دیابت بی مزه (Diabetes Insipidus) به چه معناست و چگونه درمان می شود ؟ کافه پزشکی

دیابت بی مزه اختلالی شایع است که باعث عدم تعادل مایعات در بدن می شود و این عدم تعادل شما را بسیار تشنه می کند حتی اگر اخیرا چیزی نوشیده باشید. این اختلال همچنین شما را به سمت دفع مقادیر زیادی ادرار سوق می دهد. در حالی که اصطلاحات “دیابت بی مزه” و “دیابت ملیتوس” مشابه به نظر می رسند اما ارتباطی با یکدیگر ندارند. دیابت ملیتوس – که می تواند به صورت نوع ۱ یا نوع ۲ رخ دهد – شایع ترین شکل دیابت است.

هیچ درمانی برای دیابت بی مزه وجود ندارد اما درمان ها می توانند عطش شما را تسکین داده و باعث کاهش تولید ادرار شوند. همراه کافه پزشکی باشید

علائم دیابت بی مزه

علائم و نشانه های این بیماری عبارتند از:

• عطش شدید
• دفع مقدار زیاد ادرار رقیق و کمرنگ
• ادرار شبانه
• تمایل به نوشیدن مایعات سرد

اگر وضعیت شما جدی باشد و مقدار زیادی آب بنوشید، ممکن است حدود ۱۹ لیتر در روز ادرار دفع کنید. یک فرد بالغ سالم ​​روزانه به طور متوسط ​​حدود ۱ تا ۲ لیتر ادرار دفع می کند.

کودک خردسال مبتلا به دیابت بی مزه ممکن است علائم و نشانه های زیر را داشته باشد:

• کثیف کردن مکرر پوشک
• شب ادراری
• مشکلات خواب
• تب
• استفراغ
• یبوست
• تاخیر در رشد
• کاهش وزن

علل دیابت بی مزه

این نوع دیابت زمانی ایجاد می شود که بدن شما نتواند به درستی میزان مایعات را متعادل کند.

کلیه های شما به حفظ تعادل مایعات بدن کمک می کنند. کلیه ها مایع اضافی را از جریان خون شما خارج می کنند و این مایعات به طور موقت در مثانه شما به عنوان ادرار ذخیره می شوند. بدن همچنین می تواند مایعات اضافی را از طریق عرق کردن، تنفس یا اسهال دفع کند.

هورمونی به نام هورمون ضد دیورتیک (ADH) یا وازوپرسین، به کنترل میزان دفع سریع یا کند مایعات کمک می کند. ADH در قسمتی از مغز به نام هیپوتالاموس ساخته شده و در غده هیپوفیز ذخیره می شود.

اگر مبتلا به دیابت بی مزه هستید، بدن شما نمی تواند به درستی سطح مایعات را متعادل کند. علت آن بسته به نوع دیابت متفاوت است:

دیابت بی مزه مرکزی: آسیب به غده هیپوفیز یا هیپوتالاموس ناشی از عمل جراحی، تومور، آسیب دیدگی سر یا بیماری های مختلف می تواند با تأثیر بر تولید، ذخیره و ترشح ADH باعث دیابت بی مزه مرکزی شود. یک بیماری ژنتیکی ارثی نیز می تواند باعث این بیماری شود.

دیابت بی مزه نفروژنیک: دیابت نفروژنیک هنگامی رخ می دهد که نقصی در توبول های کلیه وجود داشته باشد. این نقص باعث می شود کلیه های شما نتوانند به درستی به ADH پاسخ دهند.

دیابت نفروژنیک ممکن است به دلیل اختلال ارثی (ژنتیکی) یا اختلال مزمن کلیه باشد. برخی داروهای خاص مانند لیتیوم کربنات یا داروهای ضد ویروسی مانند فوسکارنت نیز می توانند باعث دیابت نفروژنیک شوند.

دیابت بارداری: دیابت بارداری نادر است و تنها در دوران بارداری رخ می دهد. در این وضعیت آنزیمی توسط جفت ساخته می شود که ADH را در بدن مادر از بین می برد.

پلی دیپسیا اولیه: این وضعیت که به عنوان دیابت دیسپوژنیک نیز شناخته می شود، می تواند باعث تولید مقادیر زیادی ادرار رقیق شود. علت اصلی، نوشیدن مایعات فراوان است. این وضعیت ممکن است در اثر آسیب به مکانیسم تنظیم کننده تشنگی در هیپوتالاموس ایجاد شود. این بیماری گاهی با بیماری های روانی مانند اسکیزوفرنی مرتبط بوده است.

بعضی اوقات، هیچ دلیل واضحی برای دیابت بی مزه وجود ندارد. با این حال، در برخی افراد، این اختلال می تواند نتیجه یک واکنش خود ایمنی باشد که باعث می شود سیستم ایمنی بدن به سلول هایی که وازوپرسین می سازند آسیب برساند.

عوامل خطر ابتلا به دیابت بی مزه

دیابت نفروژنیک که در تولد یا اندکی پس از تولد وجود دارد، معمولاً یک دلیل ارثی (ژنتیکی) دارد که به طور دائمی توانایی کلیه ها در تنظیم ادرار را تغییر می دهد. دیابت نفروژنیک معمولاً در مردان تأثیر می گذارد؛ اگرچه زنان می توانند ژن را به فرزندان خود منتقل کنند.

عوارض دیابت بی مزه

کم آبی

این بیماری ممکن است منجر به کم آبی بدن شود. کمبود آب بدن می تواند باعث موارد زیر شود:

• خشکی دهان
• تغییر در کشش پوست
• تشنگی
• خستگی
• عدم تعادل الکترولیتی

این بیماری همچنین می تواند باعث عدم تعادل در الکترولیتها – مواد معدنی موجود در خون مانند سدیم و پتاسیم که تعادل مایعات را در بدن شما حفظ می کنند – شود. علائم عدم تعادل الکترولیت ممکن است شامل موارد زیر است:

• ضعف
• حالت تهوع
• استفراغ
• از دست دادن اشتها
• گرفتگی عضلات
• گیجی

تشخیص دیابت بی مزه

برخی از آزمایش هایی که پزشکان برای تشخیص این اختلال استفاده می کنند عبارتند از:

آزمایش محرومیت از آب: در حالی که تحت نظر پزشک و تیم مراقبت های بهداشتی قرار گرفته اید، از شما خواسته می شود که چندین ساعت از مصرف مایعات خودداری کنید. برای جلوگیری از کم آبی در حالی که مایعات محدود هستند، ADH به کلیه های شما اجازه می دهد تا میزان مایعات از دست رفته در ادرار را کاهش دهند.

پزشک شما تغییرات در وزن بدن، میزان ادرار، غلظت ادرار و خون شما را اندازه گیری می کند. پزشک ممکن است در طی این آزمایش سطح خونی ADH را اندازه گیری کند. با این کار مشخص می شود که بدن شما به اندازه کافی ADH تولید می کند و آیا کلیه های شما می توانند همانطور که انتظار می رود به ADH پاسخ دهند یا خیر.

تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI): می تواند به دنبال ناهنجاری در غده هیپوفیز انجام شود. این آزمایش غیر تهاجمی است و از یک میدان مغناطیسی و امواج رادیویی قدرتمند برای ساخت تصاویر دقیق از بافت های مغز استفاده می کند.

غربالگری ژنتیکی: اگر دیگر اعضای خانواده نیز همین وضعیت را دارند، پزشک شما ممکن است غربالگری ژنتیکی را پیشنهاد کند.

درمان دیابت بی مزه

گزینه های درمانی برای متداول ترین انواع این اختلال شامل موارد زیر هستند:

درمان دیابت بی مزه مرکزی: اگر به به این نوع مبتلا هستید، ممکن است نیاز به افزایش مصرف آب داشته باشید. اگر این بیماری به دلیل اختلال در غده هیپوفیز یا هیپوتالاموس (مانند تومور) ایجاد شود، پزشک ابتدا ناهنجاری را درمان می کند.

به طور معمول، این فرم با یک هورمون سازنده انسان به نام دسموپرسین درمان می شود. این دارو جایگزین هورمون ADH شده و ادرار را کاهش می دهد. شما می توانید دسموپرسین را به صورت اسپری بینی، به صورت قرص خوراکی یا فرم تزریقی مصرف کنید.

ممکن است داروهای دیگری مانند داروی ایندومتاسین و کلرپروپامید نیز تجویز شود. این داروها می توانند باعث افزایش ADH در بدن شوند.

درمان دیابت بی مزه نفروژنیک: از آنجایی که کلیه ها در این شکل از دیابت به ADH به درستی پاسخ نمی دهند، دسموپرسین کمکی نخواهد کرد. در عوض، پزشک شما ممکن است رژیم غذایی کم نمک را برای کمک به کاهش میزان ادرار در کلیه های شما تجویز کند. برای جلوگیری از کم آبی بدن نیز باید آب کافی بنوشید.

درمان با داروی هیدروکلروتیازید ممکن است علائم شما را بهبود بخشد. اگرچه هیدروکلروتیازید دارویی است که معمولاً باعث افزایش خروجی ادرار می شود اما در برخی افراد می تواند میزان خروجی ادرار را برای مبتلایان به دیابت نفروژنیک کاهش دهد.

درمان دیابت بارداری: درمان بیشتر مبتلایان به دیابت حاملگی با هورمون مصنوعی دسموپرسین انجام می شود.

درمان پلی ‌دیپسیا اولیه: به جز کاهش مصرف مایعات، درمان خاصی برای این شکل از دیابت وجود ندارد. اگر این بیماری مربوط به یک بیماری روانی باشد، درمان بیماری روانی ممکن است علائم را تسکین دهد.

منبع : mayoclinic.org | ترجمه اختصاصی کافه پزشکی