همه چیز درباره واریس مری ؛ علائم، علل، پیشگیری و درمان آن | کافه پزشکی

واریس مری شامل رگ های غیر طبیعی و بزرگ شده در مری است. این وضعیت بیشتر در افراد مبتلا به بیماری های جدی کبدی رخ می دهد.

واریس مری هنگامی ایجاد می شود که جریان خون طبیعی به کبد توسط یک لخته یا یک زخم مسدود می شود. برای عبور از انسداد، خون در رگ های خونی کوچکتر که برای حمل حجم زیادی از خون طراحی نشده اند، جریان می یابد. این امر باعث نشت خون و یا حتی پارگی عروق می شود و بعضا خونریزی خطرناکی رخ می دهد. تعدادی از دارو ها و اقدامات پزشکی می توانند به جلوگیری یا متوقف شدن خونریزی واریس مری کمک کنند. همراه کافه پزشکی باشید

علائم واریس مری

واریس مری معمولاً علامتی ایجاد نمی کند مگر اینکه خونریزی داشته باشید. علائم و نشانه های خونریزی واریس مری شامل موارد زیر است:

• استفراغ مقادیر زیادی خون
• مدفوع سیاه
• سبکی سر
• از دست دادن هوشیاری در موارد شدید

اگر علائم بیماری کبدی مانند موارد زیر را دارید، پزشک ممکن است به واریس مری شک کند:

• رنگ زرد پوست و چشم شما
• خونریزی یا کبودی سریع
• مایعات در شکم شما (آسیت)

علل واریس مری

واریس مری وقتی شکل می گیرد که جریان خون به کبد شما مسدود می شود؛ این امر اغلب توسط بافت اسکار ناشی از بیماری کبد ایجاد می شود. جریان خون شروع به پشتیبان گیری می کند و فشار داخل رگ بزرگ (ورید پورتال) که خون را به کبد شما منتقل می کند، افزایش می یابد.

این فشار افزایش یافته (فشار خون بالا در پورتال) خون را وادار می کند تا از طریق رگ های کوچک تر به دنبال خروج باشد که بعضی اوقات پارگی رگ رخ می دهد و خونریزی اتفاق می افتد.

علل واریس مری شامل موارد زیر است:

زخم شدید کبدی (سیروز): تعدادی از بیماری های کبدی – از جمله عفونت هپاتیت، بیماری کبد الکلی، بیماری کبد چرب و اختلال مجرای صفراوی به نام سیروز صفراوی اولیه – می توانند منجر به سیروز شوند.

لخته خون (ترومبوز): لخته شدن خون در ورید پورتال یا ورید طحال می تواند باعث ایجاد واریس مری شود.

عفونت انگلی: شیستوزومیازیس یک عفونت انگلی است که در مناطقی از آفریقا، آمریکای جنوبی، خاورمیانه و آسیای شرقی یافت می شود. این انگل می تواند به کبد و همچنین ریه ها، روده، مثانه و سایر ارگان ها آسیب برساند.

عوامل خطر ابتلا به واریس معده

اگرچه بسیاری از مبتلایان به بیماری پیشرفته کبد دچار واریس مری می شوند اما بیشتر آنها خونریزی ندارند. در صورت وجود موارد زیر، احتمال خونریزی افزایش می یابد:

فشار ورید بالا: با افزایش فشار در ورید پورتال خطر خونریزی افزایش می یابد.

واریس های بزرگ: هرچه واریس های مری بزرگتر باشد، احتمال خونریزی آنها بیشتر است.

نقاط قرمز روی واریس: برخی از واریس های مری دارای لکه های بزرگ و قرمز هستند. این علائم نشان دهنده خطر بالای خونریزی است.

سیروز شدید یا نارسایی کبدی: بیشتر اوقات، هرچه بیماری کبدی شما شدید تر باشد، احتمال ابتلا به واریس مری بیشتر است.

ادامه استفاده از الکل: اگر شما به نوشیدن الکل ادامه دهید، احتمال خونریزی واریس به مراتب بیشتر است.

اگر قبلاً بخاطر واریس مری خونریزی کرده اید، به احتمال زیاد واریس هایی دارید که دوباره خونریزی می کنند.

عوارض واریس مری

جدی ترین عارضه واریس مری، خونریزی است. هنگامی که یک دوره خونریزی را تجربه کردید، خطر ابتلا به یک دوره خونریزی دیگر تا حد زیادی افزایش می یابد. اگر به اندازه کافی خون از دست دهید، می توانید به شوک بروید که می تواند منجر به مرگ شود.

جلوگیری از ابتلا به واریس مری

در حال حاضر، هیچ درمانی نمی تواند از ابتلا به واریس مری در مبتلایان به سیروز جلوگیری کند. در حالی که داروهای بتا بلاکر در بسیاری از افرادی که واریس مری دارند در جلوگیری از خونریزی مؤثر هستند اما مانع از ایجاد واریس مری نمی شوند.

اگر به بیماری کبدی مبتلا شده اید، از پزشک خود در مورد راهکار های جلوگیری از عوارض بیماری کبد سؤال کنید. برای حفظ سلامتی کبد کار های زیر را انجام دهید:

الکل ننوشید: اغلب به افراد مبتلا به بیماری کبدی توصیه می شود که نوشیدن الکل را متوقف کنند زیرا کبد الکل را پردازش می کند. نوشیدن الکل ممکن است بر کبد آسیب پذیر فشار وارد کند.

رژیم غذایی سالم داشته باشید: رژیم غذایی گیاهی پر از میوه و سبزیجات را انتخاب کنید. غلات کامل و منابع پروتئین را در رژیم جای دهید. مقدار غذا های چرب و سرخ شده ای که می خورید را کاهش دهید.

وزن سالم خود را حفظ کنید: مقدار اضافی چربی بدن می تواند به کبد شما آسیب برساند. چاقی با خطر بیشتری از عوارض سیروز کبدی همراه است. اگر چاق هستید یا اضافه وزن دارید وزن خود را کاهش دهید.

از مواد شیمیایی به صورت کم و دقیق استفاده کنید: دستورالعمل های مربوط به مواد شیمیایی خانگی مانند مواد تمیز کننده و اسپری حشرات را دنبال کنید. اگر در اطراف مواد شیمیایی کار می کنید، تمام نکات ایمنی را رعایت کنید. کبد شما سموم را از بدن شما خارج می کند؛ بنابراین با محدود کردن مقدار سموم دریافتی، به آن استراحت دهید.

خطر ابتلا به هپاتیت را کاهش دهید: به اشتراک گذاشتن سوزن و داشتن رابطه جنسی محافظت نشده می تواند خطر ابتلا به هپاتیت B و C را افزایش دهد. همچنین از پزشک خود بپرسید که آیا شما باید برای هپاتیت A و هپاتیت B واکسینه شوید یا خیر.

تشخیص واریس مری

اینکه چند وقت یکبار آزمایش های غربالگری را انجام دهید، بستگی به شرایط شما دارد. آزمایش های اصلی مورد استفاده برای تشخیص واریس مری عبارتند از:

معاینه آندوسکوپی: روشی به نام آندوسکوپی دستگاه گوارش فوقانی، روش برتر غربالگری واریس مری است. پزشک شما یک لوله نازک، انعطاف پذیر و روشن (آندوسکوپ) را از طریق دهان به داخل مری، معده و روده کوچک شما وارد می کند.

پزشک به دنبال رگ های گشاد شده می گردد و لکه های قرمز را بررسی می کند که معمولا خطر قابل توجهی از خونریزی را نشان می دهد. درمان می تواند در طول تست انجام شود.

تست های تصویربرداری: هر دو سی تی اسکن شکمی و سونوگرافی داپلر، می توانند رگ های طحال و پرتال را نشان دهند. آزمایش سونوگرافی به نام الاستوگرافی که باعث اندازه گیری زخم در کبد می شود، به پزشک کمک می کند تا فشار خون پورتال را بررسی کند.

آندوسکوپی کپسول: در این آزمایش، شما یک کپسول به اندازه ویتامین که حاوی یک دوربین ریز است را بلع می کنید که با عبور از دستگاه گوارش شما از مری عکس بگیرد. این ممکن است گزینه ای برای افرادی باشد که قادر به انجام تست آندوسکوپی نیستند. این فناوری نسبت به آندوسکوپی معمولی گران تر است و در دسترس نیست. آندوسکوپی کپسول فقط می تواند به یافتن واریس مری کمک کند و آنها را درمان نمی کند.

درمان واریس مری

هدف اصلی در درمان واریس مری، جلوگیری از خونریزی است. خونریزی واریس های مری، تهدید کننده حیات است. اگر خونریزی رخ دهد، درمان هایی وجود دارد که می تواند خونریزی را متوقف کند.

درمان برای جلوگیری از خونریزی

درمان برای کاهش فشار خون در ورید پورتال ممکن است خطر خونریزی واریس مری را کاهش دهد. درمان ممکن است شامل موارد زیر باشد:

داروهایی برای کاهش فشار در ورید پورتال: نوعی داروی ضد فشار خون به نام بتا بلاکر ممکن است به کاهش فشار خون در رگ شما منجر شود و احتمال خونریزی را کاهش می دهد. این داروها شامل پروپرانولول و نادولول هستند.

استفاده از نوارهای الاستیک برای بستن رگ ها: اگر به نظر می رسد واریس های مری شما خطر خونریزی بالایی دارند، پزشک شما ممکن است روشی به نام بستن رگ به وسیله آندوسکوپی را توصیه کند.

با استفاده از یک آندوسکوپ، پزشک از مکش استفاده می کند تا واریس ها را به داخل محفظه بکشاند و آنها را با یک باند الاستیک ببندد و در اصل رگ ها را “خفه کند” تا دچار خونریزی نشوند. بستن باند خطر کمتر عوارض مانند خونریزی و زخم مری را به همراه دارد.

درمان خونریزی

خونریزی تهدید کننده حیات است و درمان فوری ضروری است. درمان هایی که برای متوقف کردن خونریزی و معکوس کردن اثرات خونریزی استفاده می شود عبارتند از:

استفاده از نوارهای الاستیک برای بستن رگ ها: پزشک شما ممکن است در حین آندوسکوپی، نوارهای الاستیک را در اطراف واریس مری بپیچد.

داروهایی برای کند کردن جریان خون به داخل ورید پورتال: داروهایی مانند اکتریوتید و وازوپرسین جریان خون را به ورید پورتال کند می کنند. این داروها معمولاً پس از یک دوره خونریزی تا پنج روز ادامه می یابند.

منحرف کردن جریان خون به دور از ورید پورتال: اگر دارو ها و درمان آندوسکوپی خونریزی را متوقف نکنند، پزشک ممکن است روشی را به نام (TIPS) توصیه کند.

شنت دهانه ای است که بین ورید پورتال و رگ کبدی ایجاد می شود تا خون از کبد شما به قلب شما منتقل شود. شنت باعث کاهش فشار در ورید پورتال می شود و غالباً خونریزی از واریس مری را متوقف می کند.

فشار واریس: برای متوقف کردن خونریزی، فشار واریس انجام می شود. اگر دارو ها و درمان آندوسکوپی مؤثر نباشد، پزشکان ممکن است با اعمال فشار به واریس مری سعی کنند خونریزی را متوقف کنند. یکی از راه های متوقف کردن خونریزی به طور موقت، باد کردن بادکنک برای تحت فشار قرار دادن واریس ها تا ۲۴ ساعت است؛ روشی که تامپوناد بالون نام دارد. تامپوناد بالون قبل از انجام سایر روش های درمانی، یک اقدام موقت است.

تامپوناد بالون همچنین ممکن است عوارض جدی از جمله پارگی در مری ایجاد کند که می تواند منجر به مرگ شود.

بازگرداندن حجم خون: ممکن است برای جایگزینی خون از دست رفته، خون یا سرم تزریق شود.

جلوگیری از عفونت: احتمال ابتلا به عفونت زیاد است؛ بنابراین احتمالاً برای جلوگیری از عفونت به شما یک آنتی بیوتیک داده می شود.

پیوند کبد: پیوند کبد گزینه ای برای افراد مبتلا به بیماری شدید کبدی یا افرادی که خونریزی مکرر واریس مری را تجربه می کنند، است. اگرچه پیوند کبد معمولاً موفقیت آمیز است اما تعداد افرادی که منتظر پیوند هستند بسیار بیشتر از کبد های اهدا شده است.

جلوگیری از خونریزی دوباره

خطر زیادی وجود دارد که خونریزی دوباره عود کند. بتا بلاکر ها و بستن باند درمان های پیشنهادی برای جلوگیری از خونریزی مجدد هستند.

بعد از درمان اولیه بستن باند، پزشک شما در فواصل منظم آندوسکوپی فوقانی را تکرار می کند و در صورت لزوم باند های بیشتری را اعمال می کند تا زمانی که واریس مری از بین برود یا به اندازه ای کوچک باشد تا خطر خونریزی کاهش یابد.

منبع : mayoclinic.org | ترجمه اختصاصی کافه پزشکی