معرفی بیماری طاعون یا مرگ سیاه ؛ از علائم و علل تا درمان | کافه پزشکی

بیماری طاعون یک عفونت جدی باکتریایی است که در درجه اول توسط کک ها منتقل می شود. ارگانیسم ایجاد کننده طاعون، یرسینیا پستیس، در جوندگان کوچکی زندگی می کند که بیشتر در مناطق روستایی آفریقا، آسیا و آمریکا یافت می شود و توسط گزش کک هایی که از جوندگان آلوده تغذیه می کنند، به انسان منتقل می شود.

طاعون که در دوران قرون وسطی به مرگ سیاه معروف بود، در عصر امروز سالانه ۵۰۰۰ نفر را در سراسر جهان تحت تاثیر قرار می دهد. در صورت عدم درمان سریع آنتی بیوتیکی، این بیماری می تواند کشنده باشد. شایع ترین شکل طاعون – به نام بوبیو – منجر به ورم غدد لنفاوی در کشاله ران، زیر بغل یا گردن می شود. نادرترین و کشنده ترین شکل طاعون بر ریه ها تأثیر می گذارد و می تواند از فردی به فرد دیگر سرایت کند. همراه کافه پزشکی باشید

علائم بیماری طاعون

طاعون به سه نوع اصلی – بوبونیک، سپتی سمیک و پنومونیک – تقسیم می شود؛ بسته به اینکه کدام قسمت از بدن شما درگیر باشد. علائم و نشانه ها بسته به نوع طاعون متفاوت است.

علائم طاعون بوبونیک

طاعون بوبونیک شایع ترین نوع این بیماری است. در این نوع، ورم غدد لنفاوی اتفاق می افتد که به طور معمول در هفته اول پس از آلوده شدن ایجاد می شوند. ورم غدد لنفاوی شرایط زیر را دارد:

• در کشاله ران، زیر بغل یا گردن قرار دارد
• به اندازه یک تخم مرغ است
• به لمس حساس است

سایر علائم این نوع ممکن است شامل موارد زیر باشند:

• شروع ناگهانی تب و لرز
• سردرد
• خستگی یا ضعف
• دردهای عضلانی

علائم طاعون سپتی سمی

طاعون سپتی سمی هنگامی رخ می دهد که باکتری ایجاد کننده طاعون در جریان خون شما تکثیر شود. علائم و نشانه ها عبارتند از:

• تب و لرز
• ضعف شدید
• درد شکم، اسهال و استفراغ
• خونریزی از دهان، بینی یا روده
• سیاه شدن و مرگ بافت (گانگرن) اندام های شما؛ معمولا انگشتان دست، انگشتان پا و بینی شما

علائم طاعون پنومونی

طاعون پنومونی بر ریه ها تأثیر می گذارد؛ این نوع نادر ترین اما خطرناک ترین نوع طاعون است زیرا می تواند از طریق قطرات تنفسی از فردی به فرد دیگر سرایت کند. علائم و نشانه ها می توانند ظرف چند ساعت پس از عفونت شروع شوند و ممکن است شامل موارد زیر باشند:

• سرفه با خلط خونی
• مشکلات تنفسی
• تهوع و استفراغ
• تب شدید
• سردرد
• ضعف
• درد قفسه سینه

طاعون پنومونی به سرعت پیشرفت می کند و ممکن است پس از دو روز از شروع عفونت باعث نارسایی تنفسی و شوک شود. پس از ظهور علائم، طاعون پنومونی باید به سرعت با آنتی بیوتیک ها درمان شود.

علل بیماری طاعون

باکتری طاعون، Yersinia pestis، از طریق نیش کک هایی که قبلاً از حیوانات آلوده تغذیه کرده اند، به انسان منتقل می شود. حیوانات آلوده عبارتند از:

• موش
• سنجاب
• خرگوش
• بعضی گونه های سگ

در صورت تماس با خون حیوانات آلوده، باکتری ها می توانند وارد بدن شما شوند. گربه ها و سگ های خانگی می توانند از طریق خوردن جوندگان آلوده به طاعون مبتلا شوند.

طاعون پنومونی که بر ریه ها اثر می گذارد، با استنشاق قطرات عفونی که توسط حیوان یا شخص بیمار سرفه شده است، به فرد دیگر منتقل می شود.

عوامل خطر ابتلا به بیماری طاعون

خطر ابتلا به طاعون بسیار کم است. در سراسر جهان، فقط چند هزار نفر هر سال به طاعون مبتلا می شوند. با این وجود، بسته به منطقه ای که در آن زندگی می کنید و مسافرت می کنید، خطر ابتلا افزایش می یابد.

محل شیوع

شیوع طاعون در مناطق روستایی که جمعیت بالا و بهداشت ضعیفی دارند شایع است. بیشترین موارد ابتلا در آفریقا، به ویژه جزیره ماداگاسکار رخ می دهد. طاعون همچنین در مناطقی از آسیا و آمریکای جنوبی به انسان منتقل شده است.

شغل مرتبط با شیوع

دامپزشکان و دستیاران آنها خطر بیشتری برای تماس با گربه های خانگی و سگ هایی دارند که ممکن است به طاعون آلوده شده باشند.

سرگرمی های مرتبط با شیوع

کمپ کردن، شکار یا پیاده روی در مناطقی که حیوانات آلوده به طاعون در آن زندگی می کنند می توانند خطر ابتلا را افزایش دهند.

عوارض بیماری طاعون

عوارض طاعون می توانند شامل موارد زیر باشند:

مرگ: بیشتر افرادی که درمان سریع آنتی بیوتیکی دریافت می کنند، از طاعون کبدی زنده می مانند. طاعون بدون درمان، میزان مرگ و میر بالایی دارد.

گانگرن: لخته های خون در رگ های خونی کوچک انگشتان دست و انگشتان پا می توانند جریان خون را مختل کرده و باعث از بین رفتن آن بافت شوند.

مننژیت: به ندرت، طاعون ممکن است باعث التهاب غشاهای اطراف مغز و نخاع شما (مننژیت) شود.

جلوگیری از ابتلا به بیماری طاعون

هیچ واکسن مؤثری موجود نیست اما دانشمندان در تلاشند تا واکسن را تهیه کنند. اگر در معرض خطر طاعون هستید، آنتی بیوتیک ها می توانند به جلوگیری از عفونت کمک کنند. اقدامات زیر می تواند به پیشگیری کمک کند:

حیوانات خانگی خود را به دور از کک ها نگه دارید: از دامپزشک خود بپرسید که کدام محصولات ضد کک بهترین عملکرد را دارند.

دستکش بپوشید: هنگام دست زدن به حیوانات آلوده، از دستکش بپوشید تا از تماس بین پوست و باکتری های مضر جلوگیری کنید.

از دافع حشرات استفاده کنید: هنگام مسافرت به مناطق با جمعیت بالای جوندگان، فرزندان و حیوانات خانگی خود را به طور دقیق تحت نظارت خود داشته باشید و از دافع حشرات استفاده کنید.

تشخیص بیماری طاعون

اگر پزشک مشکوک به طاعون باشد، ممکن است در نمونه های گرفته شده زیر از شما به دنبال باکتری Yersinia pestis باشد.

تست Buboes: اگر ورم غدد لنفاوی ناشی از نوع بوبونیک داشته باشید، پزشک شما ممکن است از سوزن برای گرفتن نمونه مایع از آنها استفاده کند (آسپیراسیون).

آزمایش خون: معمولا فقط در نوع سپتی سمی، باکتری های یرسینیا پستیس در جریان خون شما وجود دارد.

تست ریه ها: برای بررسی طاعون پنومونی، پزشک شما با استفاده از یک لوله نازک و انعطاف پذیر، نمونه خلط را از گلو یا بینی شما خارج می شود.

درمان بیماری طاعون

دارو درمانی

به محض اینکه پزشک به طاعون مشکوک شود، باید در بیمارستان بستری شوید. شما آنتی بیوتیک های قدرتمندی دریافت خواهید کرد مانند:

• جنتامایسین
• داکسی سایکلین 
• سیپروفلوکساسین 
• لووفلوکساسین
• موکسی فلوکساسین
• کلرامفنیکل

منبع : mayoclinic.org | ترجمه اختصاصی کافه پزشکی