرار
- نمونه را طبق دستور پزشک خود تحویل دهید.
اگر نمیتوانید طی ۶۰ دقیقه از جمع آوری، نمونه را به منطقه تعیین شده تحویل دهید، نمونه را در یخچالتان خنک نگه دارید، مگر این که توسط پزشک خود به شما آموزش داده شود.
در بعضی موارد، پزشک شما ممکن است لوله نازک و قابل انعطاف (کاتتر) را از طریق باز کردن مجاری ادراری برای جمع آوری نمونه وارد کند.
نمونه ادرار برای تجزیه و تحلیل به آزمایشگاه ارسال می شود. شما می توانید بلافاصله به فعالیت های معمول خود بازگردید.
تفسیر آزمایش ادرار
نمونه ادرار شما به سه روش ارزیابی می شود: ارزیابی بصری، تست دیپ استیک و آزمون میکروسکوپی.
ارزیابی بصری
تکنسین آزمایشگاه ظاهر ادرار را بررسی می کند. ادرار معمولا روشن است. کدر بودن یا یک بوی غیر معمول ممکن است یک مشکل، مانند عفونت، را نشان دهد.
خون در ادرار ممکن است آن را قرمز یا قهوه ای کند. رنگ ادرار می تواند تحت تاثیر آنچه که شما خوردید تغییر کند. به عنوان مثال، چغندر ممکن است عصاره قرمز را به ادرار اضافه کند.
تست دیپ استیک
یک ریز سنج – وسیله نازک و پلاستیکی با نوار های مواد شیمیایی روی آن – برای تشخیص ناهنجاری ها در ادرار قرار می گیرد. رنگ نوار های شیمیایی اگر مواد خاصی وجود داشته باشد یا اگر سطوح آنها بالاتر از حد طبیعی باشد، تغییر می کند. دیپ استیک موارد زیر را چک می کند :
اسیدیته (pH) : سطح pH نشان دهنده مقدار اسید در ادرار است. سطوح pH غیر طبیعی ممکن است نشانه بیماری کلیوی یا دستگاه ادراری باشد.
غلظت : اندازه گیری غلظت یا وزن مخصوص نشان می دهد که ذرات متخلخل در ادرار شما چیست. غلظت بالاتر از حد معمول معمولا نتیجه نوشیدن مایعات ناکافی است.
پروتئین : سطح پایین پروتئین در ادرار طبیعی است. افزایش اندک پروتئین در ادرار معمولا باعث نگرانی نمی شود، اما مقادیر زیاد آن ممکن است یک مشکل کلیه باشد.
قند : به طور معمول مقدار قند (گلوکز) در ادرار بسیار پایین است. هر تشخیص شکر در این آزمایش معمولا برای پیگیری دیابت به بررسی بیشتر نیاز دارد.
کتون ها : همانند قند، هر مقدار کتون که در ادرار تشخیص داده می شود، می تواند نشانه ای از دیابت باشد و نیازمند پیگیری است.
بیلی روبین : بیلی روبین محصول تجزیه گلبول قرمز خون است. بیلی روبین در ادرار ممکن است نشان دهنده آسیب یا بیماری کبد باشد.
شواهد عفونت : اگر نیتریت یا لکوسیت استراز – محصول گلبول سفید – در ادرار تشخیص داده شود، ممکن است نشانه ای از عفونت مجاری ادراری باشد.
خون : خون در ادرار شما نیاز به آزمایش بیشتر دارد و ممکن است نشانه ای از آسیب کلیه، عفونت، سنگ کلیه یا مثانه، سرطان کلیه یا مثانه یا اختلالات خونی باشد.
معاینه میکروسکوپی
در طی این امتحان چند قطره ادرار با میکروسکوپ مشاهده می شود. اگر هر یک از موارد زیر در سطوح بالاتر از حد متوسط دیده شود، ممکن است لازم باشد آزمایش های اضافی انجام شود:
گلبول های سفید (لکوسیت ها) ممکن است علامتی از عفونت باشد.
گلبول قرمز (اریتروسیت ها) ممکن است نشانه ای از بیماری کلیوی، اختلال خون یا بیماری های دیگر پزشکی مانند سرطان مثانه باشد.
باکتری یا مخمر ممکن است یک عفونت را نشان دهد.
کست یا پروتئین های لوله ای شکل ممکن است به عنوان یک نتیجه از اختلالات کلیه ایجاد شود.
کریستال هایی که از مواد شیمیایی ادرار تشکیل می شوند، ممکن است نشانه ای از سنگ کلیه باشند.
آزمایش ادرار معمولا یک تشخیص قطعی را ارائه نمی دهد. بسته به اینکه پزشک شما به چه دلیل این آزمایش را توصیه کرد، نتایج غیرطبیعی ممکن است نیاز به پیگیری داشته باشند.
دلایل رنگ های مختلف ادرار :
ظاهر ، بوی ادرار و تعداد دفعات رفتن به دستشویی ، نشانه‌هایی است که از درون بدن خبر می‌دهند. هرچه می‌نوشید، از کلیه عبور می‌کند و ادرار انعکاسی از آنها می‌باشد و می‌تواند زنگ خطری برای اتفاقاتی باشد که در بدن شما رخ می‌دهد.
ادرار بی رنگ :
اگر ادرار به بی رنگی آب باشد ، مربوط به این است که آب زیادی نوشیده‌اید و به این دلیل که مثانه پر می‌شود، باید چندین بار در روز دستشویی بروید. با داشتن رنگ ادرار روشن، جای هیچ نگرانی نیست. همچنین می‌تواند به علت افزایش نمک‌های فسفات در ادرار باشد.
ادرار تیره رنگ :
اگر رنگ ادرار تیره باشد، به این معنی است که آب بدن کم شده است.
رنگ ادرار میزان آب بدن را نشان می‌دهد. بنابراین اگر فردی ادراری تیره همراه با سردرد و سرگیجه داشته باشد، پزشک باید ادرار بیمار را چک کند تا علت کمبود آب بدن را بررسی کند. شاید هم این تیرگی رنگ مربوط به خون باشد.
ادرار زرد روشن :
اگر ادرار حدوداً به رنگ نئون باشد، یک علامت هشدار دهنده می‌باشد، اما علت می‌تونه قرص مولتی ویتامین باشد. ویتامین‌های B و کاروتن به ادرار رنگ طلایی می‌دهند. نگران نباشید این رنگ ادرار به این معنی است که فرد مواد مکمل ارزشمندی را دفع می‌کند.
ادرار نارنجی رنگ :
نارنجی شدن ادرار، شاید به دلیل مصرف داروها، مواد غذایی و مکمل‌هایی مانند ویتامین C، هویج و آب هویج باشد.
ادرار قرمز رنگ :
اگر ادرار به رنگ قرمز یا صورتی باشد، حتما باید بررسی شود، اما لزوما به معنای وجود مشکل و بیماری خاصی نیست.
وجود خون یکی از شایع‌ترین دلایل قرمز شدن رنگ ادرار است؛ البته اغلب خونریزی شدید نیست و علامت دیگری ندارد.
عفونت ادراری، ورزش شدید، سنگ مثانه یا سنگ کلیه، بیماری‌های کلیوی و گاهی سرطان‌های کلیه یا مثانه از علل بروز چنین حالتی هستند.
مصرف غذاهایی مانند لبو و تمشک نیز باعث تغییر رنگ ادرار و قرمز شدن آن می‌شود
ادرار آبی رنگ :
رنگ ادرار ممکن است به رنگی مایل به سبز یا آبی هم نزدیک شود. برخی بیماری‌ها، مصرف داروها و مواد غذایی خاصی مانند مارچوبه می‌تواند موجب تغییر رنگی شود.
ادرار خاکستری رنگ :
ممکن است به علت وجود سنگ کلیه باشد.
ادرار قهوه‌ای رنگ :
نشاندهنده سرطان لوزالمعده، بیماری کلیه، بیماری کبد و انسداد مجرای صفراوی می‌باشد.
ادرار سیاه رنگ :
در فردی که مبتلا به ملانوم ( سرطان پوست ناشی از سلول‌های رنگدانه‌ای ) می‌باشد، دفع ملانین باعث سیاهی ادرار می‌شود.
ادرار ارغوانی-بنفش رنگ :
نشاندهنده اختلالات در ساختار هموگلوبین است. هموگلوبین، اکسیژن را از ریه‌ها به سلول‌های بدن و دی اکسید کربن را از سلول بدن به کلیه‌ها می‌فرستد.
منبع : mayoclinic.org | ترجمه اختصاصی کافه پزشکی