سرگیجه وضعیتی خوش خیم (bppv) ؛ علائم، علل و درمان آن | کافه پزشکی

سرگیجه وضعیتی خوش خیم Benign paroxysmal positional vertigo یکی از رایج ترین علل سرگیجه است و موجب اپیزود های کوتاه سرگیجه خفیف تا شدید می شود. این نوع سرگیجه معمولا توسط تغییرات خاص در موقعیت سر شما ایجاد می شود. سرگیجه وضعیتی خوش خیم ممکن است هنگامی که سر خود را بالا و پایین می کنید، هنگامی که دراز می کشید و یا زمانی که در رختخواب میشینید رخ دهد.

اگرچه این نوع سرگیجه یک مشکل مبهم است و به ندرت جدی می شود اما اگر احتمال افتادن و سقوط از ارتفاع افزایش یابد، باید جدی گرفته شود. همراه کافه پزشکی باشید

علائم سرگیجه وضعیتی خوش خیم

علائم و نشانه های سرگیجه وضعیتی خوش خیم (BPPV) ممکن است شامل موارد زیر باشد :

• سرگیجه
• از دست دادن تعادل یا بی ثباتی
• حالت تهوع
• استفراغ

علائم و نشانه های معمول BPPV می تواند کمتر از یک دقیقه طول بکشد. اپیزودهای سرگیجه وضعیتی خوش خیم ممکن است برای مدتی ناپدید شود و سپس دوباره تکرار شود.

فعالیت هایی که علائم و نشانه های BPPV را نشان می دهد می توانند از فرد به فرد متفاوت باشند اما تقریبا همیشه با تغییر در موقعیت سر شما ایجاد می شود. بعضی از مردم هنگام ایستادن یا راه رفتن نیز ممکن است این حالت را احساس کنند.

حرکات ریتمیک غیر طبیعی چشم (نیستاگموس) معمولا با علائم سرگیجه وضعیتی خوش خیم همراه است.

اگر دچار سرگیجه همراه با یکی از موارد زیر هستید، بلافاصله به دکتر مراجعه کنید :

• سردرد شدید یا متفاوت با سردرد های پیشین
• تب
• دید دوگانه یا از دست دادن بینایی
• از دست دادن شنوایی
• مشکل در تکلم
• ضعف دست و پا
• کاهش سطح هوشیاری
• مشکل در راه رفتن یا افتادن
• بی حسی یا سوزن سوزن شدن اندام ها

علائم و نشانه های ذکر شده بالا ممکن است یک مشکل جدی را نشان دهند.

علل سرگیجه وضعیتی خوش خیم

اغلب علت شناخته شده ای برای BPPV وجود ندارد. اگر علت یافت نشود، سرگیجه وضعیتی خوش خیم ایدیوپاتیک نامیده می شود.

سرگیجه وضعیتی خوش خیم اغلب با ضربه خفیف تا محکم به سر شما مرتبط است. علل BPPV که شیوع کمتری دارند عبارتند از : اختلالاتی است که به گوش داخلی شما آسیب می رساند، آسیب عمل جراحی انجام شده بر روی گوش و یا قرار داشتن در موقعیت طولانی مدت مانند صندلی دندانپزشکی.. BPPV معمولا با میگرن همراه است.

نقش گوش

داخل گوش شما یک اندام کوچک به نام لابیرنت وستیبولار وجود دارد و شامل سه ساختار حلقوی شکل (کانال نیم دایره ای) است که حاوی مایع و سنسور های مو مانند هستند. این سنسورها، چرخش سر شما را مانیتور می کنند.

ساختارهای دیگر (اندام های اتولیت) در گوش، حرکات سر شما را – بالا و پایین، راست و چپ، جلو و عقب – و موقعیت سر شما مربوط به گرانش را مانیتور می کنند. این اندام های اتولیتی شامل کریستال هایی هستند که باعث حساسیت به گرانش زمین می شوند.

به دلایل مختلف، این کریستال ها می توانند از بین بروند. هنگامی که آنها از بین می روند، می توانند به یکی از کانال های نیم دایره ای وارد شوند – مخصوصا هنگامی که دراز کشیده اید. این نکته باعث می شود که کانال نیم دایره ای به تغییر موقعیت سر حساس شود و باعث ایجاد سرگیجه می شود.

عوامل خطر سرگیجه وضعیتی خوش خیم

اغلب در افراد بالای ۵۰ سال رخ می دهد اما در هر سنی ممکن است رخ دهد. در زنان بیشتر از مردان اتفاق می افتد. آسیب سر و یا هر گونه اختلال دیگر اندام های تعادلی گوش شما ممکن است شما را به BPPV حساس تر کند.

تشخیص سرگیجه وضعیتی خوش خیم

پزشک شما ممکن است یک سری آزمایشات برای تعیین علت سرگیجه تجویز کند. در طول معاینه فیزیکی، پزشک شما به احتمال زیاد به دنبال موارد زیر است :

• علائم و نشانه های سرگیجه که از طریق حرکات چشم یا سر ایجاد شود و سپس در کمتر از یک دقیقه کاهش می یابد
• سرگیجه با حرکات خاص چشم که هنگام خوابیدن به صورت طاقباز و چرخاندن سر به یک سمت رخ می دهد
• نیستاگموس
• ناتوانی در کنترل حرکات چشم 

اگر تعیین علت علائم و نشانه های شما باشد، پزشک ممکن است از آزمایش های اضافی نظیر موارد زیر استفاده کند :

• الکترونیستاگموگرافی (ENG) یا ویدئونیستاگموگرافی (VNG) : هدف از این آزمایش تشخیص حرکات غیر طبیعی چشم است. ENG (از الکترودها استفاده می کند) یا VNG (از دوربین های کوچک استفاده می کند) می تواند تعیین کند که آیا سرگیجه به دلیل بیماری گوش داخلی است یا ارگان های تعادلی شما با آب یا هوا تحریک شده اند.
• تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) : این آزمایش از میدان مغناطیسی و امواج رادیویی برای ایجاد تصاویر مقطعی از سر و بدن شما استفاده می کند. پزشک شما می تواند از این تصاویر برای شناسایی و تشخیص طیف وسیع شرایط استفاده کند. 

درمان سرگیجه وضعیتی خوش خیم

این نوع سرگیجه ممکن است طی چند هفته یا چند ماه به خودی خود برطرف شود اما برای کمک به درمان زودتر BPPV، پزشک شما ممکن است با یک سری حرکات شناخته شده به عنوان روش تغییر موقعیت کانالیت، درمان را انجام دهد.

روش تغییر موقعیت کانالیت

در دفتر پزشک شما انجام شده می شود ؛ روش تغییر مکان کانالیت شامل چندین مانور ساده و آهسته برای موقعیت دادن به سر شما است. هدف از این کار این است که ذرات از کانال های نیم دایره ای پر شده از مایع گوش داخلی به یک ناحیه باز کیسه مانند (وستیبول) حرکت کنند تا این ذرات باعث مشکل نشوند و آسان تر جذب شوند.

هر موقعیت برای حدود ۳۰ ثانیه پس از متوقف شدن هر گونه علائم یا حرکات غیر طبیعی چشم انجام می شود. 

جراحی 

در موارد بسیار نادر که در آن روش تغییر موقعیت کانالیت موثر نیست، پزشک ممکن است یک روش جراحی را توصیه کند که در آن از یک پلاگ استخوانی برای مسدود کردن بخش مسبب سرگیجه استفاده می شود. میزان موفقیت برای جراحی حدود ۹۰ درصد است.

منبع : mayoclinic.org | ترجمه اختصاصی کافه پزشکی