اطلاعات دارویی : ریواروکسابان Rivaroxaban | کافه پزشکی
ریواروکسابان یک داروی رقیق کننده خون است و برای جلوگیری از سکته در افراد دارای فیبریلاسیون دهلیزی غیر دریچه ای، جلوگیری از ایجاد و درمان وجود لخته در عروق خونی، جلوگیری از ترومبوز ورید های عمقی پس از جراحی جایگزینی مفصل زانو یا لگن و جلوگیری از مشکلات قلبی شدید مانند سکته قلبی یا مغزی در افراد دارای بیماری عروق کرونر (CAD) یا بیماری عروق محیطی (PAD) استفاده می شود.
ریواروکسابان نیاز به تجویز پزشک دارد و در فرم قرص خوراکی در بازار موجود است. قرص خوراکی ریواروکسابان با نام تجاری زارلتو در بازار موجود است. همراه کافه پزشکی باشید
آنچه در این پست کافه پزشکی خواهید دید
مکانیسم اثر ریواروکسابان
ریواروکسابان به دسته دارویی آنتی کوآگولانت ها تعلق دارد که با بلاک کردن فاکتور Xa کار می کند.
ریواروکسابان با بلاک کردن فاکتوری به نام Xa از شکل گیری لخته خونی جلوگیری می کند. بلاک شدن فاکتور Xa، سطح آنزیمی به نام ترومبین در بدن کاهش می یابد. ترومبین ماده ای ضروری برای تشکیل لخته در خون است. با کاهش سطح ترومبین از تشکیل لخته جلوگیری می شود.
سکته قلبی، سکته مغزی و دیگر مشکلات جدی قلبی می توانند در اثر لخته خون ایجاد شوند، پس این دارو با کاهش تشکیل لخته خون باعث کاهش ریسک ابتلا به این بیماری ها نیز می شود.
عوارض جانبی ریواروکسابان
قرص خوراکی ریواروکسابان می تواند عوارض جانبی خفیف تا جدی ایجاد کند. لیست زیر شامل تمام عوارص جانبی این دارو نمی باشد. برای اطلاعات بیشتر با پزشک خود مشورت کنید.
عوارض جانبی رایج این دارو عبارتند از:
خونریزی که علائم آن عبارتند از:
- کبودی راحت
- خونریزی دیر قطع شونده
اگر این علائم خفیف باشند ممکن است در عرض چند روز تا دو هفته برطرف شوند اما اگر علائم شدید باشند و رفع نمی شوند به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید.
عوارض جانبی جدی
اگر عوارض جانبی جدی یا علائم تهدید کننده حیات داشتید، با پزشک خود یا اورژانس تماس بگیرید. عوارض جانبی جدی و علائم آن به شرح زیر است:
خونریزی شدید که علائم آن عبارتند از:
- خونریزی غیر قابل انتظار یا طولانی مانند خونریزی مکرر بینی، خونریزی غیر عادی از لثه ها، خونریزی قاعدگی بیشتر از حد معمول یا خونریزی های واژینال دیگر
- خونریزی شدید یا غیر قابل کنترل
- ادرار به رنگ قرمز، صورتی یا قهوه ای
- مدفوع تیره مانند قیر
- سرفه خونی یا سرفه لخته خون
- استفراغ خونی یا استفراغ به شکل دانه های قهوه
- درد، تورم یا ترشحات اطراف زخم
لخته خون در ناحیه اسپاین یا اپیدورال: افرادی که از این دارو استفاده می کنند و تحت تزریق دارو های دیگر در ناحیه اسپاین یا اپیدورال، یا سوراخ کردن اسپاینال قرار می گیرند، در ریسک تشکیل لخته خون شدید قرار می گیرند. این می تواند منجر به فلج شدن طولانی مدت یا دائم شود. علائم آن عبارتند از:
- درد، مور مور شدن یا بی حسی
- ضعف عضلانی مخصوصا در پا ها
- بی اختیاری (از دست دادن کنترل روده یا مثانه)
تداخلات دارویی ریواروکسابان
قرص خوراکی ریواروکسابان ممکن است با دارو های دیگر، ویتامین ها و محصولات گیاهی که مصرف می کنید تداخل داشته باشد. (تداخل زمانی رخ می دهد که یک ماده کارکرد دارو را تغییر می دهد و از عملکرد صحیح دارو جلوگیری کند)
برای جلوگیری از تداخل دارویی، پزشک باید تمام داروهای مصرفی شما را به دقت مدیریت کند. تمام دارو ها، ویتامین ها و محصولات گیاهی که مصرف می کنید را به پزشک خود اطلاع دهید. برای اطلاع از تداخلات دارویی با پزشک یا داروساز صحبت کنید.
لیست زیر شامل تمام تداخلات دارویی ممکن این دارو نمی باشد. برای اطلاعات بیشتر با پزشک خود مشورت کنید.
نمونه های تداخلات دارویی ریواروکسابان در زیر بیان شده است:
دارو های ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs)
در هنگام مصرف ریواروکسابان با دارو های NSAIDs احتیاط کنید. مصرف همزمان آن ها ممکن است ریسک خونریزی شما را افزایش دهد زیرا هر دو این دارو های از تشکیل لخته جلو گیری می کنند. داروهای NSAIDs عبارتند از:
- دیکلوفناک
- اتودولاک
- فنوپروفن
- فلوبیپروفن
- ایبوپروفن
- اندومتاسین
- کتوپروفن
- کتورولاک
- مفنامیک اسید
- ملوکسیکام
دارو های ضد پلاکت
در هنگام مصرف ریواروکسابان با کلوپیدوگرل احتیاط کنید. مصرف همزمان آن ها ممکن است ریسک خونریزی شما را افزایش دهد زیرا هر دو این دارو های از تشکیل لخته جلو گیری می کنند.
آسپرین: در هنگام مصرف ریواروکسابان با آسپرین احتیاط کنید. مصرف همزمان آن ها ممکن است ریسک خونریزی شما را افزایش دهد زیرا هر دو این دارو های از تشکیل لخته جلو گیری می کنند.
دارو های رقیق کننده خون
از مصرف همزمان داروهای رقیق کننده خون با ریواروکسابان پرهیز کنید زیرا هر دو از تشکیل لخته جلوگیری می کنند. اگر این دارو ها را همزمان مصرف کنید خون شما بیش از حد رقیق می شود و احتمال خونریزی شما افزایش می یابد. این دارو ها عبارتند از:
- وارفارین
- هپارین
- انوکساپارین
دارو های HIV
از مصرف همزمان ریواروکسابان با دارو های HIV دسته مهار کننده های پروتئاز پرهیز کنید. این دارو ها سطح ریواروکسابان را در بدن افزایش می دهند و این می تواند باعث خونریزی بیشتر شود. این دارو ها عبارتند از:
- اتازاناویر
- داروناویر
- فوسامپرناویر
- ایندیناویر
- لوپیناویر/ ریتوناویر
- نلفیناویر
- ریتوناویر
- اسکویناویر
- تیپراناویر
دارو های ضد قارچ
دارو های ضد قارچ سطح ریواروکسابان را در بدن افزایش می دهند و باعث رقیق شدن بیشتر خون و افزایش احتمال خونریزی می شوند. از مصرف همزمان آن ها با ریواروکسابان پرهیز کنید. این دارو ها عبارتند از:
- کتوکونازول
- ایتراکونازول
دارو های درمان سل
از مصرف همزمان این دارو ها با ریواروکسابان پرهیز کنید زیرا باعث کاهش سطح ریواروکسابان در بدن می شود و اثر آن را کاهش می دهد. این دارو ها عبارتند از:
- ریفامپین
- ریفابوتین
- ریفاپنتین
دارو های ضد تشنج
از مصرف همزمان این دارو ها با ریواروکسابان پرهیز کنید زیرا باعث کاهش سطح ریواروکسابان در بدن می شود و اثر آن را کاهش می دهد. این داروها عبارتند از:
- کاربامازپین
- اتوتوئین
- فوس فنی توئین
- فنی توئین
- فنوباربیتال
دارو های دیگر
اگر عملکرد کلیه شما ضعیف است، نباید این دارو ها را با ریواروکسابان مصرف کنید، مگر اینکه مزایا مصرف آن بیشتر از خطر خونریزی باشد. پزشک تشخیص می دهد که آیا مصرف این دارو ها با ریووروکسابان برای شما بی خطر است یا خیر. این دارو ها عبارتند از:
- اریترومایسین
- دیلتیازم
- وراپامیل
- دروندارون
هشدار های ریواروکسابان
هشدار جعبه سیاه: ریواروکسابان دارای هشدار جعبه سیاه است. این جدی ترین هشدار سازمان غذا و دارو (FDA) است. هشدار جعبه سیاه نشان دهنده اثرات دارویی است که ممکن است خطرناک باشد.
هشدار درباره قطع درمان: از قطع ناگهانی این دارو و بدون اطلاع پزشک خود پرهیز کنید. قطع ناگهانی این دارو باعث ایجاد لخته در خون و افزایش احتمال سکته می شود.
لخته خون در ناحیه اسپاین یا اپیدورال: افرادی که از این دارو استفاده می کنند و تحت تزریق دارو های دیگر در ناحیه اسپاین یا اپیدورال، یا سوراخ کردن اسپاینال قرار می گیرند، در ریسک تشکیل لخته خون شدید قرار می گیرند. این می تواند منجر به فلج شدن طولانی مدت یا دائم شود. اگر کاتتر اپیدورال (لوله نازل در کمر) دارید تا دارو برای شما تزریق کنند و یا اگر از دارو های NSAIDs برای جلوگیری از تشکیل لخته استفاده می کنید، ریسک تشکیل لخته اسپاینال یا اپیدورال در شما پیشتر است. همچنین اگر سابقه سوراخ کردن اسپاین یا اپیدورال یا جراحی اسپاین یا مشکلات دیگر ستون فقرات دارید ریسک تشکیل لخته اسپاینال یا اپیدورال در شما بیشتر است.
در صورت مصرف این دارو و بی حسی نخاعی یا سوراخ شدن نخاع، پزشک باید علائم لخته خونی اسپاینال یا اپیدورال را در شما پایش کند. اگر علائمی مانند درد، مور مور شدن، بی حسی یا از دست دادن کنترل روده یا مثانه دارید، فورا به پزشک خود اطلاع دهید. همچنین اگر ضعف عضلانی مخصوصا در پا ها دارید، به پزشک خود اطلاع دهید.
هشدار ریسک خونریزی: این دارو ریسک خونریزی را افزایش می دهد که می تواند جدی یا حتی کشنده باشد. اگر علائم خونریزی جدی دارید، با پزشک خود یا اورژانس تماس بگیرید. علائم خونریزی عبارتند از:
- خونریزی غیر قابل انتظار یا طولانی مانند خونریزی مکرر بینی، خونریزی غیر عادی از لثه ها، خونریزی قاعدگی بیشتر از حد معمول یا خونریزی های واژینال دیگر
- خونریزی شدید یا غیر قابل کنترل
- ادرار به رنگ قرمز، صورتی یا قهوه ای
- مدفوع تیره مانند قیر
- سرفه خونی یا سرفه لخته خون
- استفراغ خونی یا استفراغ به شکل دانه های قهوه
- درد، تورم یا ترشحات اطراف زخم
- سردرد، سرگیجه یا ضعف
هنگام خونریزی غیر قابل کنترل می توان از دارو Andexxa برای ریورس کردن اثر ریواروکسابان استفاده کرد. این دارو توسط کادر درمانی یا اورژانس از طریق یک خط وریدی IV تزریق می شود. برای اطلاعات بیشتر با پزشک خود مشورت کنید.
هشدار برای دریچه مصنوعی قلب: اگر دریچه مصنوعی (پروتز) دارید، این دارو را مصرف نکنید. این دارو در افراد دارای دریچه های قلبی مصنوعی مورد مطالعه قرار نگرفته است.
هشدار جراحی: قبل از اقدامات پزشکی یا دندان پزشکی، لازم است مصرف این دارو را برای مدتی متوقف کنید. پزشک به شما اطلاع می دهد چه موقع مصرف دارو را متوقف کنید و چه زمانی دوباره مصرف آن را شروع کنید. پزشک ممکن است دارو دیگری برای جلوگیری از ایجاد لخته برای شما تجویز کند.
هشدار آلرژی: این دارو می تواند باعث واکنش شدید حساسیتی شود. علائم آن عبارتند از:
- مشکل در تنفس
- ورم گلو یا زبان
اگر این علائم را داشتید با اورژانس تماس بگیرید.
اگر به این دارو حساسیت دارید از آن استفاده نکنید زیرا مصرف مجدد آن می تواند کشنده باشد.
هشدار برای افراد دارای شرایط خاص پزشکی
برای افراد دارای مشکلات خونریزی: اگر خونریزی غیر عادی دارید از این دارو استفاده نکنید زیر باعث رقیق شدن خون و شدید شدن خونریزی می شود. اگر طی مصرف این دارو خونریزی غیر عادی دارید به پزشک خود اطلاع دهید.
برای افراد دارای مشکلات کبدی: اگر مشکلات کبدی متوسط تا شدید دارید یا مشکلات کبدی همراه با خونریزی دارید، از این دارو استفاده نکنید. اگر مشکلات کبدی دارید، کبد شما نمی تواند این دارو را از بدن پاک کند و این باعث افزایش سطح دارو در بدن و افزایش ریسک خونریزی می شود.
برای افراد دارای مشکلات کلیوی: اگر مشکلات کلیوی دارید، باید دوز کمتری از این دارو را مصرف کنید و یا اصلا آن را مصرف نکنید. اگر مشکلات کلیوی دارید، کلیه شما نمی تواند این دارو را از بدن پاک کند و این باعث افزایش سطح دارو در بدن و افزایش ریسک خونریزی می شود.
هشدار برای گروه های دیگر
برای زنان باردار: مطالعات حیوانی در زنان بارداری که این دارو را مصرف کردند آسیب به جنین را نشان نداده است. با این حال مطالعات انسانی کافی درباره اثر این دارو بر جنین انجام نشده است. مصرف این دارو در بارداری می تواند باعث خوتریزی شدید و زایمان زودرس شود. اگر باردار هستید و یا برنامه بارداری دارید، به پزشک خود اطلاع دهید. این دارو تنها زمانی در زنان باردار استفاده می شود که مزایای آن بیشتر از معایب آن باشد.
اگر طی مصرف دارو باردار شدید به پزشک خود اطلاع دهید.
برای زنان شیرده: این دارو می تواند وارد شیر مادر شود. باید تصمیم بگیرید شیردهی یا مصرف این دارو را قطع کنید.
برای سالمندان: احتمال سکته و خونریزی با افزایش سن افزایش می یابد اما مزایا مصرف این دارو در سالمندان بیشتر از خطرات آن است.
برای کودکان: مصرف این دارو در کودکان با سن کمتر از ۱۸ سال مورد مطالعه قرار نگرفته است و نباید در آن ها استفاده شود.
نحوه مصرف ریواروکسابان
قرص های خوراکی ریواروکسابان هم برای درمان کوتاه مدت و هم برای درمان طولانی مدت استفاده می شود. پزشک شما تشخیص می دهد چه مدت باید از این دارو استفاده کنید. مصرف دارو بر خلاف روش تجویز شده ممکن است خطرات جدی ایجاد کند.
اگر مصرف دارو را متوقف کنید و اصلا از آن استفاده نکنید: بدون اطلاع پزشک خود دارو را قطع نکنید. اگر مصرف دارو به طور ناگهانی متوقف کنید، احتمال تشکیل لخته و سکته افزایش می یابد. قبل از تمام شدن دارو خود، دارو جدید تهیه کنید.
اگر دوز دارو را فراموش کنید و یا آن را طبق برنامه استفاده نکنید: دارو ممکن است به خوبی عمل نکند. برای کارکرد خوب باید همیشه مقداری از دارو در بدن موجود باشد.
اگر مقدار زیادی دارو مصرف کنید: ممکن است سطح دارو در بدن شما به طور خطرناکی بالا رود و احتمال خونریزی افزایش می یابد که می تواند کشنده باشد.
اگر احساس می کنید مقدار زیادی دارو مصرف کردید با اورژانس تماس بگیرید.
ملاحظات مهم ریواروکسابان
نکات زیر را به خاطر داشته باشید:
- قرص های ۱۵ و ۲۰ میلی گرمی را با غذا مصرف کنید. می توانید قرص های ۲.۵ و ۱۰ میلی گرمی این دارو را با یا بدون غذا مصرف کنید
- می توانید قرص له کنید و با یک قاشق سس سیب مخلوط کنید و آن را بخورید. بلافاصله بعد از آن وعده غذایی خود را بخورید.
- اگر فیبریلاسیون دهلیزی غیر دریچه ای دارید و از این دارو برای جلوگیری از سکته مغزی و لخته شدن خون استفاده می کنید، باید آن را همراه با وعده غذایی عصرانه خود مصرف کنید.
- دارو را در دما ۲۵ درجه سانیی گراد نگهداری کنید.
- دارو را به دور از رطوبت نگهداری کنید
- دارو را همیشه همراه خود و در کیف در دسترس داشته باشید
- اشعه X در فرودگاه به داروی شما آسیب نمی رساند. نگران آن نباشید
- همیشه ظرف اصلی دارو که برچسب تجویز دارد را همراه خود داشته باشید
- از نگهداری دارو در ماشین، هنگامی که هوا بسیار گرم یا بسیار سرد است اجتناب کنید
پایش کلینیکی
در طی درمان با ریواوروکسابان، پزشک موارد زیر را در شما بررسی می کند:
خونریزی فعال: اگر علائم خونریزی دارید، پزشک ممکن است آزمایشاتی را انجام دهد تا مطمئن شود واقعا خونریزی دارید یا خیر.
عملکرد کلیوی: اگر کلیه ها به درستی کار نکنند، قادر به پاک کردن دارو از بدن نخواهد بود و باعث افزایش سطح دارو در بدن و افزایش ریسک خونریزی می شود. پزشک ممکن است دوز دارو شما را کاهش دهد یا دارو شما را تغییر دهد.
عملکرد کبدی: اگر کبد به درستی کار نکند، قادر به پاک کردن دارو از بدن نخواهد بود و باعث افزایش سطح دارو در بدن و افزایش ریسک خونریزی می شود. پزشک ممکن است دارو شما را تغییر دهد.
منبع : healthline.com | ترجمه اختصاصی کافه پزشکی