سیر تا پیاز آنسفالیت ؛ التهاب حاد مغز ناشی از ویروس یا اختلال خود ایمنی | کافه پزشکی

آنسفالیت التهاب حاد مغز است که بیشتر به دلیل عفونت ویروسی یا حمله اشتباه سیستم ایمنی بدن به بافت مغز ایجاد می شود. در آمریکا، آنسفالیت مسئول تقریبا ۱۹۰۰۰ بستری و ۶۵۰ میلیون دلار هزینه برای بیمارستان ها است. حدود ۱۵ درصد موارد آنسفالیت در جمعیت آلوده به HIV مشاهده می شود.

در پزشکی، “حاد” به معنای ناگهانی و رشد سریع است. این وضعیت معمولاً نیاز به مراقبت فوری دارد. شایع ترین علت آن عفونت ویروسی است؛ تلاش بدن برای مقابله با ویروس، مغز را دچار التهاب می کند. آنسفالیت به طور کلی با تب و سردرد آغاز می شود. علائم به سرعت وخیم تر می شوند و ممکن است تشنج، گیجی، خواب آلودگی و از دست دادن هوشیاری و حتی کما وجود داشته باشد. همراه کافه پزشکی باشید

آنسفالیت می تواند تهدید کننده حیات باشد اما نادر است. میزان مرگ و میر به عوامل مختلفی بستگی دارد از جمله شدت بیماری و سن. بیماران جوان تر تمایل زیادی به بهبودی دارند و بسیاری از مسائل مربوط به سلامت آنها در حال انجام است؛ در حالی که بیماران مسن بیشتر در معرض خطر عوارض و مرگ و میر هستند.

وقتی عفونت ویروسی مستقیما مغز یا نخاع را هدف قرار داده باشد، آنسفالیت اولیه نام دارد. انسفالیت ثانویه به عفونتی اطلاق می شود که از جای دیگر بدن شروع شده و سپس به مغز سرایت می کند.

انواع آنسفالیت

انواع مختلف این وضعیت از دلایل مختلف نشات می گیرند. مثلا آنسفالیت در ژاپن توسط پشه ها پخش می شود یا بعضی از موارد آنسفالیت بوسیله کنه ها پخش می شود.

آنسفالیت به دو دسته اولیه یا ثانویه نیز تقسیم می شود؛ البته اینجا اولیه یا ثانویه به معنی مکان ظهور آن نیست.

نوع اولیه می تواند در نتیجه قارچ، ویروس یا باکتری ایجاد کند. نوع ثانویه زمانی است که سیستم ایمنی بدن به یک عفونت قبلی پاسخ می دهد و به اشتباه به مغز حمله کند.

علائم آنسفالیت

بیمار به طور معمول دارای تب، سردرد و فتوفوبیا (حساسیت بیش از حد به نور) است. همچنین ممکن است ضعف و تشنج عمومی وجود داشته باشد.

همچنین ممکن است فرد دچار سفتی گردن شود که می تواند منجر به تشخیص نادرست مننژیت شود. ممکن است سفتی اندام و حرکات آهسته دست و پا نیز وجود داشته باشد. همچنین ممکن است بیمار دچار خواب آلودگی و سرفه شود.

در موارد جدی تر فرد سردرد های بسیار شدید، تهوع، استفراغ، گیجی، از دست دادن حافظه، مشکلات گفتار، مشکلات شنوایی، توهم و همچنین تشنج و احتمالاً اغما را تجربه کند. در بعضی موارد، بیمار می تواند پرخاشگر شود.

علائم و نشانه ها در نوزادان

در ابتدا، تشخیص آنسفالیت در کودکان و نوزادان سخت است. والدین یا سرپرستان باید مراقب استفراغ، گریه مداوم و سفتی بدن نوزاد باشند.

علل آنسفالیت

آنسفالیت می تواند در نتیجه عفونت مستقیم مغز توسط ویروس، باکتری یا قارچ ایجاد شود یا سیستم ایمنی بدن به عفونت قبلی پاسخ دهد و به اشتباه به مغز حمله می کند.

انسفالیت اولیه را می توان به سه دسته اصلی ویروس ها تقسیم کرد:

• ویروس های رایج از جمله HSV (ویروس تبخال) و EBV (ویروس اپشتین بار)
• ویروس های کودکی از جمله سرخک و اوریون
• آربوویروس (گسترش یافته توسط پشه ها، کنه ها و حشرات دیگر) از جمله آنسفالیت ژاپنی و آنسفالیت ناشی از کنه

آنسفالیت ثانویه ممکن است در اثر عارضه عفونت ویروسی ایجاد شود. علائم روزها یا حتی چند هفته پس از عفونت اولیه ظاهر می شوند. سیستم ایمنی بدن سلول های سالم مغز را به عنوان ارگانیسم های خارجی می بیند و به آنها حمله می کند. ما هنوز نمی دانیم دلیل این جریان چیست.

در بیش از ۵۰ درصد موارد، علت دقیق بیماری مشخص نشده است.

ابتلا به آنسفالیت بیشتر در کودکان، بزرگسالان مسن، افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف و مناطقی که پشه ها و کنه ها، ویروس های خاص را گسترش می دهند بیشتر دیده می شود.

درمان آنسفالیت

درمان آنسفالیت به کاهش علائم متمرکز است. فقط تعداد محدودی از آنتی ویروس های خاص قابل اطمینان وجود دارند که می توانند کمک کنند؛ یکی از آنها آسیکلوویر است. موفقیت در بیشتر عفونت ها محدود است مگر در مواردی که این بیماری ناشی از ویروس هرپس باشد.

ممکن است از کورتیکواستروئیدها برای کاهش التهاب مغز استفاده شود به خصوص در موارد آنسفالیت ثانویه. اگر بیمار علائم شدیدی داشته باشد، ممکن است نیاز به تهویه مکانیکی داشته باشد تا به آنها در تنفس و سایر اقدامات حمایتی کمک کند.

ضد تشنج گاهی به بیمارانی که تشنج دارند داده می شود. آرام بخش ها می توانند برای تشنج، بی قراری و تحریک پذیری موثر باشند. برای بیماران دارای علائم خفی ، بهترین درمان استراحت، نوشیدن فراوان مایعات و مصرف استامینوفن برای تب و سردرد است

تشخیص آنسفالیت

پزشکانی که علائم کلاسیک را در بزرگسالان – تب ، سردرد ، سردرگمی و گاها تشنج یا تحریک پذیری – و علائم کلاسیک را در کودکان – اشتهای ضعیف و تب – شناسایی می کنند ممکن است آزمایش های تشخیصی دیگری را درخواست دهند.

معاینه عصبی، گیجی و خواب آلودگی بیمار را مشخص می کند. اگر گردن ناشی از تحریک مننژ ها (غشایی که مغز و نخاع را پوشانده است) سفت باشد، پزشک ممکن است تشخیص مننژیت یا مننژو آنسفالیت را در نظر بگیرد.

پانکسیون کمری که نمونه ای از مایع مغزی نخاعی را از ستون فقرات می گیرد، ممکن است سطح پروتئین و گلبول های سفید خون را بالاتر از حد طبیعی نشان دهد. با این وجود این آزمایش همیشه قطعی نیست؛ در بعضی موارد، ممکن است نتایج حتی اگر بیمار مبتلا باشد، به حالت عادی برگردد.

سی تی اسکن ممکن است در تشخیص تغییرات ساختار مغز مفید باشد. همچنین می تواند دلایل دیگری مانند سکته مغزی، آنوریسم یا تومور را رد کند. با این حال، MRI بهترین گزینه تصویربرداری برای آنسفالیت است و می تواند تغییرات کلاسیک مغز را که نشان دهنده این بیماری است شناسایی کند.

EEG (الکتروآنسفالوگرافی) که فعالیت الکتریکی مغز را تحت نظر دار ، ممکن است امواج تیز را در یک یا هر دو لوب تمپورال در بیماران مبتلا به آنسفالیت نشان دهد.

اگر تصور شود علت عفونت ویروس نیل غرب است، پزشک ممکن است آزمایش خون را درخواست کند.

عوارض آنسفالیت

اکثر بیمارانی که به آنسفالیت مبتلا هستند حداقل یک عارضه دارند؛ به خصوص بیماران سالخورده و افرادی که در مراحل اولیه تحت درمان قرار نگرفته اند.

عوارض ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• از دست دادن حافظه – به ویژه در بین افرادی که به ویروس هرپس مبتلا بودند
• تغییرات رفتاری یا شخصیتی – مانند نوسانات خلقی، دوره های نا امیدی و عصبانیت و اضطراب
• صرع
• مشکلات زبان و گفتار

جلوگیری از ابتلا به آنسفالیت

واکسن ها، موثرترین روش برای کاهش خطر ابتلا هستند. این موارد شامل واکسن سرخک، اوریون و سرخچه است.

در مناطقی که پشه ها دارای ویروس های ایجاد کننده آنسفالیت هستند، افراد باید اقدامات لازم را برای کاهش احتمال گزش انجام دهند. این امر ممکن است شامل پوشیدن لباس مناسب، جلوگیری از بیرون رفتن در مواقع مشخصی که تعداد زیادی از پشه ها در سطح شهر وجود دارند، دور کردن پشه ها از محل سکونت، استفاده از مواد دافع پشه و اطمینان از عدم وجود آب راکد در اطراف خانه.

منبع : medicalnewstoday.com