همه چیز درباره سرطان کبد ؛ علائم، علل، تشخیص و درمان آن | کافه پزشکی
کبد شما یکی از بزرگترین اندام های بدن است که در قسمت بالای شکم شما و در در زیر دیافراگم قرار دارد. چندین نوع سرطان در کبد می تواند شکل بگیرد. شایع ترین نوع سرطان کبد در سلول های اصلی کبدی (هپاتوسیت) شروع می شود. انواع دیگر سرطان کبد مانند کلانژیوکارسینوما داخل کبدی و هپاتوبلاستوما بسیار کمتر دیده می شود. همراه کافه پزشکی باشید
سرطان هایی که در ناحیه دیگری از بدن – مانند روده بزرگ، ریه یا سینه – شروع می شود و سپس به کبد گسترش می یابد، سرطان متاستاتیک نامیده می شود. این نوع سرطان به نام ارگانی که در آن شروع شده است – مانند سرطان روده بزرگ متاستاتیک – نام گذاری می شود.
آنچه در این پست کافه پزشکی خواهید دید
علائم سرطان کبد
بیشتر افراد در مراحل اولیه سرطان کبد علامتی ندارند. علائم و نشانه هایی که ممکن است ظاهر شوند عبارتند از:
- کاهش وزن بدون تلاش
- از دست دادن اشتها
- درد قسمت فوقانی شکم
- تهوع و استفراغ
- ضعف و خستگی عمومی
- تورم شکم
- زردی پوست و چشم
علل سرطان کبد
سرطان کبد هنگامی اتفاق می افتد که سلول های کبدی در DNA خود تغییراتی (جهش) ایجاد کنند. DNA ماده ای است که دستورالعمل های مربوط به هر فرآیند شیمیایی در بدن شما را ارائه می دهد. جهش های DNA باعث تغییر در این دستورالعمل ها می شوند. یک فرضیه این است که ممکن است سلول ها از کنترل خارج شوند و در نهایت تومور تشکیل شود – توده ای از سلول های سرطانی.
بعضی اوقات علت سرطان کبد، عفونت های مزمن هپاتیتی شناخته شده است اما گاهی اوقات سرطان کبد در افراد فاقد بیماری زمینه ای اتفاق می افتد و مشخص نیست که چه عواملی باعث آن می شود.
عوامل خطر ابتلا به سرطان کبد
عواملی که خطر ابتلا به سرطان اولیه کبد را افزایش می دهد عبارتند از:
عفونت مزمن با هپاتیت B یا C: عفونت مزمن ویروس هپاتیت B یا ویروس هپاتیت C خطر ابتلا به سرطان کبد را افزایش می دهد.
سیروز: این وضعیت پیشرونده و برگشت ناپذیر باعث می شود بافت اسکار در کبد شما ایجاد شود و احتمال ابتلا به سرطان کبد را افزایش می دهد.
برخی از بیماری های ارثی کبدی: بیماری های کبدی که می توانند خطر ابتلا به سرطان کبد را افزایش دهند شامل هموکروماتوز و بیماری ویلسون هستند.
دیابت: مبتلایان به این اختلال قند خون در مقایسه با افرادی که دیابت ندارند، خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان کبد دارند.
بیماری کبد چرب غیر الکلی: تجمع چربی در کبد خطر ابتلا به سرطان کبد را افزایش می دهد.
قرار گرفتن در معرض آفلاتوکسین ها: آفلاتوکسین ها سموم تولید شده توسط کپک هایی هستند که در محصولات زراعی ذخیره شده رشد می کنند. محصولات زراعی مانند غلات و آجیل می توانند به آفلاتوکسین ها آلوده شوند.
مصرف زیاد الکل: مصرف بیش از حد متوسط الکل روزانه در طی سال های طولانی می تواند منجر به آسیب جبران ناپذیر کبد شود و خطر ابتلا به سرطان کبد را افزایش دهد.
جلوگیری از ابتلا به سرطان کبد
خطر ابتلا به سیروز را کاهش دهید
سیروز زخم کبدی است و خطر ابتلا به سرطان کبد را افزایش می دهد. اگر می توانید با موارد زیر خطر ابتلا به سیروز را کاهش دهید:
محدود کردن مصرف الکل: اگر الکل می نوشید، میزان نوشیدن آن را محدود کنید.
وزن سالم خود را حفظ کنید: اگر وزن فعلی شما ایده آل است، با انتخاب یک رژیم غذایی سالم و ورزش در بیشتر روزهای هفته، آن را حفظ کنید. در صورت نیاز به کاهش وزن، مقدار کالری دریافتی روزانه را کاهش دهید.
در برابر هپاتیت B واکسینه شوید
با دریافت واکسن هپاتیت B می توانید خطر ابتلا به هپاتیت B را کاهش دهید. واکسن تقریبا به هر کس اعم از شیرخواران، مسن تر ها و کسانی که دارای سیستم ایمنی ضعیفی هستند می تواند کمک کند.
برای جلوگیری از ابتلا به هپاتیت C اقدامات لازم را انجام دهید
هیچ واکسنی برای هپاتیت C وجود ندارد اما می توانید خطر ابتلا به عفونت را کاهش دهید:
وضعیت سلامتی شریک جنسی خود را بدانید: رابطه جنسی محافظت نشده نداشته باشید مگر اینکه مطمئن باشید شریک زندگی تان به HBV HCV یا هرگونه عفونت جنسی دیگر آلوده نیست. اگر وضعیت سلامتی شریک زندگی خود را نمی دانید، هر بار که رابطه جنسی داشتید از کاندوم استفاده کنید.
در صورت مصرف داروهای داخل وریدی، از سوزن و سرنگ تمیز استفاده کنید: اطمینان حاصل کنید که هر سوزنی که استفاده می کنید استریل است و آن را به اشتراک نگذارید. داروی آلوده یکی از دلایل عمده عفونت هپاتیت C است.
هنگام انجام پیرسینگ و خال کوبی، نکات بهداشتی را رعایت کنید: سوزن هایی که به طور صحیح استریل نشده اند می توانند ویروس هپاتیت C را گسترش دهند. قبل از خال کوبی، درباره رعایت موارد بهداشتی از متصدی سوال کنید و در این باره اطمینان حاصل کنید.
به دنبال درمان عفونت هپاتیت B یا C باشید
درمان هایی برای عفونت های هپاتیت B و هپاتیت C در دسترس هستند. تحقیقات نشان می دهد که درمان می تواند خطر ابتلا به سرطان کبد را کاهش دهد.
از پزشک خود در مورد غربالگری سرطان کبد سؤال کنید
ثابت شده است که برای کلیه افراد، غربالگری سرطان کبد باعث کاهش خطر ابتلا به سرطان کبد نمی شود و به طور کلی توصیه نمی شود. افراد مبتلا به شرایطی که خطر ابتلا به سرطان کبد را افزایش می دهد، باید غربالگری را در نظر بگیرند:
- عفونت هپاتیت B
- عفونت هپاتیت C
- سیروز کبدی
در مورد جوانب مثبت و منفی غربالگری با پزشک خود صحبت کنید. غربالگری به طور معمول به صورت آزمایش خون و سونوگرافی شکمی هر شش ماه انجام می شود.
تشخیص سرطان کبد
آزمایش ها و روش های مورد استفاده برای تشخیص سرطان کبد عبارتند از:
آزمایش خون: می تواند ناهنجاری های عملکردی کبد را نشان دهد.
تست های تصویربرداری: پزشک ممکن است تست های تصویربرداری مانند سونوگرافی، CT و MRI را توصیه کند.
برداشتن نمونه ای از بافت کبد: برای اینکه تشخیص قطعی سرطان کبد انجام شود، برداشتن یک قطعه از بافت کبد برای بررسی آزمایشگاه لازم است.
در طی بیوپسی کبد، پزشک شما یک سوزن نازک را از طریق پوست به داخل کبد شما وارد می کند تا نمونه بافتی را به دست آورد. در آزمایشگاه، پزشکان بافت را در زیر میکروسکوپ بررسی می کنند تا سلول های سرطانی را جستجو کنند. بیوپسی کبد خطر خونریزی، کبودی و عفونت را به همراه دارد.
تعیین مرحله سرطان کبد
پس از تشخیص سرطان کبد، پزشک شما برای تعیین مرحله سرطان کار خواهد کرد. تست های مرحله بندی به تعیین اندازه و محل سرطان و شیوع آن کمک می کند. آزمایشات تصویربرداری مورد استفاده در مرحله سرطان کبد شامل CT و MRI و اسکن استخوان است.
روش های مختلفی برای سطح بندی سرطان کبد وجود دارد. به عنوان مثال، یک روش از اعداد رومی I تا IV استفاده می کند و دیگری از حروف A تا D استفاده می کند. پزشک از مراحل سرطان شما برای تعیین گزینه های درمانی و پیش آگهی استفاده می کند.
درمان سرطان کبد
درمان سرطان اولیه کبد به سطح بیماری و همچنین سن شما، سلامتی کلی و ترجیحات شخصی بستگی دارد.
عمل جراحی
اعمال جراحی مورد استفاده برای درمان سرطان کبد شامل موارد زیر است:
جراحی برای برداشتن تومور: در شرایط خاص، پزشک شما ممکن است عملی را برای برداشت تومور سرطان کبد و بخش کمی از بافت سالم کبد که تومور را احاطه کرده است، توصیه کند.
اینکه آیا این یک گزینه برای شما مناسب است نیز بستگی به موقعیت سرطان شما در کبد، عملکرد کبد و سلامت کلی شما دارد.
عمل جراحی پیوند کبد: در طی عمل جراحی پیوند کبد، کبد سالم از بدن یک اهدا کننده خارج می شود و جایگزین کبد ناسالم شما می شود. عمل جراحی پیوند کبد تنها گزینه برای درصد کمی از مبتلایان به سرطان کبد در مراحل اولیه است.
درمان های موضعی
درمان موضعی سرطان کبد روشی است که به طور مستقیم در سلول های سرطانی یا مناطق اطراف سلول های سرطانی انجام می شود. گزینه های درمانی موضعی برای سرطان کبد شامل موارد زیر است:
گرم کردن سلول های سرطانی: این روش از جریان الکتریکی برای گرم کردن و از بین بردن سلول های سرطانی استفاده می کند. پزشک با استفاده از سونوگرافی به عنوان راهنما، یک یا چند سوزن نازک را از برش های کوچک به شکم شما وارد می کند. هنگامی که سوزن ها به تومور می رسند، آنها با جریان الکتریکی گرم می شوند و سلول های سرطانی را از بین می برند. روش های دیگر برای گرم کردن سلول های سرطانی ممکن است از مایکروویو یا لیزر استفاده کنند.
انجماد سلول های سرطانی: Cryoablation از سرما برای از بین بردن سلول های سرطانی استفاده می کند. در طی این روش، پزشک شما یک وسیله (کرایوپرب) حاوی نیتروژن مایع را مستقیما روی تومورهای کبدی قرار می دهد. از تصاویر سونوگرافی برای هدایت کرایوپرب و نظارت بر انجماد سلول ها استفاده می شود.
تزریق الکل به داخل تومور: در طی تزریق الک ، الکل خالص مستقیماً در داخل تومورها، چه از طریق پوست و چه در طول عمل، تزریق می شود. الکل باعث از بین رفتن سلول های توموری می شود.
تزریق داروهای شیمی درمانی به کبد: داروهای شیمی درمان ضد سرطان، مستقیماً به کبد اعمال می شوند
قرار دادن مهره های پر از اشعه در کبد: مهره های ریز و درشتی که حاوی اشعه هستند ممکن است مستقیماً در کبد قرار بگیرند که در آن اشعه مستقیماً به تومور اعمال می شود.
پرتو درمانی
این روش درمانی از انرژی بالای منابعی مانند اشعه X برای از بین بردن سلول های سرطانی و کوچک کردن تومورها استفاده می کند. پزشکان ضمن دقت برای بافت سالم، انرژی را به کبد هدایت می کنند.
اگر روش های درمانی دیگر غیر ممکن باشند یا کمکی به درمان نکرده باشند، ممکن است پرت ودرمانی گزینه انتخابی باشد. برای سرطان پیشرفته کبد، پرتودرمانی ممکن است به کنترل علائم کمک کند.
در طول درمان با پرتو درمانی خارجی، شما روی یک میز دراز می کشید و یک دستگاه، پرتوهای پر انرژی را در یک نقطه دقیق روی بدن شما هدایت می کند.
یک نوع پرت ودرمانی تخصصی به نام رادیوتراپی استریوتاکتیک، شامل تمرکز بسیاری از پرتوها به طور هم زمان در یک نقطه از بدن شما است.
درمان هدفمند
درمان های دارویی هدفمند بر ناهنجاری های خاص موجود در سلولهای سرطانی تمرکز دارند. با مسدود کردن این ناهنجاری ها، درمان دارویی هدفمند می تواند باعث مرگ سلول های سرطانی شود.
بسیاری از داروهای هدفمند برای درمان سرطان پیشرفته کبد در دسترس هستند.
برخی از درمان های هدفمند فقط در افرادی کار می کنند که در آنها، سلول های سرطانی دارای جهش های ژنتیکی خاصی هستند. سلول های سرطانی شما ممکن است در آزمایشگاه آزمایش شوند تا ببینند آیا این داروها به شما کمک می کنند یا خیر.
ایمنوتراپی
این روش از سیستم ایمنی بدن شما برای مقابله با سرطان استفاده می کند. سیستم ایمنی بدن ممکن است به سلول های سرطانی حمله نکند زیرا سلول های سرطانی پروتئین هایی تولید می کنند که سلول های سیستم ایمنی بدن را کور می کنند. ایمنوتراپی با دخالت در آن فرآیند کار می کمند.
درمان های ایمنوتراپی به طور کلی برای افرادی که مبتلا به سرطان پیشرفته کبد هستند، انجام می شود.
شیمی درمانی
شیمی درمانی از داروهای شیمیایی برای کشتن سریع سلول های در حال رشد از جمله سلول های سرطانی استفاده می کند. شیمی درمانی را می توان به صورت داخل وریدی، به شکل قرص یا هر دو مصرف کرد.
شیمی درمانی گاهی اوقات برای درمان سرطان پیشرفته کبد استفاده می شود.
مراقبت حمایتی (تسکین دهنده)
مراقبت تسکین دهنده مراقبت های پزشکی تخصصی هستند که بر روی رهایی از درد و سایر علائم یک بیماری جدی متمرکز هستند. متخصصان مراقبت تسکینی با شما، خانواده و پزشکان دیگر همکاری می کنند تا یک لایه اضافی پشتیبانی را ارائه دهند که مراقبت های مداوم شما را تکمیل می کند. از مراقبت تسکین دهنده می توان در حالی که تحت سایر اقدامات تهاجمی مانند جراحی، شیمی درمانی یا پرتو درمانی قرار دارید، استفاده کرد.
هنگامی که مراقبت تسکینی به همراه سایر درمان های مناسب دیگر مورد استفاده قرار می گیرد، ممکن است مبتلایان به سرطان احساس بهتری داشته و طولانی تر زندگی کنند.
منبع : mayoclinic.org | ترجمه اختصاصی کافه پزشکی