همه چیز درباره سی تی اسکن یا توموگرافی کامپیوتری CT Scan | کافه پزشکی

توموگرافی کامپیوتری (CT) از تکنولوژی پیشرفته اشعه ایکس برای کمک به تشخیص انواع بیماری ها و شرایط استفاده می کند. سی تی اسکن سریع، بدون درد، غیر تهاجمی و دقیق است. در موارد اضطراری، می تواند آسیب های داخلی و خونریزی را به اندازه کافی برای کمک به نجات جان افراد نشان دهد.

اگر احتمال دارد شما حامله باشید، به پزشک خود اطلاع دهید و بیماری های اخیر، شرایط پزشکی، داروهایی که مصرف می کنید و آلرژی ها را به او بگویید. شما باید چند ساعت قبل از خوردن یا آشامیدن پرهیز کنید. اگر حساسیت به مواد کنتراست دارید، پزشک ممکن است داروهایی برای کاهش خطر واکنش آلرژیک تجویز کند. جواهرات را در خانه بگذارید و لباسهای راحت بپوشانید. ممکن است از شما خواسته شود که لباس های مخصوصی برای محافظت تحت عنوان گان بپوشید. همراه کافه پزشکی باشید.

سی تی اسکن چیست ؟ 

توموگرافی کامپیوتری که معمولا به عنوان CT یا CAT اسکن شناخته می شود، آزمایش پزشکی تشخیصی است که مانند اشعه ایکس سنتی، چندین تصویر یا تصاویر از داخل بدن تولید می کند.

تصاویر مقطعی ایجاد شده در طی یک سیتی اسکن می تواند در چندین صفحه بازسازی شود و حتی می تواند تصاویر سه بعدی ایجاد کند. این تصاویر را می توان بر روی یک مانیتور کامپیوتر مشاهده، بر روی فیلم یا چاپگر ۳D چاپ، یا به سی دی یا دی وی دی منتقل کرد.

CT اسکن تصاویر اندام های داخلی، استخوان، بافت نرم و رگ های خونی، جزئیات بیشتر نسبت به اشعه X سنتی به خصوص بافت های نرم و عروق خونی را فراهم می کند.

با استفاده از تجهیزات تخصصی برای ایجاد و تفسیر سی تی اسکن، رادیولوژیست ها می توانند به راحتی مشکلات مربوط به سرطان، بیماری های قلبی عروقی، بیماری های عفونی، آپاندیس، تروما و اختلالات اسکلتی عضلانی را تشخیص دهند.

برخی از دلایل معمول استفاده از سی تی اسکن چیست؟

سی تی اسکن دارای ویژگی های زیر است :

یکی از سریع ترین و دقیق ترین ابزار برای بررسی قفسه سینه، شکم و لگن است، زیرا جزئیات دقیق و مقدماتی را در مورد انواع بافت ارائه می دهد.

برای بررسی بیماران مبتلا به آسیب های ناشی از تروما مانند یک تصادف خودرو موثر است.

انجام شده در بیماران مبتلا به علائم حاد مانند قفسه سینه یا درد شکمی و یا مشکل تنفس.

اغلب بهترین روش برای تشخیص سرطان در قفسه سینه، شکم و لگن، مانند لنفوم و سرطان ریه، کبد، کلیه، تخمدان و پانکراس است. این بهترین روش در نظر گرفته می شود زیرا تصویر اجازه می دهد پزشک برای تایید حضور تومور، اندازه گیری اندازه آن، تعیین محل دقیق آن و تعیین میزان درگیری آن با سایر بافت های نزدیک از آن استفاده کند.

CT برای ارزیابی آمبولی ریه (لخته خون در عروق ریه) و همچنین برای آنوریسم آئورت مورد استفاده قرار می گیرد.

در کودکان، CT اغلب برای ارزیابی موارد زیر استفاده می شود:

• لنفوم
• نوروبلاستوما
• تومورهای کلیه
• ناهنجاری های مادرزادی قلب، کلیه ها و عروق خونی
• فیبروز کیستیک
• عوارض آپاندیسیت حاد
• عوارض پنومونی
• بیماری روده التهابی
• صدمات شدید

متخصصان رادیولوژیست و انکولوژیستها اغلب از CT برای موارد زیر استفاده می کنند :

• آسیب های قلب و عروق، کبد، طحال، کلیه ها، روده ها و یا سایر اعضای داخلی در موارد تروما به سرعت تشخیص داده می شود.
• راهنمای بیوپسی ها و روش های دیگر مانند تخلیه آبسه و درمان با حداقل تهاجم.
• برنامه ریزی و ارزیابی نتایج جراحی، مانند پیوند عضو یا بای پس معده.
• پایش درستی درمان تابش برای تومورها و همچنین پاسخ مانیتور به شیمی درمانی.
• اندازه گیری تراکم معدنی استخوان برای تشخیص پوکی استخوان.

چگونه باید برای سی تی اسکن آماده شوم؟

لباس راحت بپوشید. اشیاء فلزی، از جمله جواهرات، عینک، پروتزهای دندانی و گیره های مو، ممکن است بر روی تصاویر سی تی تاثیر بگذارند و باید قبل از تصویربرداری برداشته شوند. همچنین ممکن است از شما خواسته شود که سمعک را بردارید. از زنان خواسته خواهد شد که سینه ریز های حاوی فلزات را بردارند.

اگر مواد کنتراست در تصویر برداری شما استفاده شود از شما خواسته خواهد شد تا چند ساعت قبل از سی تی اسکن از خوردن یا نوشیدن چیزی بپرهیزید. شما باید پزشک خود را از تمام داروهایی که مصرف می کنید مطلع کنید. اگر حساسیت دارید برای مواد کنتراست شناخته شده، پزشک شما ممکن است داروهایی (معمولا یک استروئید) تجویز کند تا خطر ابتلا به واکنش آلرژیک را کاهش دهد.

همچنین پزشک خود را از هر بیماری اخیر یا سایر شرایط پزشکی از جمله سابقه بیماری قلبی، آسم، دیابت، بیماری کلیوی یا مشکلات تیروئید مطلع سازید. هر یک از این شرایط ممکن است خطر یک عارضه غیرمعمول را افزایش دهد.

در صورت وجود هر گونه احتمال حاملگی، پزشک و تکنسین CT باید مطلع شوند.

تجهیزات CT چگونه به نظر می رسد؟

اسکنر سی تی معمولا یک دستگاه بزرگ مانند جعبه با تونل کوتاه در مرکز است. شما بر روی یک تخت محدود قرار می گیرید که از این تونل به داخل و خارج می شود. ایستگاه کاری کامپیوتری که اطلاعات تصویربرداری را پردازش می کند در یک اتاق کنترل جداگانه واقع شده است، جایی که تکنولوژیست اسکنر را اجرا می کند و در معرض دید مستقیم بررسی می کند و معمولا با استفاده از بلندگو و میکروفون با شما صحبت می کند.

سی تی اسکن چگونه کار می کند؟

در بسیاری از موارد، سی تی اسکن بسیار شبیه سایر آزمایش های اشعه ایکس است. قطعات مختلف بدن اشعه ایکس را در درجه های مختلف جذب می کند. این تفاوت حیاتی در جذب است که اجازه می دهد تا قطعات بدن از یکدیگر در یک فیلم اشعه ایکس یا CT متمایز می شود.

با استفاده از CT اسکن، پرتوهای ایکس و مجموعه ای از آشکارسازهای اشعه ایکس الکترونیک در اطراف شما چرخش می کنند ,و میزان اشعه جذب شده در طول بدن شما را اندازه گیری می کنند. یک برنامه کامپیوتری مخصوص این حجم زیادی از داده ها را برای ایجاد تصاویر دوبعدی مقطعی از بدن شما پردازش می کند که پس از آن روی یک مانیتور نمایش داده می شود. هنگامی که برش های تصویر توسط نرم افزار های کامپیوتری دوباره جمع می شوند، نتیجه یک دید کلی چند بعدی از داخل بدن شما است.

در پیکربندی تکنولوژی تشخیصی، تقریبا تمام سی تی اسکنرها اجازه می دهد تا برش های متعدد را در یک چرخش به دست آورند. این اسکنرها که CT یا Multidetector CT نامیده می شوند، اجازه می دهند تا تکه های نازک را در یک دوره کوتاه تر به دست آورند، که جزئیات و امکانات بیشتری را مشاهده می کنند.

CT اسکنر های مدرن بسیار سریع هستند و می توانند بخش های بزرگ بدن را فقط چند ثانیه و حتی سریعتر در کودکان اسکن کنند. چنین سرعتی برای همه بیماران مفید است، اما در کودکان، افراد سالخورده و بیمارانی که در معرض خطر قرار دارند، حتی ممکن است برای مدت کوتاهی که لازم است عکسبرداری شوند، مشکل وجود داشته باشد.

برای برخی از آزمایشات CT، یک ماده کنتراست برای افزایش دید در ناحیه بدن مورد مطالعه استفاده می شود.

روش انجام چطور است؟

شما بر روی تخت تست سی تی اسکن دراز می کشید. تسمه ها و بالش ها می توانند برای کمک به شما در حفظ موقعیت صحیح باقی بمانند.

بسیاری از اسکنرها به اندازه کافی سریع هستند که کودکان بدون آرام بخشی و سدیشن اسکن شوند. در موارد خاص، ممکن است برای افرادی که هنوز نمیتوانند بدون حرکت و آرام باشند، آرام بخش تجویز شود. حرکت باعث تار شدن تصاویر و کاهش کیفیت آزمون خواهد شد همانطور که بر روی عکس تاثیر می گذارد.

اگر مواد کنتراست مورد استفاده قرار گیرد، بسته به نوع تست از راه خوراکی، تزریق از طریق یک خط وریدی (IV) و یا به ندرت توسط آنما اعمال می شود.

بعد، جدول به سرعت از طریق اسکنر حرکت می کند تا موقعیت صحیح شروع اسکن را تعیین کند. از شما ممکن است خواسته شود نفس خود را در طول اسکن نگه دارید. هر گونه حرکات تنفس یا حرکات بدن می تواند منجر به اشکال در تصاویر شود. این از دست دادن کیفیت تصویر می تواند شباهتی به تاری دید در عکس گرفته شده از یک شی متحرک دیده می شود.

هنگامی که معاینه تکمیل می شود، از شما خواسته می شود منتظر بمانید تا تکنولوژیست تایید کند که تصاویر به اندازه کافی با کیفیت هستند یا خیر.

معاینه CT معمولا ظرف ۳۰ دقیقه تکمیل می شود. بخش تزریق کنتراست داخل وریدی معمولا ۱۰ تا ۳۰ ثانیه طول می کشد.

فرد در طول و بعد از این روش چه چیزی تجربه می کند؟

سی تی به طور کلی بدون درد، سریع و آسان است. اگرچه اسکن کردن به خودی خود باعث درد نمی شود، ممکن است نیاز به چند دقیقه بی حرکتی ناراحت کننده باشد. اگر بی حرکت ماندن برای شما دشوار است، بسیار عصبی یا مضطرب هستید و یا درد مزمن دارید، ممکن است تکنسین یا پرستار، تحت هدایت یک پزشک، بعضی از داروها را برای کمک به شما در انجام CT اسکن تجویز کنند.

اگر یک ماده کنتراست داخل وریدی استفاده می شود، هنگامی که سوزن به داخل رگ وارد می شود، درد کمی احساس می کنید. شما احتمالا در حین تزریق مواد کنتراست، یک طعم فلزی در دهانتان حس می کنید که بیشتر از یک یا دو دقیقه طول می کشد. ممکن است احساسی مانند ادرار کردن داشته باشید؛ با این حال، این در واقع اثر کنتراست است و به سرعت کاهش می یابد.

اگر مواد کنتراست بلعیده شود، ممکن است طعم و مزه ناخوشایند پیدا کنید؛ با این حال، اکثر بیماران به راحتی می توانند آن را تحمل کنند. اگر مواد کنتراست توسط انما داده شود ممکن است حس شکم درد را تجربه کنید و نیاز مبرم به خارج شدن مایع داشته باشید. در این مورد، صبور باشید زیرا ناراحتی خفیف طولانی نخواهد ماند.

هنگام وارد شدن به سی تی اسکن، خطوط ویژه نور ممکن است بر روی بدن شما نشان داده شوند که برای اطمینان از اینکه شما به درستی قرار گرفته اند، استفاده می شود. با استفاده از CT اسکنرهای مدرن، صدای وزیدن، کج کردن و صدای خندیدن را به گوش می رسانند زیرا قطعات داخلی CT اسکن که معمولا برای شما قابل مشاهده نیستند، در طول فرآیند تصویربرداری اطراف شما می چرخند.

شما در حین سیتی اسکن تنها در اتاق هستید، مگر شرایط خاصی وجود داشته باشد. به عنوان مثال، گاهی اوقات والدین با پوشیدن یک سپر سربی ممکن است با فرزند خود در اتاق باشند. با این حال، تکنسین همیشه قادر به دیدن، شنیدن و صحبت کردن با شما از طریق یک سیستم مخابره داخل ساختمان خواهد بود.

پس از آزمون CT، خط وریدی مورد استفاده برای تزریق مواد کنتراست توسط تکنسین برداشته می شود. شما می توانید به فعالیت های عادی خود بازگردید.

چه کسی نتایج را تفسیر می کند؟

رادیولوژیست که یک پزشک با مهارت و تخصص ویژه در نظارت و تفسیر معاینات رادیولوژی است تصاویر را تجزیه و تحلیل کرده و یک گزارش رسمی را به پزشکی که شما را برای تصویربرداری ارجاع داده است، ارسال می کند.

مزایا و معایب سی تی اسکن چیست؟

مزایای سی تی اسکن

سی تی بدون درد، غیر تهاجمی و دقیق است.

یکی از مزیت های اصلی CT این است که توانایی آن در تصویربرداری استخوان، بافت نرم و عروق خونی همگی همزمان است.

بر خلاف اشعه مادون قرمز، سی تی اسکن تصاویر بسیار دقیق از انواع بافت و همچنین ریه ها، استخوان ها و رگ های خونی را فراهم می کند.

معاینات CT سریع و ساده هستند؛ در موارد اضطراری، آنها می توانند آسیب های داخلی و خونریزی را به اندازه کافی سریع برای نجات جان انسان ها فاش کنند.

CT نشان داده شده است که یک ابزار تصویربرداری با ارزش بالا برای طیف گسترده ای از مشکلات بالینی است.

سی تی کمتر نسبت به MRI نسبت به حرکت بیمار حساس است.

اگر شما یک دستگاه پزشکی ایمپلنت از هر نوع دارید سی تی اسکن برخلاف MRI می تواند انجام شود.

تصویربرداری سی تی تصویربرداری در زمان واقعی را فراهم می کند و آن را یک ابزار خوب برای هدایت روش های تهاجمی مانند بیوپسی سوزنی بسیاری از مناطق بدن، به ویژه ریه ها، شکم، لگن و استخوان می کند.

تشخیص توسط CT اسکن ممکن است نیاز به جراحی اکتشافی و بیوپسی جراحی را از بین ببرد.

اشعه X که در اسکن سی تی مورد استفاده قرار می گیرد نباید عوارض جانبی فوری داشته باشد.

معایب سی تی اسکن

هیچ شواهد قطعی وجود ندارد که میزان تابش در مقادیر کوچک توسط CT اسکن باعث سرطان شود. مطالعات جمعیت زیادی نشان داده اند که افزایش سرطان در مقادیر بسیار بالایی از تابش، از جمله پرتودرمانی دیده می شود. بنابراین، همیشه نگرانی وجود دارد که این خطر نیز ممکن است به مقدار کمتر از تابش ارائه شده توسط آزمون CT وجود داشته باشد. هنگامی که سی تی اسکن توسط دکتر شما توصیه می شود، مزایای مورد انتظار این آزمایش بیش از خطر بالقوه از اشعه است. 

به طور کلی، CT اسکن برای خانمهای باردار توصیه نمی شود مگر اینکه از نظر پزشکی لازم باشد، زیرا ممکن است خطر ابتلای جنین به سرطان در رحم باشد.

تولیدکنندگان کنتراست داخل وریدی می گویند که مادران نباید ۲۴-۴۸ ساعت پس از مصرف مواد کنتراست به بچه شیر بدهند. با این حال، کالج رادیولوژی آمریکا (ACR) و انجمن رادیولوژی اروپا می گویند داده های موجود نشان می دهند که ادامه شیردادن به کودک پس از دریافت کنتراست داخل وریدی ایمن است. 

خطر واکنش شدید آلرژیک به مواد کنتراست حاوی ید بسیار نادر است و بخش های رادیولوژی به راحتی قادر به مقابله با آنها هستند.

از آنجا که کودکان نسبت به تابش حساس تر هستند، آنها آزمایش CT را فقط در صورتی که برای تشخیص ضروری هست باید انجام شود.

محدودیت CT Scan چیست؟

جزئیات بافت نرم در زمینه هایی نظیر مغز، اندام های داخلی لگن و مفاصل (مانند زانو و شانه ها) اغلب با تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) بهتر دیده می شود. در زنان باردار، سایر روش های تصویربرداری که شامل تابش نیستند مانند اولتراسوند یا MRI ترجیح داده می شوند اما تنها در صورتی که ارزش تشخیصی این روش ها به همان اندازه CT باشند.

فردی که بسیار بزرگ است ممکن است نتواند وارد تونل شود یا ممکن است دارای وزن بیش از حد مجاز – معمولا ۴۵۰ پوند – برای میز متحرک باشد.

منبع : radiologyinfo.org | ترجمه اختصاصی کافه پزشکی