همه چیز درباره کبد چرب (Fatty Liver) ؛ علائم، علل و درمان آن | کافه پزشکی
کبد چرب که به عنوان استئاتوز کبدی نیز شناخته می شود، به حالتی اطلاق می شود که چربی زیاد در کبد ایجاد شده است. داشتن مقادیر کمی چربی در کبد طبیعی است اما چربی خیلی زیاد می تواند به یک مشکل جدی تبدیل شود.
کبد شما دومین عضو بزرگ بدن است. این عضو به پردازش و هضم مواد مغذی کمک می کند و مواد مضر را از خون شما فیلتر می کند. همراه کافه پزشکی باشید
چربی زیاد در کبد می تواند باعث التهاب شود و به کبد شما آسیب برساند و جای زخم ایجاد کند. در موارد شدید، این زخم می تواند منجر به نارسایی کبد شود.
اگر کبد چرب در شخصی که الکل زیاد می نوشد ایجاد می شود، تحت عنوان بیماری کبد چرب الکلی (AFLD) شناخته می شود. در غیر این صورت، به این بیماری کبد چرب غیر الکلی (NAFLD) گفته می شود. طبق گفته محققان در ژورنال جهانی دستگاه گوارش، NAFLD بین ۲۵ تا ۳۰ درصد از مردم در آمریکا و اروپا را درگیر می کند.
آنچه در این پست کافه پزشکی خواهید دید
علائم کبد چرب
در بسیاری از موارد، کبد چرب علامت قابل توجهی را ایجاد نمی کند اما ممکن است احساس خستگیو یا احساس ناراحتی یا درد در سمت راست بالای شکم از علائم این بیماری باشد.
برخی از مبتلایان به بیماری کبد چرب عوارضی از جمله زخم کبدی دارند. جای زخم کبد به عنوان فیبروز کبد شناخته شده است. اگر دچار فیبروز شدید کبدی شوید، اصطلاحا دچار سیروز شده اید.
سیروز ممکن است علائمی مانند موارد زیر را داشته باشد:
- از دست دادن اشتها
- کاهش وزن
- ضعف
- خستگی
- خونریزی از بینی
- خارش پوست
- زرد شدن چشم و پوست
- درد شکم
- ورم شکم
- ورم پاها
- بزرگ شدن پستان در مردان
- گیجی
سیروز یک بیماری بالقوه خطرناک است. اطلاعات لازم را برای تشخیص و مدیریت آن بدست آورید.
علل کبد چرب
کبد چرب هنگامی ایجاد می شود که بدن شما چربی زیادی تولید می کند یا چربی را به اندازه کافی متابولیزه نمی کند. چربی اضافی در سلول های کبدی تجمع یافته و باعث بیماری کبد چرب می شود.
این تولید چربی می تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد. به عنوان مثال، نوشیدن زیاد الکل می تواند باعث بیماری کبد چرب الکلی شود. این اولین مرحله از بیماری کبد مرتبط با الکل است. در افرادی که الکل زیادی نمی نوشند، علت بیماری کمتر مشخص است.
ممکن است یک یا چند عامل زیر نقش داشته باشند:
- چاقی
- قند خون بالا
- مقاومت به انسولین
- مقادیر زیاد چربی به خصوص تری گلیسیرید در خون شما
علل کمتر شایع عبارتند از:
- بارداری
- کاهش سریع وزن
- برخی از انواع عفونت ها مانند هپاتیت C
- عوارض جانبی برخی از داروها مانند متوترکسات، تاموکسیفن، آمیودارون و والپروئیک اسید
- قرار گرفتن در معرض سموم خاص
برخی از ژن ها همچنین ممکن است خطر ابتلا به کبد چرب را افزایش دهند.
تشخیص کبد چرب
برای تشخیص کبد چرب، پزشک تاریخچه پزشکی شما را بررسی می کند، معاینه فیزیکی انجام می دهد و یک یا چند آزمایش را درخواست می دهد
تاریخچه پزشکی
اگر پزشک شما به کبد چرب مشکوک باشد، احتمالا در مورد شما سؤالاتی مطرح خواهد کرد:
- سابقه پزشکی خانواده شما، از جمله سابقه بیماری کبدس
- مصرف الکل و سایر عادات سبک زندگی
- هر شرایط پزشکی که ممکن است داشته باشید
- هر دارویی که ممکن است مصرف کنید
- تغییرات اخیر در سلامت شما
اگر شما دچار خستگی، کاهش اشتها یا سایر علائم غیر قابل توضیح هستید، به پزشک اطلاع دهید.
معاینه بدنی
برای بررسی التهاب کبد، پزشک بر روی شکم شما فشار وارد می کند. اگر کبد شما بزرگ شده باشد، ممکن است بتواند آن را احساس کنند.
آزمایش خون
در بسیاری از موارد کبد چرب، در آزمایش خون آنزیم های کبدی زیاد نشان داده می شود. به عنوان مثال، پزشک شما ممکن است آزمایش آلانین آمینوترانسفراز (ALT) و تست آسپارتات آمینوترانسفراز (AST) را برای بررسی آنزیم های کبدی شما تجویز کند.
در صورت بروز علائم بیماری کبدی، ممکن است این آزمایشات توصیه شود یا ممکن است به عنوان بخشی از آزمایش معمول خون انجام شود.
آنزیم های کبدی بالا نشانه ای از التهاب کبد است. بیماری کبد چرب یکی از دلایل اصلی التهاب کبد است اما تنها علت آن نیست.
اگر مقادیر بالای آنزیم های کبدی را داشته باشید، پزشک به احتمال زیاد برای شناسایی علت التهاب آزمایش های اضافی درخواست می کند.
مطالعات تصویربرداری
پزشک شما ممکن است از یک یا چند تست تصویربرداری زیر برای بررسی چربی اضافی یا سایر مشکلات کبد شما استفاده کند:
- سونوگرافی
- سی تی اسکن
- MRI
آنها همچنین ممکن است آزمایشی به نام (VCTE ،FibroScan) را توصیه کند. در این تست از امواج صوتی با فرکانس پایین برای اندازه گیری سختی کبد استفاده می شود. این امر می تواند به بررسی زخم کمک کند.
بیوپسی کبد
بیوپسی کبد بهترین راه برای تعیین شدت بیماری کبد در نظر گرفته می شود.
در طی بیوپسی کبد، پزشک سوزنی را به داخل کبد شما وارد کرده و یک قطعه از بافت را برای معاینه خارج می کند. آنها به شما بی حس کننده موضعی می دهند تا درد کاهش یابد.
درمان کبد چرب
در حال حاضر هیچ دارویی برای درمان قطعی بیماری کبد چرب وجود ندارد. جهت تهیه و آزمایش داروها برای درمان این بیماری، تحقیقات بیشتری لازم است.
در بسیاری از موارد، تغییر در شیوه زندگی می تواند به معالجه بیماری کبد چرب کمک کند. به عنوان مثال، پزشک ممکن است به شما موارد زیر را توصیه کند:
- محدود کردن یا قطع مصرف الکل
- کاهش وزن
- تغییرات در رژیم غذایی
درمان های خانگی کبد چرب
تغییرات سبک زندگی اولین روش برای بیماری کبد چرب است. بسته به شرایط فعلی و عادت های زندگی شما ممکن است موارد زیر توصیه شود:
- کاهش وزن
- کاهش میزان مصرف الکل
- رژیم غذایی غنی از مواد مغذی که کالری اضافی، چربی اشباع و چربی های ترانس نداشته باشد
- حداقل ۳۰ دقیقه ورزش در بیشتر روزهای هفته
طبق بررسی مایوکلینیک، برخی از شواهد نشان می دهند که مکمل های ویتامین E ممکن است به جلوگیری یا درمان آسیب های کبدی ناشی از بیماری کبد چرب کمک کند. با این حال، تحقیقات بیشتری مورد نیاز است. برخی از خطرات سلامتی مرتبط با مصرف زیاد ویتامین E وجود دارد.
همیشه قبل از امتحان کردن یک مکمل جدید یا داروی طبیعی با پزشک خود صحبت کنید. برخی مکمل ها یا داروهای طبیعی ممکن است فشار بیشتری بر کبد شما وارد کنند یا با داروهایی که مصرف می کنید در تداخل باشند.
رژیم غذایی برای بیماری کبد چرب
اگر به بیماری کبد چرب مبتلا هستید، پزشک ممکن است به شما برای تنظیم رژیم غذایی کمک کند تا خطر عوارض را کاهش دهد. پزشک معمولا موارد زیر را توصیه می کند:
- برنامه رژیم غذایی داشته باشید که سرشار از غذاهای گیاهی از جمله میوه، سبزیجات، حبوبات و غلات کامل باشد.
- مصرف کربوهیدرات های تصفیه شده مانند شیرینی، برنج سفید، نان سفید و سایر محصولات دانه تصفیه شده را محدود کنید.
- مصرف چربی های اشباع که در گوشت قرمز موجود است را محدود کنید.
- از مصرف چربی های ترانس که در بسیاری از غذاهای میان وعده فرآوری شده وجود دارد خودداری کنید.
- از مصرف الکل خودداری کنید.
عوامل خطر ابتلا به بیماری کبد چرب
نوشیدن مقادیر زیاد الکل، شما را در معرض خطر ابتلا به کبد چرب قرار می دهد.
موارد زیر نیز ممکن است در ابتلا به این بیماری نقش داشته باشند:
- چاقی
- مقاومت به انسولین
- دیابت نوع ۲
- سندرم تخمدان پلی کیستیک
- بارداری
- سابقه عفونت های خاص مانند هپاتیت C
- مصرف داروهای خاصی مانند متوترکسات، تاموکسیفن، آمیودارون و اسید والپروئیک
- سطح کلسترول بالا
- سطح تری گلیسیرید بالا
- قند خون بالا
- سندرم متابولیک
- سابقه خانوادگی ابتلا به بیماری کبد چرب
مراحل کبد چرب
کبد چرب می تواند طی چهار مرحله پیشرفت کند:
- کبد چرب ساده: وجود چربی اضافی در کبد.
- استئاتو هپاتیت: علاوه بر چربی اضافی، در کبد التهاب نیز وجود دارد.
- فیبروز: التهاب در کبد باعث ایجاد جای زخم شده است.
- سیروز: جای زخم گسترده شده است.
سیروز یک وضعیت بالقوه تهدیدکننده زندگی است که می تواند باعث نارسایی کبد شود و ممکن است غیر قابل برگشت باشد. به همین دلیل بسیار مهم است که در وهله اول از بروز آن جلوگیری شود.
جلوگیری از ابتلا به کبد چرب
برای جلوگیری از ابتلا به کبد چرب و عوارض احتمالی آن، پیروی از یک سبک زندگی سالم مهم است.
- محدود کردن یا اجتناب از مصرف الکل.
- وزن سالم خود را حفظ کنید.
- رژیم غذایی سرشار از مواد مغذی بخورید که چربی های اشباع، چربی های ترانس و کربوهیدرات های تصفیه شده کم باشد.
- برای کنترل قند خون، سطح تری گلیسیرید و کلسترول خود قدم بردارید.
- در صورت وجود برنامه درمانی توصیه شده برای دیابت، آن را دنبال کنید.
- حداقل ۳۰ دقیقه ورزش در بیشتر روزهای هفته داشته باشید.
انجام این مراحل همچنین می تواند به بهبود سلامت کلی شما کمک کند.
منبع : healthline.com | ترجمه اختصاصی کافه پزشکی