سرطان پروستات یکی از شایع ترین انواع سرطان در مردان است. معمولاً سرطان پروستات به آهستگی رشد می کند و در ابتدا محدود به غده پروستات می شود. با این حال، برخی از انواع سرطان پروستات تهاجمی هستند و می توانند به سرعت گسترش پیدا کنند.
سرطان پروستات که در مراحل اولیه تشخیص داده می شود – هنگامی که هنوز محدود به غده پروستات است – شانس بهتری برای درمان موفق دارد. همراه کافه پزشکی باشید
آنچه در این پست کافه پزشکی خواهید دید
علائم سرطان پروستات
سرطان پروستات ممکن است در مراحل اولیه خود هیچ علامتی نداشته باشد.
سرطان پروستات پیشرفته ممکن است علائم زیر را داشته باشد:
- مشکل در دفع ادرار
- کاهش نیروی جریان ادرار
- خون در مایع منی
- ناراحتی در ناحیه لگن
- درد استخوان
- اختلال نعوظ
علل سرطان پروستات
هنوز مشخص نیست که چه عواملی باعث ایجاد سرطان پروستات می شوند.
پزشکان می دانند که سرطان پروستات از زمانی شروع می شود که برخی از سلول های پروستات غیر طبیعی رشد می کنند. جهش در DNA سلولهای غیر طبیعی باعث می شود سلول ها سریع تر از سلول های عادی رشد کنند و تقسیم شوند. سلول های غیر طبیعی زندگی می کنند در حالی که سلول های دیگر می میرند. سلول های غیر طبیعی جمع شده، توموری را تشکیل می دهند که می توانند برای تهاجم به بافت های اطراف رشد کنند. برخی از سلول های غیرطبیعی همچنین می توانند به سایر قسمت های بدن گسترش یابد (متاستاز شوند).
عوامل خطر سرطان پروستات
عواملی که می توانند خطر ابتلا به سرطان پروستات را افزایش دهند عبارتند از:
سن: خطر ابتلا به سرطان پروستات با افزایش سن افزایش می یابد.
نژاد: به دلایلی که هنوز مشخص نشده است، مردان سیاه پوست نسبت به مردان سایر نژادها خطر بیشتری برای سرطان پروستات دارند. در مردان سیاه پوست، سرطان پروستات نیز احتمالاً تهاجمی یا پیشرفته است.
سابقه خانوادگی: اگر مردان خانواده شما مبتلا به سرطان پروستات بوده اند، احتمالاً خطر شما بیشتر می شود. همچنین، اگر سابقه خانوادگی در مورد ژن هایی دارید که خطر ابتلا به سرطان سینه (BRCA1 یا BRCA2) را افزایش می دهد، ممکن است خطر ابتلا به سرطان پروستات بیشتر باشد.
چاقی: مردان چاق مبتلا به سرطان پروستات ممکن است احتمال ابتلا به بیماری پیشرفته ای داشته باشند که درمان آن دشوار تر است.
عوارض سرطان پروستات
عوارض سرطان پروستات و درمان های عوارض شامل موارد زیر است:
متاستاز: سرطان پروستات می تواند به اندام های اطراف مانند مثانه شما سرایت کند یا از طریق جریان خون یا سیستم لنفاوی بدن به استخوان ها یا ارگان های دیگر سفر کند. سرطان پروستاتی که به استخوانها سرایت می کند می تواند باعث درد و شکسته شدن استخوان ها شود. هنگامی که سرطان پروستات به مناطق دیگر بدن گسترش یافته است، ممکن است هنوز هم به درمان پاسخ دهد و ممکن است کنترل شود اما درمان آن بعید است.
بی اختیاری: هم سرطان پروستات و هم درمان آن می تواند باعث بی اختیاری ادرار شوند. درمان بی اختیاری بستگی به نوع سرطان، میزان شدت آن و احتمال بهبود آن با گذشت زمان دارد. گزینه های درمانی ممکن است شامل داروها، کاتترها و جراحی باشد.
اختلال نعوظ: اختلال نعوظ می تواند ناشی از سرطان پروستات یا درمان آن باشد از جمله جراحی، پرتودرمانی یا هورمون درمانی. داروها و جراحی برای درمان اختلال نعوظ در دسترس هستند.
جلوگیری از ابتلا به سرطان پروستات
رژیم غذایی سالم و پر از میوه و سبزیجات را انتخاب کنید: از غذاهای پرچرب پرهیز کنید و در عوض بر انتخاب انواع میوه، سبزیجات و غلات کامل تمرکز کنید. میوه ها و سبزیجات حاوی ویتامین ها و مواد مغذی زیادی هستند که می توانند به سلامتی شما کمک کنند.
این که آیا شما می توانید از طریق برنامه رژیم غذایی از سرطان پروستات جلوگیری کنید هنوز به طور قطعی اثبات نشده است اما رعایت یک رژیم غذایی سالم با انواع میوه و سبزیجات می تواند سلامت کلی شما را بهبود بخشد.
غذاهای سالم را بیش از مکمل ها انتخاب کنید: هیچ مطالعه ای نشان نداده که مکمل ها در کاهش خطر ابتلا به سرطان پروستات نقش دارند. درعوض، غذاهایی را انتخاب کنید که سرشار از ویتامین ها و مواد معدنی باشند تا بتوانید سطح سالم ویتامین ها را در بدن حفظ کنید.
بیشتر روزهای هفته را ورزش کنید: ورزش باعث بهبود سلامتی کلی شما می شود، به شما کمک می کند وزن خود را حفظ کنید و روحیه خود را بهبود بخشید. شواهدی وجود دارد که نشان می دهد مردانی که ورزش نمی کنند سطح PSA بالاتری دارند؛ در حالی که ممکن است مردانی که ورزش می کنند خطر کمتری برای ابتلا به سرطان پروستات داشته باشند.
سعی کنید بیشتر روزهای هفته ورزش کنید: اگر تازه وارد ورزش شده اید، هر روز سرعت خود را افزایش دهید و به تمرین خود ادامه دهید.
با پزشک خود در مورد افزایش خطر ابتلا به سرطان پروستات صحبت کنید: مردان با ریسک بالای سرطان پروستات ممکن است داروها یا سایر روش های درمانی را برای کاهش خطر خود در نظر بگیرند. برخی مطالعات حاکی از آن است که مصرف مهارکننده های ۵-آلفا ردوکتاز از جمله فینستراید و دوتستراید، ممکن است خطر کلی ابتلا به سرطان پروستات را کاهش دهد. این داروها برای کنترل بزرگ شدن غده پروستات و ریزش مو در آقایان استفاده می شود.
با این حال، برخی از شواهد نشان می دهد مردانی که از این داروها استفاده می کنند ممکن است خطر ابتلا به شکل جدی تر سرطان پروستات (سرطان پروستات شدید) را افزایش دهند. اگر نگران خطر ابتلا به سرطان پروستات هستید، با پزشک خود مشورت کنید.
تشخیص سرطان پروستات
غربالگری سرطان پروستات
آزمایش مردان سالم بدون علائم سرطان پروستات، جای بحث دارد. سازمان های پزشکی در مورد موضوع غربالگری و اینکه آیا مزایایی دارد موافق نیستند.
برخی از سازمان های پزشکی توصیه می کنند که مردان غربالگری سرطان پروستات را در دهه پنجم و ششم زندگی در نظر بگیرند.
در مورد وضعیت خاص خود و مزایا و خطرات غربالگری با پزشک خود صحبت کنید.
آزمایشات غربالگری پروستات ممکن است شامل موارد زیر باشد:
تست دیجیتال رکتال (DRE): در طول DRE، پزشک شما یکی از انگشتان خود که قبلا به روان کننده آغشته شده را به داخل روده شما وارد می کند تا پروستات شما را که در مجاورت روده است، بررسی کند. اگر پزشک شما ناهنجاری هایی در بافت ، شکل یا اندازه غده حس کند، ممکن است شما به آزمایش های بعدی نیاز داشته باشید.
تست آنتی ژن اختصاصی پروستات (PSA): یک نمونه خون از ورید در بازوی شما گرفته شده و برای سطح PSA، ماده ای که به طور طبیعی توسط غده پروستات شما تولید می شود، مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد. طبیعی است که مقدار کمی PSA در خون شما باشد. اما اگر بالاتر از حد طبیعی باشد، ممکن است نشان دهنده عفونت پروستات، التهاب، بزرگ شدن یا سرطان باشد.
آزمایش PSA همراه با DRE به شناسایی سرطان های پروستات در مراحل اولیه کمک می کند. از این رو، بحث در مورد غربالگری سرطان پروستات ادامه دارد.
راه های تشخیص سرطان پروستات
اگر آزمایش DRE یا PSA ناهنجاری را تشخیص دهد، پزشک ممکن است آزمایشات بیشتری را برای تعیین اینکه مبتلا به سرطان پروستات هستید، توصیه کند:
سونوگرافی: پزشک ممکن است از سونوگرافی ترشحی برای ارزیابی بیشتر پروستات شما استفاده کند. کاوشگر از امواج صوتی استفاده می کند تا تصویری از غده پروستات شما ایجاد شود.
جمع آوری نمونه ای از بافت پروستات: اگر نتایج آزمایش اولیه حاکی از سرطان پروستات باشد، پزشک شما ممکن است روشی را برای جمع آوری نمونه ای از سلول های پروستات شما (بیوپسی پروستات) توصیه کند. بیوپسی پروستات اغلب با استفاده از یک سوزن نازک انجام و نمونه بافت در آزمایشگاه تجزیه و تحلیل می شود.
MRI fusion: در حالی که هنوز در سراسر جهان روتین نیست اما MRI برای کمک به بیوپسی و تشخیص پروستات بیشتر و بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد.
تعیین اینکه سرطان پروستات تهاجمی است یا خیر
هنگامی که بیوپسی وجود سرطان را تأیید می کند، مرحله بعدی تعیین سطح (درجه) سلول های سرطانی است. یک آسیب شناس آزمایشگاهی نمونه ای از بافت شما را بررسی می کند تا مشخص کند سلول های سرطانی با سلول های سالم چه مقدار متفاوت هستند. درجه بالاتر نشان دهنده یک سرطان تهاجمی است که به احتمال زیاد به سرعت گسترش می یابد.
رایج ترین مقیاس مورد استفاده برای ارزیابی درجه سلول های سرطانی پروستات، مقیاس گلیسون است. مقیاس گلایسون دو عدد را با هم ترکیب می کند و می تواند از ۲ (سرطان غیر تهاجمی) تا ۱۰ (سرطان بسیار تهاجمی) متغیر باشد.
بیشتر نمرات گلیسون مورد استفاده برای ارزیابی نمونه های بیوپسی پروستات از ۶ تا ۱۰ است. نمره ۶ نشان دهنده ابتلا به سرطان پروستات درجه پایین است. نمره ۷ نشان دهنده سرطان پروستات در درجه متوسط است. نمرات ۸ تا ۱۰ نشان دهنده سرطان های درجه بالا است.
علاوه بر این، آزمایش ژنومی به طور فزاینده ای برای ارزیابی دقیق تر ریسک و تشخیص سرطان تهاجمی پروستات مورد استفاده قرار می گیرد.
تعیین میزان گسترش سرطان
پس از تشخیص سرطان پروستات، پزشک شما برای تعیین سطح (مرحله) سرطان کار می کند. اگر پزشک شما مشکوک باشد که ممکن است سرطان شما فراتر از پروستات رفته باشد، ممکن است یک یا چند آزمایش تصویربرداری زیر توصیه شود:
- اسکن استخوان
- سونوگرافی
- CT
- MRI
- PET
همه افراد نباید هر آزمایش را انجام دهند. پزشک شما در تعیین بهترین آزمایشات مربوط به موارد فردی به شما کمک می کند.
پزشک شما برای تعیین مرحله سرطان از اطلاعات این آزمایشات استفاده می کند. مراحل سرطان پروستات توسط اعداد رومی از I تا IV نشان داده شده است. کمترین مراحل نشان می دهد که سرطان محدود به پروستات است. در مرحله چهارم، سرطان فراتر از پروستات است و ممکن است به مناطق دیگر بدن نیز گسترش یافته باشد.
درمان سرطان پروستات
گزینه های درمانی شما در مورد سرطان پروستات به عوامل مختلفی بستگی دارد؛ از جمله اینکه سرعت رشد سرطان و میزان گسترش آن چقدر است و همچنین مزایای احتمالی یا عوارض جانبی این درمان چیست.
در موارد زیر درمان فوری ممکن است لازم نباشد
برای مردانی که مبتلا به سرطان پروستات کم خطر هستند، ممکن است درمان فوری لازم نباشد. بعضی از مردان ممکن است هرگز به درمان نیاز نداشته باشند. درعوض، پزشکان گاهی اوقات نظارت فعال را توصیه می کنند.
با نظارت فعال، ممکن است آزمایش های منظم از نظر پیگیری خون، معاینات رکتوم و احتمالاً بیوپسی برای نظارت بر پیشرفت سرطان انجام شود. اگر آزمایشات نشان دهد سرطان در حال پیشرفت است، شما ممکن است برای درمان سرطان پروستات مانند جراحی یا پرتونگاری تصمیم بگیرید.
جراحی برای برداشتن پروستات
جراحی سرطان پروستات شامل از بین بردن غده پروستات (پروستاتکتومی رادیکال)، برخی از بافت اطراف و چند غده لنفاوی است.
پروستاتکتومی رادیال از طریق ایجاد برش در شکم انجام می شود. در طی عمل جراحی، غده پروستات از طریق برش در ناحیه تحتانی شکم شما خارج می شود.
پروستاتکتومی رادیکال خطر بی اختیاری ادرار و اختلال نعوظ را به همراه دارد. از پزشک خود بخواهید با توجه به وضعیت شما، نوع رویه ای که انتخاب می کنید، سن و سلامت کلی شما، خطرات آن را ارزیابی کند.
پرتو درمانی
پرتودرمانی از انرژی پرقدرت برای از بین بردن سلول های سرطانی استفاده می کند. پرتودرمانی سرطان پروستات به دو روش قابل انجام است:
تابش ناشی از خارج بدن شما: در طول پرتودرمانی با پرتوهای خارجی، در حالی که یک دستگاه در طول بدن شما حرکت می کند، روی میز قرار می گیرید و پرتوهای انرژی پرقدرت مانند اشعه X به سمت پروستات هدایت می شود. شما به طور معمول ۵ روز در هفته تحت درمان با پرتوی خارجی قرار می گیرید.
پرتویی که درون بدن شما قرار می گیرد (براکی تراپی): براکی تراپی شامل قرار دادن بسیاری از دانه های رادیواکتیو (به اندازه برنج) در بافت پروستات است. پزشک با استفاده از سوزنی که توسط تصاویر سونوگرافی هدایت می شود، دانه های رادیواکتیو را در پروستات قرار می دهد. در نهایت دانه های کاشته شده، تابش اشعه را متوقف می کنند و نیازی به برداشتن آنها نیست.
عوارض جانبی پرتودرمانی می تواند شامل دردناکی و تکرر ادرار و همچنین علائمی مانند مدفوع شل یا درد هنگام عبور مدفوع باشد. اختلال نعوظ نیز می تواند رخ دهد.
هورمون درمانی
هورمون درمانی برای جلوگیری از تولید هورمون تستوسترون است. سلول های سرطانی پروستات برای کمک به رشد، به تستوسترون تکیه می کنند. قطع عرضه تستوسترون ممکن است باعث شود سلول های سرطانی بمیرند یا کندتر رشد کنند.
گزینه های هورمون درمانی عبارتند از:
داروهایی که بدن شما را از تولید تستوسترون متوقف می کنند: داروهای شناخته شده به عنوان آگونیست هورمون (LH-RH)، مانع از دریافت پیام های بیضه برای ساخت تستوسترون می شوند. داروهایی که به طور معمول در این نوع هورمون درمانی مورد استفاده قرار می گیرند شامل لوپرولید، گوزرلین، تریپتورلین و هیسترلین است. داروهای دیگری که گاهی استفاده می شود شامل کتوکونازول و آبیراترون است.
داروهایی که مانع از رسیدن تستوسترون به سلول های سرطانی می شوند: داروهای معروف به آنتی آندروژن ها مانع از رسیدن تستوسترون به سلول های سرطانی شما می شوند. نمونه های آن عبارتند از بیکلوتامید، نیلوتامید و فلوتامید. انزالوتامید هنگامی استفاده می شود که سایر روش های درمانی هورمونی دیگر مؤثر نباشند.
جراحی برای برداشتن بیضه ها (ارکیکتومی): با از بین بردن بیضه ها، سطح تستوسترون در بدن شما کاهش می یابد.
در مردان با سرطان پیشرفته پروستات از هورمون درمانی برای کوچک کردن توده ها و کند کردن رشد تومورها استفاده می شود.
عوارض جانبی هورمون درمانی ممکن است شامل اختلال نعوظ، گرگرفتگی، از دست دادن توده استخوانی، کاهش میل جنسی و افزایش وزن باشد.
انجماد بافت پروستات
کرایو سرجری شامل انجماد بافت برای از بین بردن سلول های سرطانی است.
در طی عمل جراحی انجماد بافت پروستات، سوزن های کوچکی در پروستات با استفاده از تصاویر سونوگرافی وارد می شوند. یک گاز بسیار سرد در سوزن ها قرار می گیرد و باعث یخ زدگی بافت اطراف می شود. سپس گاز دوم در سوزن ها قرار می گیرد تا بافت دوباره گرم شود. چرخه انجماد و گرم شدن، سلول های سرطانی و برخی بافت های سالم اطراف آن را از بین می برد.
تلاش های اولیه برای استفاده از انجماد برای سرطان پروستات منجر به عوارض جانبی غیرقابل قبول شد. با این حال، فناوری های جدیدتر میزان عوارض را کاهش داده، کنترل سرطان را بهبود بخشیده و تحمل این روش را آسان تر کرده است. این نوع بیشتر به عنوان درمان برای مردانی انجام می شود که به رادیوتراپی پاسخ نداده اند.
شیمی درمانی
شیمی درمانی از داروهایی برای کشتن سریع سلول های در حال رشد از جمله سلول های سرطانی استفاده می کند. شیمی درمانی را می توان از طریق ورید در بازوی شما، به شکل قرص یا هر دو انجام داد.
شیمی درمانی ممکن است گزینه ای برای سرطان هایی باشد که به هورمون درمانی پاسخ نمی دهند.
بیولوژی درمانی
بیولوژی درمانی (ایمونوتراپی) از سیستم ایمنی بدن برای مبارزه با سلول های سرطانی استفاده می کند. یک نوع از درمان های بیولوژیکی به نام sipuleucel-T برای معالجه سرطان پیشرفته و مکرر پروستات ایجاد شده است.
در این روش درمانی، برخی از سلول های ایمنی بدن شما را برمی دارند و آنها را برای آزمایش سرطان پروستات در یک آزمایشگاه مهندسی می کنند؛ سپس سلول ها را از طریق ورید به بدن شما باز می گردانند. برخی از مردان به این روش درمانی پاسخ می دهند اما این درمان بسیار گران است و به چندین مرحله نیاز دارد.
منبع : mayoclinic.org | ترجمه اختصاصی کافه پزشکی