سندروم همولیتیک اورمیک (HUS) ؛ علائم، علل، تشخیص و درمان | کافه پزشکی
سندروم همولیتیک اورمیک (HUS) شرایطی است که در آن رگ های خونی کوچک کلیه های شما آسیب دیده و ملتهب می شوند. این آسیب می تواند باعث ایجاد لخته در رگ ها شود؛ لخته ها سیستم تصفیه را در کلیه ها مختل می کنند و منجر به نارسایی کلیه می شوند که می تواند تهدید کننده حیات باشد.
هر کسی می تواند سندروم همولیتیک اورمیک را توسعه دهد اما بیشتر در کودکان خردسال رخ می دهد. در بسیاری موارد، HUS در اثر عفونت با سویه های خاصی از باکتری اشرشیا کلای (E. coli) ایجاد می شود. اولین علامت این شکل سندروم، اسهال چند روزه است که غالبا با خونریزی همراه است. همراه کافه پزشکی باشید
این سندروم ممکن است ناشی از سایر عفونت ها، داروهای خاص یا شرایطی مانند بارداری، سرطان یا بیماری خود ایمنی باشد. در برخی موارد، این سندروم نتیجه برخی جهش های ژنتیکی است.
HUS یک وضعیت جدی است اما درمان به موقع و مناسب معمولاً منجر به بهبودی کامل برای بیشتر افراد به ویژه کودکان خردسال می شود.
آنچه در این پست کافه پزشکی خواهید دید
علائم سندروم همولیتیک اورمیک
علائم و نشانه ها بسته به علت ممکن است متفاوت باشند. بیشتر موارد HUS در اثر عفونت با سویه های خاصی از باکتری های E. coli ایجاد می شود که در ابتدا بر دستگاه گوارش تأثیر می گذارد. علائم و نشانه های اولیه این شکل از سندروم ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- اسهال، که اغلب خونین است
- درد شکم، گرفتگی یا نفخ
- استفراغ
- تب
تمام اشکال این سندروم به رگ های خونی آسیب می رسانند. این آسیب باعث شکسته شدن گلبول های قرمز (کم خونی)، لخته شدن خون در رگ های خونی و آسیب کلیوی می شود. علائم و نشانه های این تغییرات عبارتند از:
- کم رنگی نواحی صورت از جمله رنگ پریدگی گونه ها و داخل پلک های پایین
- خستگی شدید
- تنگی نفس
- کبودی آسان یا کبودی های غیر قابل توضیح
- خونریزی غیرمعمول مانند خونریزی از بینی و دهان
- کاهش حجم ادرار یا خون در ادرار
- ورم (ادم) پاها یا مچ پا و در صورت، دست ها یا کل بدن
- سردرگمی، تشنج یا سکته مغزی
- فشار خون بالا
علل سندروم همولیتیک اورمیک
شایع ترین علت این سندروم – به ویژه در کودکان زیر ۵ سال – عفونت با برخی گونه های باکتری E. coli است. E. coli به گروهی از باکتری ها گفته می شود که به طور معمول در روده انسانها و حیوانات سالم یافت می شود. بیشتر صدها نوع E. coli طبیعی و بی ضرر هستند اما برخی از سویه های E. coli باعث اسهال می شوند.
برخی از سویه های ای کلای که باعث اسهال می شوند نیز سمی به نام سم شیگا تولید می کنند. این سویه ها “STEC” یا تولید کننده سم شیگا نامیده می شوند. هنگامی که به یک نوع STEC آلوده شده اید، سم Shiga می تواند وارد جریان خون شما شده و باعث آسیب به رگ های خونی شما شود. البته بیشتر افرادی که به E. coli آلوده شده اند، حتی سویه های خطرناک تر، به HUS مبتلا نمی شوند.
علل دیگر سندروم همولیتیک اورمیک می تواند شامل موارد زیر باشد:
- سایر عفونت ها مانند عفونت باکتری های پنوموکوکی، ویروس نقص ایمنی انسان (HIV) یا آنفولانزا
- استفاده از برخی داروهای خاص به ویژه برخی از داروهای مورد استفاده در درمان سرطان و برخی از داروهای مورد استفاده در سرکوب سیستم ایمنی گیرندگان پیوند عضو
- به ندرت، HUS ممکن است به عنوان عارضه ای در بارداری یا شرایط دیگر سلامتی مانند بیماری خود ایمنی یا سرطان ایجاد شود
یک نوع غیر معمول از HUS – معروف به سندروم همولیتیک اورمیک آتیپیک – می تواند به صورت ژنتیکی به کودکان منتقل شود. افرادی که ژن جهش یافته را دریافت می کنند، لزوماً این بیماری را ایجاد نمی کنند اما ممکن است ژن جهش یافته پس از قرار گرفتن در معرض محرک مانند عفونت، استفاده از داروهای خاص یا یک بیماری مزمن فعال شود.
عوامل خطر ابتلا به سندروم همولیتیک اورمیک
بیشتر موارد در اثر عفونت با سویه های خاصی از باکتری های E. coli ایجاد می شود. قرار گرفتن در معرض E. coli ممکن است هنگامی رخ دهد که:
- گوشت آلوده بخورید
- در استخرها یا دریاچه های آلوده به مدفوع شنا کنید
- با یک فرد آلوده تماس نزدیک داشته باشید.
خطر ابتلا برای افراد زیر افزایش می یابد:
- کودکان ۵ ساله یا کوچک تر
- بزرگسالان ۶۵ سال یا بالاتر
- افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند
- افرادی که تغییرات ژنتیکی خاص دارند
عوارض سندروم همولیتیک اورمیک
- نارسایی کلیه که می تواند ناگهانی (حاد) باشد یا به مرور زمان ایجاد شود (مزمن)
- فشار خون بالا
- سکته مغزی یا تشنج
- کما
- مشکلات لخته شدن که می تواند منجر به خونریزی شود
- مشکلات قلبی
- مشکلات دستگاه گوارش مانند مشکلات روده، کیسه صفرا یا لوزالمعده
جلوگیری از ابتلا به سندروم همولیتیک اورمیک
برای محافظت در برابر عفونت E. coli و سایر بیماری های ناشی از مواد غذایی:
- از خوردن شیر و آب میوه غیر پاستوریزه خودداری کنید.
- قبل از غذا و بعد از استفاده از دستشویی و تعویض پوشک، دست ها را به خوبی بشویید.
- ظروف و سطوح مواد غذایی را اغلب تمیز کنید.
- گوشت را تا دمای داخلی حداقل ۱۶۰ درجه فارنهایت بپزید.
- گوشت را در مایکروویو یا یخچال فریزر کنید.
- غذاهای خام را از غذاهای آماده جدا نگه دارید. گوشت پخته شده را روی بشقاب هایی که قبلا توسط گوشت خام آلوده شده اند، قرار ندهید.
- از شنا در مناطق آلوده خودداری کنید.
تشخیص سندروم همولیتیک اورمیک
برای تأیید تشخیص، پزشک شما احتمالا معاینه فیزیکی را انجام داده و تست های آزمایشگاهی زیر را توصیه می کند:
آزمایش خون: این آزمایش می تواند تعیین کند که آیا گلبول های قرمز شما آسیب دیده اند یا خیر. آزمایش خون همچنین می تواند تعداد پایین پلاکت، تعداد پایین گلبول های قرمز خون یا بسطح بالای کراتینین را نشان دهد.
آزمایش ادرار: این آزمایش می تواند سطح غیر طبیعی پروتئین و علائم عفونت در ادرار شما را تشخیص دهد.
نمونه مدفوع: این آزمایش ممکن است E. coli و سایر باکتری های ایجاد کننده سم را تشخیص دهد.
درمان سندروم همولیتیک اورمیک
این سندروم نیاز به درمان در بیمارستان دارد. مایعات و الکترولیت های از دست رفته باید با دقت جایگزین شوند زیرا کلیه ها مایعات و مواد زائد را به میزان عادی دفع نمی کنند.
انتقال خون
در بیمارستان ممکن است شما نیاز به تزریق داخل وریدی (IV) گلبول های قرمز یا پلاکت ها داشته باشید.
گلبول های قرمز می توانند به معکوس کردن علائم کم خونی کمک کنند؛ از جمله لرز، خستگی، تنگی نفس، ضربان سریع قلب، پوست زرد و ادرار تیره.
اگر به راحتی خونریزی می کنید، پلاکت ها می توانند به لخته شدن خون کمک کنند.
دارو درمانی
در صورت آسیب دیدن کلیه، پزشک شما ممکن است برای جلوگیری یا تأخیر بیشتر در آسیب کلیوی، داروهایی را برای کاهش فشار خون شما توصیه کند.
در صورت بروز عوارض یا شکل ژنتیکی HUS، پزشک شما ممکن است اکولیزومب را برای جلوگیری از آسیب بیشتر رگ های خونی شما توصیه کند. قبل از مصرف اکولیزومب برای جلوگیری از مننژیت باید واکسیناسیون دریافت کرده یا قبلاً دریافت کرده باشید.
جراحی و سایر مراحل
بسته به علائم، علت و عوارض، پزشک ممکن است سایر روش های درمانی از جمله موارد زیر را توصیه کند:
دیالیز کلیه: بعضی اوقات برای فیلتر کردن مواد دفعی و مایعات اضافی از خون، دیالیز مورد نیاز است. دیالیز معمولا یک درمان موقت است تا زمانی که کلیه ها دوباره عملکرد مناسب را شروع کنند اما اگر آسیب قابل توجهی کلیوی دارید، ممکن است به دیالیز طولانی مدت نیاز داشته باشید.
تبادل پلاسما: پلاسما بخشی از مایعات خون است که گردش گلبول های قرمز و پلاکت ها را پشتیبانی می کند. بعضی اوقات از دستگاهی برای تخلیه پلاسما جایگزینی آن با پلاسمای تازه منجمد شده استفاده می کنند.
پیوند کلیه: بعضی از افرادی که آسیب شدید کلیوی دارند، سرانجام به پیوند کلیه نیاز دارند.
منبع : mayoclinic.org | ترجمه اختصاصی کافه پزشکی