بیماری کزاز (Tetanus) ؛ علائم، علل و درمان آن | کافه پزشکی

بیماری کزاز یک عفونت جدی است که توسط باکتری کلستریدیوم تتانی ایجاد می شود. این باکتری سمی تولید می کند که بر روی مغز و سیستم عصبی تأثیر می گذارد و منجر به سفتی در ماهیچه ها می شود. اگر اسپورهای کلستریدیوم تتانی در یک زخم قرار بگیرند، سم ایجاد شده با اعصاب کنترل کننده حرکت عضلات تداخل می کند.

این عفونت می تواند باعث اسپاسم شدید عضلات و مشکلات جدی در تنفس شود و در نهایت می تواند کشنده باشد. اگرچه درمان کزاز وجود دارد اما به طور یکنواخت مؤثر نیست. بهترین راه برای محافظت در برابر کزاز، دریافت واکسن است. همراه کافه پزشکی باشید

بیماری کزاز یک عفونت باکتریایی است. این باکتری ها در خاک، کود و سایر عوامل محیطی وجود دارند. اگر فرد دچار زخمی شود که با یک شیء آلوده ایجاد شده، می تواند عفونت را دریافت کند.

در آمریکا، حدود ۳۰ مورد بیماری کزاز در سال وجود دارد. این ها بیشتر افرادی هستند که علیه کزاز واکسینه نشده اند یا هر ۱۰ سال یک بار واکسن تقویتی خود را نزده اند.

کزاز یک اورژانس پزشکی است و به درمان تهاجمی برای بهبود زخم و آنتی بیوتیک ها احتیاج خواهد داشت.

علائم بیماری کزاز

علائم کزاز معمولاً حدود ۷ تا ۱۰ روز پس از عفونت اولیه بروز می کند. با این حال، این بازه زمانی می تواند از ۴ روز تا حدود ۳ هفته متغیر باشد و در برخی موارد ممکن است ماه ها طول بکشد.

به طور کلی هرچه محل آسیب از سیستم عصبی مرکزی دورتر باشد، دوره کمون طولانی تر است. بیمارانی که زمان کمتری برای دوره کمون دارند، علائم شدیدتری را تجربه می کنند.

علائم مربوط به عضلات شامل اسپاسم و سفتی است. سفتی معمولاً با عضلات جونده شروع می شود که این حالت، تریسموس نامیده می شود.

اسپاسم های عضلانی سپس به گردن و گلو گسترش می یابند و در بلع مشکل ایجاد می کنند. بیماران اغلب دچار اسپاسم در عضلات صورت خود هستند.

مشکلات تنفسی ممکن است ناشی از سفتی عضلات گردن و قفسه سینه باشد. در برخی افراد، ماهیچه های شکمی و اندام نیز درگیر می شوند.

در موارد شدید، ستون فقرات با آسیب دیدگی عضلات کمر، به عقب قوس برمی دارد. این امر معمولا در کودکان مبتلا اتفاق می افتد.

بیشتر افراد مبتلا به کزاز، علائم زیر را دارند :

• وجود خون در مدفوع
• اسهال
• تب
• سردرد
• حساسیت به لمس
• گلو درد
• تعریق
• ضربان قلب سریع

علل بیماری کزاز

کزاز در اثر باکتری کلستریدیوم تتانی ایجاد می شود.

اسپورهای کلستریدیوم تتانی قادر هستند تا به مدت طولانی در خارج از بدن زنده بمانند. آنها بیشتر در کودهای حیوانی و خاک های آلوده دیده می شوند اما ممکن است در هر نقطه ای وجود داشته باشند.

وقتی کلستریدیوم تتانی وارد بدن می شود، به سرعت تکثیر پیدا می کند و یک نوروتوکسین به نام تتانوسپاسمین را آزاد می کند. هنگامی که تتانوسپاسمین وارد جریان خون می شود، به سرعت در بدن پخش می شود و باعث ایجاد علائم کزاز می شود.

تتانوسپاسمین با سیگنال هایی که از مغز به اعصاب نخاع و سپس به عضلات منتقل می کند، تداخل دارد و باعث اسپاسم و سفتی عضلات می شود.

کلستریدیوم تتانی عمدتا از طریق بریدگی یا زخم های پوست وارد بدن می شود. تمیز کردن کامل هر زخم به جلوگیری از بروز عفونت کمک می کند.

روش های متداول انتقال بیماری کزاز شامل موارد زیر است :

• زخم هایی که به بزاق یا مدفوع آلوده شده اند
• سوختگی
• صدمات خرد شونده
• زخم هایی که شامل بافت مرده هستند
• سوراخ شدن پوست

روش های نادر انتقال کزاز شامل موارد زیر است :

• عمل جراحی
• زخم های سطحی
• نیش حشرات
• شکستگی های مرکب
• مصرف داروی داخل وریدی
• تزریق عضلانی
• عفونت های دندان

جلوگیری از ابتلا به بیماری کزاز

بیشتر موارد کزاز در افرادی اتفاق می افتد که هرگز واکسن نزده اند و یا در طی دهه گذشته، واکسن تقویتی خود را تزریق نکرده اند.

واکسیناسیون کزاز

واکسن کزاز به عنوان بخشی از مجموعه واکسن های دیفتری و کزاز و سیاه سرفه (DTaP) به کودکان داده می شود.

واکسن DTaP شامل پنج تزریق است که معمولاً به بازو یا ران کودکان در این سنین تزریق می شود :

• ۲ ماهگی
• ۴ ماهگی
• ۶ ماهگی
• ۱۵ تا ۱۸ ماهگی
• ۴ تا ۶ سالگی

واکسن تقویتی معمولا بین سنین ۱۱ تا ۱۸ سال و پس از آن تقویت کننده دیگری هر ۱۰ سال یک بار مصرف می شود. اگر فردی به مناطقی که کزاز شایع است سفر می کند، باید در مورد واکسیناسیون با پزشک صحبت کند.

چه موقع به واکسن کزاز نیاز است ؟

هرکسی که زخمی عمیق یا عفونی داشته باشد و در طی ۵ سال گذشته واکسن تقویت کننده دریافت نکرده، باید تقویت کننده دیگری دریافت کند.

همچنین در صورت نیاز ممکن است به بیمار گلبولین ایمنی کزاز داده شود که به جلوگیری از عفونت کمک می کند. نکته مهم این است که گلوبولین ایمنی کزاز فقط برای مدت کوتاهی پس از آسیب عمل می کند و پس از آن توجه پزشکی نیاز است.

تشخیص بیماری کزاز

در بسیاری از کشورها، پزشک ها ​​ممکن است هرگز بیمار مبتلا به کزاز را نبینند. این امر به این دلیل است که واکسن کزاز به بخشی از برنامه ایمن سازی کودکان تبدیل شده و عفونت نادر شده است. به عنوان مثال، در سال ۲۰۰۹ در آمریکا، فقط ۱۹ مورد کزاز گزارش شده است.

هرچه زودتر بیمار مبتلا به کزاز تشخیص داده شود، درمان موثرتر خواهد بود. معمولا بیماری که اسپاسم عضلانی دارد و اخیرا دچار زخم یا بریدگی پوستی شده است، زود تشخیص داده می شود.

هرکسی که اسپاسم و سفتی عضلانی را تجربه می کند، باید فورا به دنبال مراقبت پزشکی باشد.

عوارض بیماری کزاز

در صورت عدم مداوا، میزان مرگ و میر بین ۴۰ تا ۷۶ درصد متغیر و خطر عوارض تهدید کننده حیات بیشتر می شود.

عوارض ممکن است شامل موارد زیر باشد :

شکستگی : گاهی اوقات در موارد شدید، اسپاسم عضلانی و تشنج ممکن است منجر به شکستگی استخوان شود.

پنومونی آسپیراسیون : اگر ترشحات یا محتویات معده وارد ریه شوند، عفونت دستگاه تنفسی تحتانی ایجاد و منجر به ذات الریه می شود.

لارنگوسپاسم : می تواند تا یک دقیقه طول بکشد و باعث مشکلات تنفسی شود. در موارد شدید، بیمار می تواند خفه شود.

آمبولی ریوی : اگر رگ های ریوی مسدود شوند، این مسئله می تواند بر تنفس و گردش خون تأثیر بگذارد. بیمار فورا به اکسیژن درمانی و داروهای ضد لخته نیاز خواهد داشت.

نارسایی حاد کلیوی : اسپاسم شدید عضلات می تواند منجر به از بین رفتن عضلات اسکلتی شود. این امر باعث نشت پروتئین به ادرار و نارسایی شدید کلیوی می شود.

درمان بیماری کزاز

برای جلوگیری از ابتلا به عفونت، هرگونه بریدگی یا زخم باید کاملا ضد عفونی شوند. زخم مستعد کزاز باید فورا توسط پزشک بررسی شود.

اگر فردی به زخم مستعد کزاز دچار شد، باید ایمونوگلوبولین کزاز (TIG) را در اسرع وقت، حتی اگر واکسینه شده باشد، دریافت کند. ایمونوگلوبولین گزاز حاوی آنتی بادی هایی است که کلستریدیوم تتانی را از بین می برد. به داخل رگ تزریق می شود و محافظت کوتاه مدت فوری در برابر کزاز دارد.

TIG کوتاه مدت است و جایگزین اثرات طولانی مدت واکسیناسیون نیست. کارشناسان می گویند تزریق TIG را می توان با اطمینان در مادران باردار و شیرده انجام داد.

پزشکان ممکن است پنی سیلین یا مترونیدازول را برای درمان کزاز تجویز کنند. این آنتی بیوتیک ها از تکثیر باکتری و تولید نوروتوکسین ایجاد کننده اسپاسم و سفتی عضلانی جلوگیری می کنند.

به بیمارانی که به پنی سیلین یا مترونیدازول حساسیت دارند، تتراسایکلین داده می شود.

برای درمان اسپاسم و سفتی عضلات ممکن است موارد زیر تجویز شوند :

• ضد تشنج ها مانند دیازپام با شل کردن عضلات، اسپاسم را رفع می کنند و نقش آرام بخش و کاهش اضطراب نیز دارند.
• شل کننده های عضلانی مانند باکلوفن، رسیدن سیگنال های عصبی از مغز به نخاع را سرکوب می کنند و در نتیجه تنش عضلانی کمتری ایجاد می شود.
• مسدود کننده های عصبی عضلانی رسیدن سیگنال ها از اعصاب به فیبرهای عضلانی را مسدود می کنند و در کنترل اسپاسم عضلات مفید هستند. آنها شامل پانکورونیوم و وکورونیوم هستند.

عمل جراحی

اگر زخم مستعد کزاز بسیار بزرگ باشد، پزشک عمل دبریدمان را انجام می دهد. دبریدمان شامل از بین بردن بافت مرده و بافت آلوده به مواد خارجی است. در مورد زخم مستعد کزاز، ماده خارجی ممکن است خاک یا کود باشد.

تغذیه

بیمار مبتلا به کزاز به دلیل افزایش فعالیت عضلانی، نیاز به کالری روزانه بیشتری دارد.

تهویه

در صورت آسیب دیده شدن تارهای صوتی یا عضلات تنفسی، ممکن است برخی بیماران به تهویه مصنوعی نیاز داشته باشند.

منبع : medicalnewstoday.com | ترجمه اختصاصی کافه پزشکی